ستاره صبح آنلاین-پیام فیض: زمانی که "هاکان فیدان" به‌عنوان رئیس سازمان میت(سازمان اطلاعات ترکیه) انتخاب شد، نخستین واکنش علیه انتصاب او از سوی رژیم اسرائیل صورت گرفت. ایهود باراک، وزیر دفاع وقت اسرائیل، روی کار آمدن فیدان را «تحولی نگران‌کننده» خوانده بود. او وی را به‌عنوان "دوست ایران" توصیف کرده بود. هاکان فیدان از ابتدای حضورش در وزارت خارجه ترکیه به کشورهای عراق، روسیه و اوکراین سفر کرده و با مقام‌های ارشد آن‌ها دیدار داشته است. وی روز گذشته به دعوت رسمی حسین امیر عبداللهیان به تهران آمد و به مدت 4 ساعت با همتای ایرانی خود گفت‌وگو کرد. در ارتباط با سفر فیدان به تهران ستاره صبح گفت‌وگویی با قاسم محبعلی مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه انجام داده که در ادامه می‌خوانید:
ارزیابی شما از روابط تهران-آنکارا در دوره جدید اردوغان با توجه به اختلاف‌نظرهای دو کشور در سوریه، شمال عراق و منطقه قفقاز چیست؟
ایران و ترکیه دو کشور همسایه هستند. درعین‌حال که تلاش کرده‌اند روابطشان را حفظ کنند اما رقیب یکدیگر بوده و بعضاً اختلاف‌نظرهای متضادی داشته‌اند.
ترکیه رویکرد سیاست خارجی خود را بر اساس چندجانبه گرایی تنظیم کرده است. آنکارا عضو پیمان ناتو است و بزرگ‌ترین عضو جنوب شرق اروپا محسوب می‌شود. با آمریکا روابط نهادینه‌شده دارد و به دنبال پیوستن به اتحادیه اروپا می‌باشد. اما هم‌زمان سیاست‌های خاورمیانه را دنبال می‌کند و تلاش می‌کند با روسیه روابط مناسبی داشته باشد. در حقیقت مجموعه‌ای از روابط را مدیریت می‌کند. ترکیه می‌خواهد از ایران گرفته تا اسرائیل روابط دوجانبه ایجاد کند.
سیاست‌های اردوغان و موقعیت ژئوپلیتیک ترکیه باعث شده که روابط بین‌الملل این کشور از ظرفیت‌های بالایی برخوردار باشد.
ترکیه با ایران تفاوت‌هایی دارد. ایران سیاست خارجی‌اش همه‌جانبه نیست اما ترکیه تلاش می‌کند با توجه به مشکلاتی که ایران با غرب دارد از این فرصت استفاده کند و پلی بین ایران و اروپا شود. این موضوع هم برخی نیازهای ایران را تأمین می‌کند و هم می‌تواند دریچه‌ای باشد تا ترکیه به برخی اهداف خود دست یابد.
بنده فکر می‌کنم در چهار دهه اخیر ترکیه سعی کرده روابطش را با ایران حفظ کند. این روابط فراز و نشیب داشته اما تغییر خاصی نداشته است.
به نظر شما هاکان فیدان اهداف خاصی را در سفر به تهران دنبال می‌کند؟
قانونی نانوشته در ترکیه وجود دارد که هر زمان رئیس‌جمهور یا نخست‌وزیر تغییر می‌کند یکی از مقامات بلندپایه ترکیه به کشورهای همسایه سفر می‌کند. در زمان آقای خاتمی ایران با ترکیه یک کمیسیون مشترک داشتند در حد نخست‌وزیر و رئیس‌جمهور بود. زیرا آن زمان سیستم ترکیه پارلمانی بود و بالاترین مقام ترکیه نخست‌وزیر محسوب می‌شد. بعد از دولت اصلاحات روابط بین دو کشور به‌تدریج افول کرد. به نظر می‌رسد وزیر خارجه ترکیه برای اینکه ارزیابی جدیدی از شرایط داشته باشد به ایران آمده است تا بتواند با مقامات گفت‌وگو کند. بنده تصور نمی‌کنم موضوع خاص یا طرح جدیدی در دستور کار ترک‌ها با ایران باشد.
با توجه به اینکه اتحادیه اروپا به دنبال گسترش اعضای خود است اگر ترکیه عضو این اتحادیه شود آیا پتانسیل دارد که به حل تنش بین ایران و غرب کمک کند؟
اتحادیه اروپا قواعد خودش را دارد. ترکیه همواره کوشیده تا پلی بین ایران با غرب باشد. حال اگر عضو اتحادیه اروپا شود موقعیتش تقویت می‌شود. اما ترکیه مسیر دشواری را برای پیوستن به اتحادیه اروپا دارد.
به‌طور مثال سطح زندگی مردم ترکیه باید با استاندارهای اروپا همخوانی داشته باشد. درصورتی‌که ترکیه عضو اتحادیه اروپا شود برای ایران هم فرصت است و هم تهدید.
زیرا در آن زمان ایران همسایه اروپا می‌شود هرچند که اکنون همسایه ناتو هم است. بعید به نظر می‌رسد که ترکیه بتواند به‌سرعت به اتحادیه اروپا ملحق شود چراکه تغییرات سیاسی، اقتصادی و حقوقی باید در این کشور رقم بخورد. باوجود اینکه اردوغان انعطاف‌پذیر است اما بعید می‌دانم که بتواند در چارچوب مناسبات داخلی تغییر انجام دهد. خصوصاً در مسائلی مانند کردها و نقش آن‌ها در دولت. دولت اردوغان به سمت اقتدارگرایی حرکت می‌کند اما یکی از پارامترهای اتحادیه اروپا توسعه دموکراسی و حقوق بشر است.
حدود 300 قانون است که آنکارا باید آن‌ها را تصویب کند که بعید به نظر می‌رسد ترکیه روی مثبت به آن نشان دهد. مسلمان بودن، بحث مهاجرت و مسئله قبرس از دیگر عواملی است که از موانع جدی ترکیه برای رسیدن به اتحادیه اروپا محسوب می‌شود.
سیاست دولت سیزدهم توسعه روابط با همسایگان است که بیشتر اهداف اقتصادی دارد آیا روابط تهران و آنکارا می‌تواند جنبه اقتصادی داشته باشد؟
بنده فکر نمی‌کنم تغییری در سیاست اقتصادی دو کشور ایجادشده باشد. ترکیه تابع ناتو و روابط بین‌الملل خودش است. ترکیه از شروطی که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها درباره ارتباط با ایران می‌گذارند به راحتی نمی گذرد و خود را ملزم به رعایت آن‌ها می‌داند. رابطه تهران - آنکارا از دهه شصت تاکنون به‌مرورزمان رو به افول بوده اما اختلاف‌نظرها بیشتر شده است. به‌طورکلی بازار ایران برای ترکیه مهم است. بنابراین بیشتر ایران به بازار ترکیه نیاز دارد تا اینکه آن‌ها محتاج ما باشند.