مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی درباره علت زیان انباشته صنعت خودرو نوشت: دولت برخلاف آن‌که در ظاهر حدود ۶ درصد از سهام ایران‌خودرو و ۱۷ درصد از سهام سایپا را در اختیار دارد، اما درواقع صاحب اختیار بیش از ۵۰ درصد از سهام هر دو خودروساز از طریق سهام چرخه‌ای (حدود ۲۶ درصد در ایران‌خودرو و ۴۲ درصد در سایپا) و سهام شرکت‌های عمومی غیردولتی است. در ۳۰ سال گذشته سیاست‌های صنعتی بخش خودرو دارای ایرادهای راهبردی در طراحی و پیاده‌سازی این ابزارهای سیاستی بوده است. پیش از این هم اعلام‌شده بود که خودروسازان 130 هزار میلیارد تومان بدهی انباشته دارند. پرسش این است وقتی یک بنگاه ضرر ده است با چه منطقی به کارش ادامه می‌دهد و چرا تعطیل نمی‌شود؟ در ادامه نظر یک کارشناس خودرو دراین‌باره را می‌خوانید.
اثر دولت بر خودروسازی
فرهاد احتشام زاد، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو باخبر آنلاین می‌گوید: شرکت‌هایی که بورسی هستند، موظف هستند صورتحساب‌های مالی ۶ ماهه را در سایت کدال منتشر کنند. بر همین اساس، صورت وضعیت‌های ۶ ماهه ثبت‌شده شرکت‌های سایپا، ایران‌خودرو و پارس‌خودرو در کدال وجود دارد. زیان انباشته سه خودروساز بزرگ دولتی در ۶ ماهه اول سال جاری، ۴۳ هزار میلیارد تومان و به عبارتی روزی ۱۸۳ میلیارد تومان بوده است. تا زمانی که خودروسازان تبدیل به خودروسازهای خصوصی نشوند، نمی‌توانیم از آنها انتظار سودآوری داشته باشیم. بخشی از زیان‌های انباشته است که طی دوران مختلف ناشی از مدیریت‌های کوتاه مدت در این مجموعه‌ها به وجود آمده است. ما دائماً می‌بینیم که وزیر صمت عوض می‌شود؛ آن هم در شرایطی که خودروسازی کشور تحت تأثیر مدیریت دولتی و در راستای تصمیم‌گیری‌های آنها است و صنعت خودروسازی از این شرایط تحت تأثیر قرار می‌گیرد. عدم ثبات مدیریتی و امکان برنامه‌ریزی بلندمدت، موضوع دیگری است که به خودروسازان آسیب می‌زند.
تحریم
احتشام زاد می‌گوید: چهارمین موضوع، تحریم است؛ این‌که ما با این واقعیت نمی‌خواهیم روبه‌رو شویم. به‌هرروی در تأمین یکسری از قطعات، مشکلات وجودی دارد و به‌روزشانی دانش در مجموعه‌ها نیازمند ارتباطات گسترده با دنیاست.
این کارشناس صنعت خودرو می‌گوید: ما می‌بینیم خودروسازان خصوصی، شتاب رشدشان بعضاً بیشتر از شرکت‌های دولتی است زیرا آزادانه می‌توانند تصمیم‌گیری و انتخاب کنند. مجموع این عوامل باعث می‌شود که شرکت‌های خودروساز دولتی با عدم امکان مدیریت بلندمدت و نیز عدم آزادی عمل در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی، نتوانند موفق عمل کنند و نتیجه خوبی به دست آورند. این فرایند اشتباه ۵۰ سال است که در شرکت‌های خودروسازی ریشه دوانده است.
جراحی خصوصی‌سازی صنعت خودرو
این کارشناس صنعت خودرو گفت: شاید مهم‌ترین جراحی که می‌تواند در این زمینه انجام شود، خصوصی‌سازی شرکت‌های خودروسازی است؛ کما این‌که بر اساس دستوری که رئیس دولت سیزدهم داده بود، قرار بود تا شهریورماه سال گذشته این اتفاق بیفتد. اما این اتفاق نیفتاد. عقب انداختن این موضوع فقط باعث می‌شود که حجم زیان‌های انباشته افزایش پیدا کند. احتشام زاد می‌افزاید: این‌که ما بگوییم شورای رقابت به عنوان یک نهاد قیمت‌گذاری بدون درنظرگیری واقعیت‌های حاکم بر مجموعه‌ها قیمت‌گذاری می‌کند، به نظرم صحیح نیست، زیرا شورای رقابت سعی می‌کند هزینه‌های واقعی قیمت تمام‌شده تولید را در نظر بگیرد و معتقد است هزینه‌های ناکارآمدی دستگاه‌های سازمان را نباید مشتریان پرداخت کنند. وی عنوان می‌کند: گزارش‌های مالی یک سازمان، یعنی پارامترهای خوبی در سازمان اتفاق نیفتاده است و مشکلات زیادی وجود دارد. درمان‌های مقطعی کمکی به خروجی‌های مجموعه‌ها نخواهد کرد.