آیا در دهه اخیر تلاش هایی برای استفاده از انرژی خورشیدی در کشور انجام شده یا خیر؟
در بازه های زمانی خاصی کارهایی در مورد انرژی خورشیدی شد. به ویژه در دشت مرکزی، شهر یزد و شهرستان ها و روستاهای اطراف این منطقه کار هایی صورت گرفت.
ولی از آنجاییکه در تمام سطوح اجرایی و تصمیم گیر، باورمندی لازم به این کار وجود نداشت، ماجرا مقطعی بود.
استفاده از انرژی خورشیدی ابتدا به یک نگاه فرهنگی در سطوح مدیریتی کشور نیازمند است. باید این باور بوجود بیاید. تمامی نگاه ها و رویکرد ها باید به این سمت باشد.
هنوز انگیزه عمیق برای استفاده از انرژی خورشیدی وجود ندارد. رویکرد تغییر در مدیران کند اتفاق می افتد. مدیران خود را به تغییرات الزامی هم مقید نمی دانند. از همه مهمتر تغییر نگاه های سیاسی در دولت ها است که با تغییر مدیران در سطوح مختلف همراه است. با تغییر مدیر ارشد، تغییرات نوسان پیدا می کند و حتی بدنه کارشناسی و کارمندان سازمان ها و ادارات نیز عوض می شوند. در چنین سیستمی هر آنچه گروه قبلی می پسندیدند، گذاشته می شود. در هر دوره از تغییرات سیاسی، الزامات محیط زیستی فدای نگاه های جناحی و گروهی شده اند.
اگر بخواهیم به سایر مشکلات و موانع استفاده از انرژی های پاک به ویژه انرژی خورشیدی اشاره کنیم، چه مواردی برجسته خواهند بود؟ آیا می توان بهانه نبود بودجه به دنبال بی اقبالی به این پروژه ها را پذیرفت یا خیر؟
کشوری که تنها در یک فقره و برای واردات چای آلوده خارجی اختلاسی بیش از 3 میلیارد دلاری داشته، حتما از عهده تامین بودجه برای استقرار سیستم های انرژی پاک بر می آید!
وقتی پیل های خورشیدی به بازار جهان عرضه شدند این انرژی جزو انرژی ها گران قیمت محسوب می شد و گاز و نفت در برابر هزینه های استفاده از انرژی خورشیدی، ارزان به حساب می آمدند. در آن دوره ها تنها پاک بودن مزیت انرژی خورشیدی بود.
اما امروز انرژی خورشیدی مقرون به صرفه است. نسل جدید پیل های خورشیدی و سایر تولیدات این حوزه حتی در هوای ابری هم انرژی مورد نیاز را تامین می کنند. از این رو انرژی خورشیدی گزینه مناسبی برای شهر هایی است که گرد و غبار بالایی دارند یا مثل شمال کشور که هوا در آن مناطق ابری است.
سال ها علیه انرژی خورشیدی تبلیغ شد. شایعات در مورد پیل های انرژی خورشیدی پخش شد. در دوره ای گفته می شد این ابزار برای سلامتی محیط خطرناک است. تیم ما در برخی از روستاهای سمنان و شاهرود در این زمینه کار می کرد و با این باور های غلط آشنا هستیم. شایعات به عدم استقبال از انرژی خورشیدی دامن می زد.
از طرفی در استان های کمتر برخوردار شرقی از جمله در سیستان و بلوچستان توسعه سرمایه گذاری های جدید چالش برانگیز است و باید برای هر کاری ابتدا سران قبایل را مجاب کرد و سپس به طرف اجرای کار رفت. این روند باعث می شد کار سخت و زمان بر باشد. سازمان انرژی های نو در این موارد روابط و روند تسهیل گری لازم را نداشته و ندارد.
اما در پروژه هایی با سازمان عشایر کار با موفقیت انجام شد و کوچ رو ها از پیل های قابل حمل انرژی خورشیدی استقبال کردند. آب گرم کن های خورشیدی مورد استقبال عشایر واقع شد و هنوز هم از انرژی خورشیدی استفاده می کنند.
با توجه به بالا بودن تعداد روزهای آلوده در سال، برای استفاده از انرژی خورشیدی در کشور چه پیشنهاد یا توصیه ای دارید؟
تا وقتی که توصیه هایی الزام آور برای استفاده از انرژی خورشیدی نداشته باشیم این فرهنگ مصرف عمومی نخواهد شد.
نظام مهندسی ساختمان باید برای ترویج استفاده از انرژی خورشیدی در ساختمان ها ورود کند. در و پنجره دو جداره چطور مورد استقبال قرار گرفت؟! چطور اجرای آیتم های مربوط به زلزله در ساختمان ها الزامی شد؟!
استفاده از انرژی خورشیدی نیاز به سوبسیت دارد. عوامل تشویقی و تنبیهی می توانند فرهنگ مصرف جدید ایجاد کنند. مردم چطور در رانندگی به استفاده از کمربند روی آوردند؟! در مورد استفاده از انرژی خورشیدی هم این باور به همین صورت به وجود خواهد آمد.
در نسخه اولیه قانون هوای پاک چنین مواردی دیده شده بود که متاسفانه در نسخه تصویب شده ضعیف شد در خصوص مبارزه با آلودگی هوا یکی از مسائل مهم مازوت سوزی در صنایع است که تاثیر آن را در کیفیت هوا مشاهده کرده ایم. واقعیتی به نام مازوت سوزی داریم و نباید آن را انکار کرد.
از سویی برای بهبود هر سیستم احتراقی، باید فرایندی تعریف کرد. کشور در این حوزه دانش آموختگان بسیاری دارد. چرا فیلتر ها را تغییر نمی دهند؟! اگر کارخانجات آسفالت سازی را از نزدیک دیده باشید مشاهده می کنید که در صورت استاندارد بودن فیلتر کارخانه، در آسمان ابری را مشاهده خواهید کرد که سفید، بی بو و مرطوب است. اگر فیلتر این کارخانه استاندارد نباشد یا به درستی کار نکند رنگ این ابر از خاکستری تا سیاه مایل به دوده خواهد بود. فیلتراسیون مبحثی مهم در حوزه محیط زیست و صنعت است.
واقعیت این است که ما نمی خواهیم، اگر بخواهیم می توانیم. راه حل ها وجود دارند. کشور های دنیا با استفاده از همین راه حل ها به فکر سلامتی شهروندانشان هستند. می شود پروژه کارشناسی تعریف کرد، باید شرکت های دانش بنیان را به این سمت هدایت کرد، هزاران راه علمی نرفته در حوزه محیط زیست وجود دارد که مسئولین از آن ها روی برگردانده اند.