به دعوت حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان و با حضور آرارات میرزوئیان، وزیر امور خارجه جمهوری ارمنستان، جیحون بایرام‌اف، وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه و هاکان فیدان، وزیر امور خارجه جمهوری ترکیه، دومین نشست سازوکار منطقه‌ای «3+3» به میزبانی تهران برگزار شد.
به گزارش دیپلماسی ایرانی، در این نشست وزرای امور خارجه با عنایت به اهمیت توسعه مناسبات دوستانه بین کشورها بر اساس منافع متقابل و حسن همجواری، بر اهمیت حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات بر اساس منشور ملل متحد، احترام به حاکمیت، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی، خدشه‌ناپذیری مرزهای شناخته شده بین‌المللی، عدم مداخله در امور داخلی، منع تهدید یا توسل به زور و احترام به حقوق بشر تأکید کردند.
آنها همچنین ضمن بیان دیدگاه‌های خود در خصوص مسائل گوناگون بین‌المللی، مهم‌ترین موضوعات مطرح در منطقه را بررسی کردند و بر اهمیت سازوکارهایی مانند سازوکار مشورتی منطقه‌ای «3+3» در فراهم آوردن فرصت‌های گفت وگوی سازنده و ایجاد همکاریهای متقابلاً سودمند بین کشورهای منطقه که در این زمینه نقش اصلی را دارند، تأکید کردند.
وزرای امور خارجه حاضر در این نشست همچنین بر نقش مثبت همکاریهای اقتصادی بر تقویت اعتماد متقابل، بهروزی ملت‌ها و ثبات منطقه و اهمیت همکاریهای فرهنگی، ارتباطات مردمی و اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه‌های آموزشی، علمی، گردشگری، فرهنگی و ورزشی تأکید کردند. آنها همچنین گفتند که در راستای ایجاد صلح پایدار و توسعه اقتصادی منطقه، رایزنی و تعاملات دوجانبه و چندجانبه را تقویت خواهند کرد و از روندهای جاری عادی‌سازی و توسعه مناسبات بین کلیه کشورهای منطقه استقبال می کنند.
حاضران همچنین ضمن ارزیابی مثبت از نتایج این نشست، باز بودن این نشست برای مشارکت برابر گرجستان در آن را مورد تأکید مجدد قرار دادند.
تبادل نظر درباره وضعیت جاری در غزه از دیگر مسائل مورد گفت وگوهای حاضران در نشست 3+3 بود که آنها بر لزوم خاتمه فوری هدف قرار دادن غیرنظامیان بی‌گناه تأکید کردند.
وزرای امور خارجه جمهوری ارمنستان، جمهوری آذربایجان، جمهوری ترکیه و فدراسیون روسیه همچنین بابت میزبانی شایسته و برگزاری موفق این نشست، از وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران قدردانی کردند و ضمن ارزیابی برگزاری منظم نشست‌های سازوکار منطقه‌ای «3+3» در گسترش و تقویت فضای اعتماد و همکاری در منطقه، توافق کردند تا نشست بعدی در جمهوری ترکیه در تاریخی که از طریق مجاری دیپلماتیک هماهنگ خواهد شد، برگزار شود.
متن سخنرانی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در این نشست
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آقای آرارات میرزویان، وزیر محترم امور خارجه جمهوری ارمنستان!
جناب آقای جیحون بایراموف، وزیر محترم امور خارجه جمهوری آذربایجان!
جناب آقای سرگئی لاوروف، وزیر محترم امور خارجه فدراسیون روسیه!
جناب آقای‌هاکان فیدان ،وزیر امور خارجه جمهوری ترکیه!
خانم ها و آقایان! میهمانان گرانقدر!
در ابتدا مایلم مراتب سپاس و قدردانی خود را از قبول دعوت این جانب برای شرکت در دومین نشست سازوکار منطقه ای ۳+۳ ابراز نمایم. به همه شما خوش آمد می‌گویم.
نخستین نشست سازوکار منطقه ای ۳+۳ در ۱۹ آذر 1۴۰۰( 10 دسامبر 2021 ) در مسکو برگزار شد. خشنودم که امروز دومین نشست این سازوکار را در تهران برگزار می‌کنیم. من امید فراوان دارم که این سازوکار به سرعت کارایی خود را در حل و فصل مسایل قفقاز جنوبی، عبور از دوره جنگ و مناقشه به دوره صلح و همزیستی و گشودن فصلی نو در همگرایی و شکوفایی منطقه نشان خواهد داد. امروز فرصتی تاریخی در اختیار ماست. اکنون نوبت صلح در قفقاز است.
همکاران ارجمند و میهمانان عزیز!
ما امروز این جا هستیم که سهمی و نقشی در ترویج فضای صلح و همکاری در قفقاز جنوبی و ساختن راه‌های تقویت همگرایی منطقه ای و شکوفایی آن ایفا کنیم. ما از مذاکرات صلح بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان حمایت می‌کنیم و شناسایی متقابل تمامیت ارضی توسط دو کشور را گامی سازنده برای رسیدن به توافق صلح ارزیابی می‌کنیم. همین طور اقدام ارمنستان در تصریح به شناسایی قره باغ در ترکیب جمهوری آذربایجان، اعاده حاکمیت آذربایجان بر این منطقه ،همچنین تاکید جمهوری آذربایجان بر تامین امنیت و حقوق ساکنان آن را پیشرفت هایی مهم در مذاکرات صلح می دانیم. در عین حال همه می دانیم که صلح پایدار الزاماتی دارد که در غیاب آنها، توافق صلح می‌تواند آسیب پذیر باشد. برخی از این الزامات عبارتند از:
نخست: احترام متقابل دولت ها به حاکمیت ملی، استقلال سیاسی و تمامیت ارضی یکدیگر. به ویژه باید از دستورکارها و بکارگیری مفاهیمی‌که متضمن ادعای ارضی علیه دیگری است یا با حاکمیت آن مغایرت دارد، اجتناب شود. اینکه جمهوری اسلامی ایران بر مخالفت قطعی با هرگونه تغییر در مرزهای شناخته شده بین المللی یا تغییر در ژئوپولیتک منطقه اصرار می‌ورزد ، به خاطر تهدیداتی است که این گونه تغییرات می‌تواند متوجه صلح و ثبات و امنیت منطقه کند.
دوم: معتقدیم راه صلح، راه گفتگو و مذاکره است. استفاده از زور یا تهدید به توسل به زور نمی‌تواند به صلح پایدار بینجامد.
سومین نکته: زبان صلح است. زبان صلح، زبان احترام، همزیستی و مدارا و بردباری است.
چهارم: موضوع فضای مذاکره است. مذاکره برای صلح، نیازمند فضایی متوازن و عاری از فشار و اجبار است.
و سرانجام آنکه صلح کار و وظیفه دولت هاست. اما صلح واقعی و پایدار حاصل نمی‌شود مگر زمانی که ملت ها به صلح برسند و ملت ها به صلح نمی رسند مگر آنکه صلح، در ذهن و زبان و روح و روان ملت ها حاکم باشد.
ما از هر ابتکاری که نقشی سازنده در ترویج فضای گفتگو و رسیدن به صلح ایفا کند، استقبال می‌کنیم. معتقدیم نباید قفقاز به صحنه رقابت و میدان زورآزمایی قدرت ها تبدیل شود. قفقاز اگر به هر دلیلی یا به هر طریقی به میدان تسویه حساب قدرت ها تبدیل شود، از صلح و ثبات دور خواهد شد. امنیت منطقه ای را باید در سازوکارهای منطقه ای جستجو کرد. حضور و نفوذ قدرت های بیگانه، معمای امنیت در منطقه را پیچیده تر و صلح در منطقه را به تاخیر می اندازد. مشارکت کشورهای منطقه برای تسهیل روند توافق صلح بین جمهوری جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان در این راستا حائز اهمیت است.
وزرای محترم! خانم ها و آقایان!
سازوکارهای فرا منطقه ای نزدیک سی سال، ملت های این منطقه را از صلح و منافع آن محروم کردند. اکنون زمان آن است که دولت های منطقه تجربه جدیدی را آغاز و از ظرفیت های منطقه ای در راستای تامین منافع مردمان خود استفاده کنند و از مزایای صلح برخوردار شوند.
در پرتو صلح و ثبات، زمینه همکاریهای اقتصادی فراهم می‌شود. یکی از حوزه‌های مهم همکاری، حمل و نقل و ارتباطات است. قفقاز کنونی شرایط لازم برای ایجاد شبکه‌های حمل و نقل جاده ای و ریلی را پیدا کرده است. تحقق کریدورهای حمل و نقل شمال- جنوب و شرق- غرب در چنین فضایی مفهوم پیدا می‌کند. پیشنهاد ما آن است که نقشه راه جامع حمل و نقلی منطقه مبتنی بر منافع همه کشورهای منطقه تدوین شود و در همین راستا نشست وزرای حمل و نقل هم برگزار شود. جمهوری اسلامی ایران آماده است از این نشست میزبانی کند.
حوزه دوم، انرژی است. اتصال شبکه‌های برق کشورهای منطقه و سنکرون سازی آن، همچنین ایجاد شبکه انتقال و تامین انرژی در بین کشورهای منطقه به منظور استفاده از ظرفیت های یکدیگر می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.
می‌توانیم این الگو را باز هم بسط دهیم و همکاریهای منطقه ای را به سایر حوزه‌ها مثل گمرک و تجارت، کشاورزی، دانش و فناوری، ارتباطات فرهنگی و مراودات مردمی‌گسترش دهیم و منطقه را به سمت همگرایی بیشتر و ارتقای سطح رفاه، پیشرفت و توسعه و شکوفایی سوق دهیم. در این میان ایجاد سازوکارهایی که مراودات مردمی‌بین کشورهای منطقه را تسهیل کند، اهمیت ویژه ای در بسط فضای صلح و همگرایی در منطقه دارد.
خانم ها و آقایان!
ما به نمایندگی از مردمان خود با هدف صلح، همکاری و پیشرفت، امروز دور هم جمع شده ایم. ما وظیفه خطیری نه تنها در قبال نسل های حاضر بلکه در خصوص آینده داریم. با چنین دیدگاهی این نشست برگزار می‌شود و امیدوارم از نتایج این نشست مردمان منطقه بهره مند شوند.
از توجه شما سپاسگزارم
نشست مطبوعاتی وزیر امور خارجه
حسین امیرعبداللهیان دوشنبه شب در نشست خبری که متعاقب برگزاری نشست امروز(دوشنبه) وزیران خارجه در قالب ۳+۳ در تهران برگزار شد، گفت: در نشست وزیران امور خارجه ۳+۳ تلاش کردیم راهکارهای توقف جنایات رژیم صهیونیستی و کمک رسانی بشردوستانه و نیز توقف کوچاندن اجباری مردم غزه را با آنها به اشتراک بگذاریم. اولین نشست فورمت ۳+۳ با تمرکز بر موضوع حل منازعه در قفقاز جنوبی در سطح معاونان وزرای امور خارجه در مسکو برگزار شد و امروز (دوشنبه) اعضای حاضر در سطح وزرای امور خارجه نشست دوم رو در تهران برگزار کردند. امیدواریم که در ادامه این نشست‌ها شاهد حضور کشور دوست گرجستان هم باشیم و نشست بعدی هم در ترکیه برگزار خواهد شد.
وزیر امور خارجه بیان کرد: اینکه همزمان با تجاوزات مستمر و وسیع رژیم صهیونیستی نسبت به غزه این نشست برگزار شده دو پیام دارد، یکی اینکه از فرصت حضور وزرای امور خارجه در تهران نسبت با گفت وگو با آنها و دیدارهایی که وزرای امور خارجه با رئیس جمهور کشورمان داشتند تلاش کردیم راهکارهای متوقف کردن جنایات رژیم صهیونیستی و کمک رسانی بشردوستانه و توقف کوچاندن اجباری مردم غزه را با آنها به اشتراک بگذاریم. پیام دوم این است که ایران از کنش گری فعالی در منطقه برخوردار است و نسبت به تحولات قفقاز جنوبی توجه دارد. امیدواریم پس از دور بعدی نشست در ترکیه این نشست ها در باکو و ایروان هم استمرار داشته باشد.
وزیر امور خارجه ادامه داد: اولا بر هیچ کس پوشیده نیست ایران در چارچوب ارزش های انسانی و دینی خودش نسبت به حمایت از مقاومت فلسطین همواره موضع روشنی داشته و ما به حمایت سیاسس حقوقی و رسانه ای از فلسطین قویا ادامه خواهیم داد. رژیم صهیونیستی همچنان به عنوان اشغالگر شناخته می شود و در چارچوب حقوق بین الملل کسانی که سرزمینشان اشغال شده می توانند اسلحه دست بگیرند، ما شاهدیم برخی کشورها پدیده اشغالگری رژیم اسرائیل را نادیده بگیرند. در جلسه ای که در مصر برگزار شد شب گذشته با همتای مصری خودم ارتباط داشتم. امروز هم جزئیات بیشتری را دریافت کردیم و مایه تاسف است کشورهای غربی حتی حاضر نمی شوند کلمه ای در متن پایانی اجلاس بیاید اما به دنبال محکومیت مقاومت هستند. مقاومت یک واقعیت است در منطقه و تداوم کشتار غیرنظامیان عرصه را بر نیروهای مقاومت تنگ کرده است. امیدواریم مجموعه تلاش‌ها در سازمان همکاری اسلامی منجر به این شود که شاهد توقف جنایات رژیم در غزه باشیم و مایلم تاکید کنم منطقه به مانند بشکه باروت است و هر لحظه اتفاق خارج از کنترلی ممکن است رخ دهد. از این رو تا دیر نشده همه کشورهای دخیل در آتش آفروزی اخیر از جمله آمریکا و رژیم صهیونیستی را هشدار می دهیم که کشتار را متوقف کنند.
امیرعبداللهیان در پاسخ به پرسش ایرنا در خصوص رویکرد وزرای امور خارجه حاضر در نشست امروز تهران در قبال موضوع فلسطین گفت: شب گذشته (یکشنبه) با آقای هنیه و نخاله گفت وگو داشتم و در جریان آخرین وضعیت در غزه قرار گرفتم. نکته مهم این است که رهبران مقاومت تاکید دارند آمادگی طولانی برای تداوم مبارزه با رژیم را داریم. از این رو آنچه درخواست دارند این است که رژیم صهیونیستی عملیات علیه غیرنظامیان را متوقف کند. در نشست امروز یکی از موضوعات مهم مربوط به فلسطین بود و به ویژه وزرای امور خارجه ترکیه و روسیه که مواضع قوی را در چارچوب توقف جنگ داشتند. همچنین ما به نشانه اعلام همبستگی با ملت مقاوم فلسطین در دو سوی سالن نشست، پرچم‌های فلسطین را برافراشته قرار دادیم.
وی در خصوص پیش نویس قطعنامه آمریکا برای حمایت از رژیم صهیونیستی نیز تصریح کرد: متاسفانه آمریکا به طور یکطرفه و تمام قد در کنار رژیم صهیونیستی قرار گرفته و امروز مدیریت جنگ در اختیار دستگاه امنیتی آمریکاست. سیستم حکومتی و سیاسی در سرزمین های اشغالی کاملا فروپاشیده، اما ماشین جنگ رژیم با هدایت نظامیان آمریکا تلاش می کنند که رژیم فروپاشیده را از بحران نجات دهند. علاوه بر این سفر، مکرر مقامات آمریکا به سرزمین های اشغاللی می‌روند که به دنبال این هستند تا قطعنامه‌ای در شورای امنیت صادر شود و این محل چالش است. با آقای لاوروف و همچنین طرف چینی در این رابطه گفت وگو داشتیم و همه تلاش ما بر این است که قطعنامه‌ای علیه فلسطین صادر نشود.
وزیر امور خارجه در خصوص حضور مستقیم آمریکا در جنگ علیه فلسطین و مانع شدن رژیم صهیونیستی برای رسیدن کمک های بشردوستانه گفت: رژیم اشغالگر قدس به دنبال این است که مقاومت را از غزه حذف کنند. به دنبال این هستند که ساکنین غزه را وادار به کوچ اجباری کنند. هدف قرار دادن بیمارستان ها و کلیساها در همین راستا است، آنان به دنبال این هستند که ساکنین غزه را به سرزمین سینا در مصر و سپس به بخشی از اردن منتقل کنند. آنها تصور می کنند با حمایت آمریکا چنین سنارویی را پیش برند. اعلام کردیم همان طوری که آنها سال‌ها تلاش زیادی را برای اینکه حزب الله لبنان را حذف یا خلع سلاح کنند و نتوانستند و امروز شاهد این هستیم که حزب الله قدرتمندتر از هر زمان دیگری است. از این رو آنچه در صحنه عملیاتی جزء رویای صهیونیست هاست، چنین تصویری است. این موضوعات بر اساس اطلاعات است و تحلیل نیست، اما این رویاها جزء آمال دست نیافتنی آنها خواهد بود. آنها به دنبال ایجاد کشور جدید فلسطین در بخش‌هایی از مصر و اردن هستند و بر همین اساس است که در آقای السیسی رئیس جمهور مصر گفت که مردم فلسطین باید در سرزمین خود باقی بمانند. امروز مقاومت یک واقعیت موثر در منطقه است. علی‌رغم صحنه‌های دلخراش جنایات صهیونیست ها رژیم پر ادعا در مقابل یک گروه مقاومت غافلگیر شد و با رفتار دیوانه‌وار زنان و کودکان را به شهادت می‌رساند، زیرا حماس حرفه‌ای عمل کرده است. مقاومت از بهترین شرایط برخوردار است. معادلات توسط مقاومت رقم زده خواهد شد.
امیرعبداللهیان در خصوص گفت وگو با وزیر خارجه مصر و ارسال کمک های ایران به غزه اظهار داشت: یکی از موضوعات شب گذشته ما ارسال کمک ها به غزه است، توافق کردیم که کمک های ایران در اسرع وقت با مجوزی که برای پروازهای اعزامی به مصر انجام می شود به دست مردم غزه برسد. در یک مرحله رایزنی ها انجام شد، اما به دلایل نقص و فراهم کردن لجستیک مصری ها فرصتی را خواستند و منتظریم که مقدمات اینکار هرچه سریعتر فراهم شود.
وی در خصوص ارسال پیام توسط آمریکا به ایران در موضوعات مرتبط با گفت وگوهای لغو تحریم‌ها گفت: بله آمریکایی‌ها مرتبا به همه طرف ها از جمله ایران پیام دادند، پیام آنان دو محور دارد، اول آنکه علاقه مند به گسترش جنگ نیستند و دوم می خواهند که ایران خویشتنداری کند و این ادعا در حالیست که آمریکایی‌ها در دو هفته گذشته با ارسال هزاران محموله سلاح و حمایت از رژیم در حال تشدید شدت دامنه نبرد در غزه است. آقای بایدن ریاکاری را متوقف کنید. آیا این بود شعار شما در رقابت های انتخاباتی که از حقوق بشر سخن گفتید؟ شهادت بیش از پنج هزار غیرنظامی و صدها هزار بی خانمان نتیجه حقوق بشر آقای بایدن است؟
وزیر امور خارجه درباره اقدامات برای نسل‌کشی در فلسطین و اختلافات در شورای امنیت افزود: به دلیل اختلافات فاحش در شورای امنیت در این مسئله، شورای امنیت ناکارآمد است. این ناکارامدی را در دیگر بحران‌ها هم شاهد هستیم. وقتی شورای امنیت به نتیجه نمی رسد موضوع در مجمع عمومی ارسال می شود و در صورت توافق قطعنامه ای در مجمع عمومی صادر خواهد شد.
وی بیان کرد: آمریکا تا زمانی که به این شکل در کنار یک طرف درگیری قرار گرفته وضعیت در شورای امنیت همین گونه است که می‌بینید. اقدام آقای گوترش در پشت گذرگاه رفح قابل تحسین است. امیدواریم نقش سازنده ای را در شورای امنیت هم ببینیم.
امیرعبداللهیان در خصوص همکاری‌ها در حوزه قفقاز گفت: در نشست امروز موضوع عدم تغییر ژئوپولیتیک مورد تاکید قرار گرفت. در دیدار خودم با آقای علی‌اف در باکو اعلام کردند که ما به دنبال تغییر مرزها نیستیم و بنایی برای تغییر ژئوپلتیک قفقاز جنوبی نداریم. ضمن اینکه در خصوص مسیر مواصلاتی زنگزور، اکنون کریدوری از مسیر ایران به سمت نخجوان بین دو کشور تعریف و طراحی شده است. شرکت‌های مربوطه و وزارتخانه‌های تخصصی دو کشور برای اجرای پروژه در حال اقدام هستند. وزارتخانه های دو کشور برای اجرای پروژه در حال همکاری هستند. حضور طرف های خارجی جز خسارت برای ما برجا نگذاشته است. دو نمونه در عراق و افغانستان یک تجربه گران بها در دخالت در امور داخلی است. نشست امروز هم پیام قوی به جامعه جهانی صادر کرد.