با اینکه خبرگزاری تسنیم اصل خبر را تکذیب کرد، اما انتشار عمومی خبر نشان میدهد که جامعه به دنبال تغییر است. اتفاق مهم این است که پس از پایان تعطیلات شاهد حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق بودیم که این اتفاق بازار را دچار التهاب کرده است. در ارتباط با این موضوع ستاره صبح گفتوگویی با حجت الله فرزانی اقتصاددان انجام داده که ادامه میخوانید:
به نظر شما چرا شایعه برکناری وزیر اقتصاد برای جامعه پرسشی ایجاد نمیکند و مخاطب به راحتی این خبر را میپذیرد؟
فارغ از ریشههای سیاسی تنش اخیر و سایه تنشی که بازارها را ملتهب کرده است. 90 درصد اقتصاد ایران دولتی است. بنابراین میتوان نتیجه گرفت دولت در مشکلات سهم دارد. هر جا که صحبت از کارآمدی باشد باید به نقش تیم اقتصادی دولت اشاره کرد و دولت باید در قبال تصمیماتش پاسخگو باشد.
بین کسی که توانمند است و کسی که تجربه و توانایی لازم را ندارد، فاصله و تفاوت وجود دارد. فعالان اقتصادی نسبت به توانمندی دولتمردان آگاه هستند و با مقایسه تفاوت میان عملکردها را درک میکنند.
جامعه برای شخصیتهای توانمند ارزش قائل است. وقتی شایعه برکناری وزیر اقتصاد منتشر میشود و مخاطب تعجب نمیکند زیرا جامعه انتظار تغییر سیاستهای اقتصادی دولت را دارد.
مسائل بینالمللی و سیاست خارجی بر اقتصاد در داخل کشور اثر میگذارد و این تأثیر پذیری طبیعی است زیرا عمده درآمد ارزی ایران از فروش نفت و صادرات مواد خام است و این درآمد خواه ناخواه با مسائل بینالمللی درگیر است. ایران برای داشتن درامد باید با دنیا رابطه داشته باشد.
هر چه نگرانیها درباره ارتباط بینالمللی و سیاست خارجی ایران و به تبع آن نگرانی از درآمد ارزی کشور بیشتر شود؛ میتوان این تأثیر را در التهابات ارزی و کاهش ارزش پول ملی دید.
تأثیر و نقش اعضای تیم اقتصادی در وضعیت کلان اقتصادی کشور را میتوان با اشاره به تغییر رئیس کل بانک مرکزی توضیح داد. با تغییر یک مدیر در رأس مجموعهای اقتصادی، هیجانات ابتدای سال گذشته کنترل شد و نقدینگی 42 درصدی نصف شد.
اگر امروز هم تیم اقتصادی دولت چنین مدیرانی داشته باشد و این افراد در هماهنگی با هم عمل کنند میتوان گامی در جهت محقق شدن اهدافی برداشت که دولت سیزدهم در ابتدای راه وعده داده بود. از جمله کنترل، مهار و کاهش تورم. ناکارآمدی مدیران اقتصادی به منافع ملی ضربه میزند.
به نظر شما آیا میتوان گفت تنشهای سیاسی اخیر فنر فشرده شده نرخ ارز را آزاد کرده است یا این وضعیت قابل کنترل است؟
متأسفانه تنشها اخیر و اقدام تروریستی اسرائیل بر اقتصاد کشور تأثیر منفی گذاشته است. در این وضعیت سرمایهگذاران به بخش طلا و ارز پناه میآورند، که این رفتار طبیعی است.
البته ناگفته نماند تغییر سال به طور تاریخی با تغییرات قیمتی همراه بوده است. بخش عمدهای از تورم فصل بهار در ایام عید اتفاق میافتد و بخشی در این سوی سال است. هیجانات بازار از این موضوع نیز سرچشمه میگیرد.
این وضعیت ادامه دار نخواهد بود زیرا در طول سال هم فراز و نشیب داریم و روی نرخها تأثیر خواهند داشت. اگر تنش گسترش نیابد التهابات بازار فروکش میکند و اثرش با کاهش در نرخها نمایان خواهد شد. اما ورود ایران به درگیری با اسرائیل در هر سطح و اندازهای بر اقتصاد اثر منفی میگذارد.
اگر در تیم اقتصادی دولت حضور داشتید چه پیشنهاد و توصیهای برای کنترل التهابات اقتصادی اخیر ارائه میکردید؟
تنش اخیر منشأ سیاسی دارد و باید چاره حل مشکل را در روابط دیپلماتیک و فضای سیاست خارجی جست و جو کرد. امروز صحبت درباره جنگ است و تصمیم گیری در سطح کلان کشور صورت میگیرد. این مرحله اقتصادی نیست ولی ما آثار اقتصادی آن را میبینیم.
تیم اقتصادی دولت باید کنترل هیجانات و انتظارات تورمی را عهده دار شود تا آثار و تبعات بحران کاهش پیدا کند.
عموم مردم به تجربه در سالهای مختلف شاهد کاهش ارزش پول و سرمایه خود بودند وقتی جامعه آغاز سال را با چنین التهابی شروع میکند به برآوردی از وضعیت اقتصادی در ادامه سال میرسد که این درک آغازگر انتظارات تورمی است.
افزایش 10 تا 20 درصدی نرخ ارز نشان میدهد انتظارات تورمی سرمایهگذاران بیش از این است. آنها حاضرند ریسک این سرمایهگذاری را بپذیرند زیرا هر لحظه ممکن است با صلحی هیجانات فروکش کند و کاهش ارزش سرمایه داشته باشند. افراد در چنین بازاری موقعیت خرید میگیرند این رفتار نشان میدهد انتظار تورمی در جامعه بالا است.