در رسانهها و تحلیلهای بینالمللی از بیضایی نهتنها به عنوان یک هنرمند برجسته ایرانی یاد شد، بلکه جایگاه او در تاریخ فرهنگ و هنر جهان برجسته شد. در گزارشهای رسانهای آمده که آثار او مرزهای ملی را درنوردید و تأثیری عمیق بر نسلهای هنرمندان و مخاطبان در اقصی نقاط جهان داشت.
هالیوود ریپورتر: یک عمر هنر و مبارزه فرهنگی
نشریه آمریکایی «هالیوود ریپورتر» در گزارش خود درباره درگذشت بیضایی، او را یکی از چهرههای شاخص موج نو سینمای ایران توصیف کرد و به نقش بیبدیلش در تاریخ سینما و تئاتر اشاره کرد.
در این گزارش، فیلم «باشو، غریبه کوچک» که در سال ۱۹۸۵ ساخته شد و در سال ۲۰۲۵ نیز در جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد و جایزه بخش «کلاسیکهای ونیز» (Venice Classics) را برای بهترین فیلم مرمتشده بهدست آورد، همچنان بهعنوان نماد تأثیر جهانی آثار بیضایی شناخته شده است.
هالیوود ریپورتر همچنین با اشاره به فعالیتهای بیضایی در حوزههای مختلف هنری و دانشگاهی، نوشت که او ریاست گروه هنرهای نمایشی دانشگاه تهران را بر عهده داشته، از بنیانگذاران تشکلهای هنری ایران بوده و با سانسور و فشارهای سیاسی در ایران مواجه بوده است. سپس به دورههای تدریس او در دانشگاه استنفورد آمریکا و کارگاههایی درباره اسطورهشناسی ایرانی اشاره کرد که نشاندهنده تداوم اثرگذاری او بر نسلهای جدید هنرمندان و پژوهشگران بود.
هالیوود ریپورتر همچنین به عضویت بیضایی در آکادمی علوم و هنرهای سینمایی اسکار اشاره کرد و نوشت که او در سال ۲۰۲۴ بهعنوان یکی از اعضای هیئت رایدهندگان جوایز اسکار نیز دعوت شده بود – نشانهای از شناخته شدن او در سطح جهانی و احترام جوامع سینمایی بینالمللی.
فیگارو: روایت یک کارگردان پرکارِ نسلگذار
روزنامه فرانسوی «فیگارو» نیز در گزارشی مفصل به بررسی کارنامه و میراث بیضایی پرداخت. این رسانه بیضایی را فیلمساز پرکار و تأثیرگذار در تاریخ سینما و تئاتر ایران معرفی کرد، با بیش از ده فیلم بلند سینمایی و دهها نمایش صحنهای در طول دوره حرفهای خود و همچنین آثار مکتوب متعدد که نقش مهمی در شناخت و توسعه نمایش و سینما داشتهاند.
فیگارو درباره سبک و محتوای آثار بیضایی نوشت که او از دهه ۱۹۷۰ میلادی بهعنوان یکی از چهرههای اصلی موج نو سینمای ایران مطرح شد و آثاری چون «رگبار»، «غریبه و مه» و «کلاغ» را در این مسیر خلق کرد – آثاری که نهفقط در ایران، بلکه در سطح جهانی نیز شناخته شدهاند.
این رسانه همچنین به فیلم «باشو، غریبه کوچک» اشاره کرد و نوشت که این اثر نهفقط یک فیلم سینمایی، بلکه بازتابی از تاریخ و هویت فرهنگی ایران در دوران جنگ ایران و عراق است – موضوعی که بیضایی با نگاهی انسانی و عمیق به آن پرداخت.
واکنش هنرمندان ایرانی: دلنوشتهها و پیامها
پس از اعلام خبر درگذشت، پیامها و واکنشهای هنرمندان ایرانی در رسانهها و فضای مجازی منتشر شد و هر یک به نوعی جایگاه بیضایی و اهمیت آثار او را مورد تأکید قرار دادند:
💬 اصغر فرهادی، کارگردان سرشناس سینما در پیام خود نوشت که بیضایی «استاد بزرگ» او بود و افزود:
«حقیقتاً ایرانیتر از بهرام بیضایی در این روزگار نمیشناسم و چه تلخ است که این ایرانیترینِ ایرانی، هزاران هزار کیلومتر دور از ایران، چشم بر جهان فروبندد.»
💬 جعفر پناهی، کارگردان برجسته در یادداشت خود نوشت که بیضایی نه فقط کارگردان، بلکه کسی بود که اسطوره، تاریخ و زبان ایران را به تصویر کشید و **نگذاشت این ارزشها به فراموشی سپرده شوند».
💬 در گزارشها آمده هنرمندانی چون پیمان معادی، امین حیایی، علی زندوکیلی و حامد بهداد نیز در شبکههای اجتماعی نسبت به درگذشت بیضایی واکنش نشان دادند و از او بهعنوان میراثی ماندگار برای هنر ایران یاد کردند.
💬 نیکی کریمی، بازیگر و کارگردان نوشت که بیضایی یکی از بزرگترین نویسندگان و کارگردانان سینمای ایران بوده و «جادوی کارش برای همیشه در چشم و ذهن ما خواهد ماند.