فهم و درک ما از رابطه با روسیه درست نبوده و نیست/ استنباط غلط و محاسبه نادرست درباره جایگاه روسیه مارا به بیراهه کشاند

به نظر شما چرا پای ایران به مناقشه بین شرق و غرب کشیده شد؟ حضور غیر مستقیم ایران در جنگ روسیه و اوکراین چه لطمه‌ای به برجام زد؟
جنگ بین اوکراین و روسیه تقابل شرق با غرب است. علت‌های جنگ اول گسترش سرزمینی ناتو دوم جاه طلبی پوتین و سوم مرزهای امنیتی که مسکو برای خود تعریف کرده است. این مسائل کار را به اینجا رساند که پوتین از نگاه خود پیش دستی بکند و با حمله جلوی تهاجم ناتو به پشت مرزهای خود را بگیرد. پوتین تصمیم گرفته جای شوروی سابق را در دنیا احیا کند و دوباره جهان را دو قطبی کند. او می‌خواهد تقابل شرق و غرب را زنده کند و به همین دلیل طبیعی است که تصمیم گرفت به اوکراین حمله کند. نکته مهم این است که چرا در میان مناقشه شرق و غرب پای ایران به این مسئله باز شده است. به نظر بنده این موضوع به درک نادرست سیاست خارجی ایران برمی‌گردد که از جایگاه روسیه در روابط خارجی و در روابط با خود درک درستی ندارد. ایران تصور می‌کرد روسیه کشوری است که در بزنگاه‌ها می‌تواند به کمکش بیاید و او همراهی کند به خصوص در بحث هسته‌ای. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ذهن‌ها را به این سمت برد که ایران به یک پشتوانه مناسب بین الملی نیاز دارد که اگر به مشکل برخورد به آن رجوع کند. غافل از آنکه قطع‌نامه‌هایی که در شورای امنیت علیه ایران صادر شد همگی با امضای روسیه همراه بوده است. حتی برجام هم که امضا شد به گفته وزیر خارجه پیشین، روسیه تمایلی به امضای آن نداشت. همه این مسائل نشان می‌دهد درک ایران درست نبود که روسیه در هر بزنگاه به کمک ایران بیاید. علت این است که روسیه خود را محصور و محدود به کشوری مثل ایران نمی‌کند. زیرا ایران یک کشور منطقه‌ای است که با اهداف بین‌المللی روسیه همراهی ندارد. ایران به روسیه نمی‌تواند کمک کند. بنابراین نکته مهم این است که استنباط غلط و محاسبه نادرست در قبال جایگاه روسیه صورت گرفت و مارا به این ورطه کشانده است. شاید برخی بگویند اهداف اقتصادی هم وجود داشته و ممکن است برای ایران درآمد ایجاد کند اما بنده به این موضوع باور ندارم زیرا حجم تبادلات تجاری بین دو کشور میزانی نیست که بتواند ضررهای سیاسی آن را جبران کند. وقتی روسیه در مقابل آمریکا و ناتو قرار می‌گیرد و همراهی، مثل ایران در کنار روسیه قرار می‌گیرد ضررهایش بیش از منفعت‌های آن خواهد بود. این مسئله آینده را برای ایران خراب می‌کند. به طوری که تحریم‌ها بعد از این موضوع افزایش پیدا کرد و بحث‌های برجام که قرار بود تصویب شود به محاق رفت و این حاصل آن محاسبات غلط بود که صورت گرفته بود. امیدوارم کشور از این شرایط خارج شود. زیرا در غیر این صورت هر اندازه جنگ پیش بروند ضررهای آن به ایران وارد می‌شود.

به نظر شما جنگ تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند؟
بنده به طور کلی دور نمایی برای پایان جنگ ترسیم نمی‌کنم به دلیل اینکه بحث سرزمینی و اشغال برخی از مناطق اوکراین یکی از اهداف روسیه بوده است. یکی دیگر مسائلی هم که جنگ را ادامه می‌دهد تقابل شرق و غرب است.

با توجه به سفر رهبران غرب به اوکراین در دوسالگی جنگ به نظر شما غرب اوکراین را فراموش کرده است؟
خیر غرب اوکراین را فراموش نکرده است. اما همانطور که اشاره کردم غرب تصور نمی‌کرد که جنگ به این اندازه طولانی شود. آن‌ها فکر می‌کردند با کمک‌های کوتاه مدت می‌توانند اوکراین را از چنگال روسیه نجات دهند. امریکا کمک‌های فراوانی به اوکراین انجام داد. روسیه از سوی دیگر به رغم تحریم‌ها توانست خود را به لحاظ اقتصادی نگه دارد و بنیه نظامی خود را حفظ کند. حضور برخی از مقامات غربی هم در اوکراین می‌خواهند بگویند که ما همچنان پشتیبان اوکراین هستیم. غرب حمایت‌های خود را از دولت زلنسکی برنمی‌دارد زیرا اگر روسیه بتواند اوکراین را شکست بدهد و کی یف را به خاک روسیه الحاق کند غربی‌ها ضربه می‌بینند، به همین دلیل تلاش می‌کنند حمایت کنند اما فعلاً ظرفیت‌های محدودی دارند. آمریکا اگر نتواند در این رابطه کمک جدی کند کار برای اوکراین دشوار خواهد شد.