گروه اجتماعی: هرچند موضوع حجاب از سال های نخست انقلاب مناقشه برانگیز بوده است اما مرگ مهسا امینی که توسط گشت ارشاد دستگیر شد به اعتراض در جامعه تبدیل شد.برخی از تحلیلگران معتقدندعلت حساسیت جامعه نوع برخورد نهادهای مسئول با این موضوع است.اخیرا زنی که به گفته قوه قضاییه با دریافت پول در خیابان اباحه گری میکرده 74 ضربه شلاق خورد که بازتاب فراوانی در سطح ملی و بین المللی داشت.سید حسن خمینی در واکنش به این اقدام قوه قضاییه گفت شلاق برای حجاب موجب وهن دین می شود.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح آنلاین گفت و گویی با کامبیز نوروزی حقوقدان انجام داده که در ادامه می خوانید:
*نظر شما درباره حکم شلاق برای بی حجابی چیست؟آیا در قانون تعریف مشخصی وجود دارد؟
در قوانین کیفری بخشی از مجازات هستند که به عنوان حد از آنها اسم میبریم که بعضی از حدود مجازات تازیانه دارد. اگر چه این مورد هم قابل بحث است، در حال حاضر با این بخش کاری نداریم. اما در بخش تعزیرات، قانونگذار برای تعیین مجازات دستش باز است و میتواند مجازاتهای مناسب را مقرر کند.
مسئله اینجاست که مجازات تازیانه به عنوان تعزیر تا چه اندازه در جامعه امروز مناسب است؟ درباره آن مواردی که در فقه، تازیانه به عنوان حد پیشبینی شده است، صحبت نمیکنم و اکنون محل بحث نیست. اما بحث سر این است که مجازات تازیانه به عنوان مجازات تغزیری در جامعه امروز مجازات مقبول و موثری نیست. هدف از مجازات، انتقام یا زجر دادن به مجرم نیست. تازیانه مجازات خشنی است و جامعه امروز چنین مجازاتی را مقبول نمیداند.
متاسفانه سیستم قانونگذاری به اصولی مانند جرمشناسی، جامعهشناسی کیفری، کیفرشناسی و روانشناسی کیفری که به درک مسائل و تعیین مجازات مناسب کمک میکند توجهی ندارد. هنگامی که یک قاضی میخواهد مجازاتی را تبدیل کند، ملزم نیست آن مجازات را به شلاق تبدیل کند اینجا درایت قضایی اهمیت دارد. مجازات تازیانه چه کاری میخواهد انجام دهد غیر از اینکه زجر نادرست و ناروا بر فرد تحمیل کند، هیچ اثری ندارد و در جامعه هم ایجاد انزجار میکند.
از لحاظ جامعهشناسی کیفری، جامعه باید با اجرای مجازات همدلی پیدا کند و بگوید این مجازات برای این فرد با این جرائم حقش بوده است اما در مجازات خشنی مانند شلاق تعزیری جامعه به جای این که با دادگاه و مجازات همدلی کند، با فرد محکوم همدلی میکند که متحمل یک رنج ناروا شده است.
*آیا میتوان حکم ۱۳ سال زندان را تبدیل به شلاق کرد؟
از لحاظ قانونی دادگاه میتواند مجازاتها را تبدیل کند. کما اینکه ما قضات با درایتی داشتیم که مجازات زندان را تبدیل به مجازات دیگری مانند انجام خدمات اجتماعی کردهاند. این قاضی که چنین مجازاتی را تعیین میکنند قصات با درایتی هستند، اما یک قاضی دیگری میآید مجازات زندان را به شلاق تبدیل میکند. شما تردید نکنید مجازات شلاق شدیدتر از مجازات زندان است.
آقایان قضات میتوانند مجازات زندان را از لحاظ قانونی به شلاق تبدیل کنند ولی چنین تصمیمی نه عادلانه است نه برای جامعه و آن مجرم آموزنده است و اینکه برعکس باعث میشود جامعه با آن محکوم همدلی کند و به جای آن که جامعه مجرم را شماتت کند، دستگاه قضا را شماتت میکند. گاهی قانونگذار ما به تعیین مجازاتهای مناسب بیتوجه است اما آقایان قضات این اختیارات قانونی را دارند که از چنین مجازاتی استفاده نکنند.