صنعت نفت با سرمایه گذاری و تجارت بین المللی توسعه می‌یابد

  در بازه زمانی یکسانی سهم فروش نفت عربستان ۱۰۱ میلیارد دلار و میزان فروش نفت ایران ۱۹ میلیارد دلار اعلام شده است. وقتی این دو رقم کنار هم قرار می گیرند می توان چه تحلیلی داشت؟
به دلیل مشکلاتی که در حوزه ساختاری و مدیریت نفتی داشتیم، مشکلات این حوزه تنها از تحریم نیست.
موضوع متوجه یک مدیر نفتی خاص نمی شود و در طی سال ها مشکلات به طور ساختاری وجود داشته و با زایش مشکلات روبرو بودیم.
ارقامی که حاصل از فروش نفت است که یک بخش آن باید هزینه توسعه، تعمیر و نوسازی و یا برنامه ریزی جدید در حوزه نفت شود، به صورت درست هزینه نشد از این رو در ایران به لحاظ ساختار اداری و ساختار تشکیلاتی در گذشته، وزارت نفت نداشتیم. بعد از انقلاب وزارت نفت ایجاد شد.
 از آن دوره به بعد هم ساختار وزارت نفت همچنان بر اساس مدیوم ها یا قواعدی بود که بر شرکت ملی نفت ایران حاکم بودند و در مسیر توسعه تدوین نشده بودند و کار پر گره تر شد.
استراتژی توسعه درست ترسیم نشده است. اگر کسی آمده و تلاشی کرد یا جریان و دولتی در سال های گذشته آمده که برای استراتژی انرژی پلن بدهد یا نقشه راهی برای توسعه ایجاد کند، متاسفانه در طی اجرا دچار مشکلات شده و از اهداف اش باز مانده است.
همه این موارد دست به دست هم داده اند و اجازه نداده که نفت ایران در حوزه توسعه قرار بگیرد و پیشرفت به کشور رشد دهد.
متاسفانه بسیاری از طرح ها طی سال های گذشته به دلیل مسائل سیاسی و گرایش های گروهی و جناحی عقب افتاد. از این رو جایگاه امروز ایران در لیست صادرکنندگان نفت جهان جایگاه واقعی کشور نیست و ظرفیت نفتی ایران بالاتر از این موقعیت است.

  آیا با ارقام منتشر شده از میزان فروش نفت ایران می توان از دولت انتظار داشت برنامه های توسعه ای را اجرا کند؟ 
برای پاسخ به این سوال باید به سهم چهارده و نیم درصد اشاره کنم. آن درصد در سال هایی که این قانون ترسیم و مصوب شده بود جوابگوی حوزه توسعه و مخارج روزمره صنعت نفت ایران بود ولی با گذشت سال ها این عدد چهارده و نیم درصد عدد قابل توجهی نیست. این درصد به دلیل مشکلاتی که در حوزه ساختار وجود دارد هزینه کرد تاثیر گذاری در حوزه توسعه نیست. 
از لحاظ فروش نفت و ارقامی که به آن اشاره می کنید و با مقایسه فروش نفت ایران و عربستان می توانیم امیدوار باشیم که صنعت نفت ایران آن پتانسیل، ظرفیت و توانایی خود را لحاظ کند و در مسیر رقابت قرار بگیرد و به جایی برسد که فروش نفت بیشتری داشته باشد و آورده های حاصل از فروش نفت ابتدا برای خود صنعت نفت کارگشا شود. صنعت نفت ایران هم به سرمایه گذاری نیاز دارد.
اما این امر مستلزم راهکارهایی است که خارج از مجموعه نفت باید به دنبال آن بود. چنان چه ارتباطات تجاری و اقتصادی و پنجره اقتصادی به جهان پیرامون باز کنیم و فرصت هایی را که به لحاظ تجاری و اقتصاد نفتی وجود دارد فعال کنیم و از فضای بین الملل و فرصت ها کمال استفاده را داشته باشیم، طبیعتا نه تنها چیزی دست کم از کشورهای اطراف نخواهیم داشت بلکه می توانیم رقیبی برای کشورهایی مانند عربستان باشیم. 
فراموش نکنید که ما زمانی تا مرز 6 میلیون بشکه نفت در روز تولید می کردیم در حالی که در آن دوران میادین گازی چندان توسعه پیدا نکرده بود.
توسعه میادین گازی ما می تواند به رونق تولید و بازار نفت خام کشور کمک کند اما به دلیل این که ارتباطات سیاسی ما محدود شده و دست و پای ما بسته شده است.

  آیا با ایجاد ارتباطات بین المللی می توان امیدوار بود که ایران در حوزه فروش نفت در صدر لیست فروشندگان نفت دنیا قرار می گیرد یا همچنان گرفتار تحریم ها خواهیم بود؟
تحریم ها مشکل ایجاد کرده ولی با رویکرد جدید دولت در تعامل بین المللی به نظر می رسد آن پنجره های اقتصادی مورد نیاز در حال باز شدن است.
در این مسیر بهبود روابط با عربستان می تواند کمک باشد به رغم این که عربستان یک رقیب جدی است ولی می تواند شریک تجاری خوبی باشد.
چه بسا زبر سایه این توافقات و ارتباطات جدید بتوانیم با کمک کشورهایی که با آن ها ارتباط می گیریم، تسلط بیشتری در حوزه فروش نفت داشته باشیم و سهم خودمان را و جایگاه خاص خودمان را در اپک به دست بیاوریم.
با وجود مشکلاتی که به ان اشاره کردم از جمله مشکلات مدیریتی و زیرساختی و تحریم‌ها ولی شرایط امیدوار کننده است.
فروش نفت بیشتر مستلزم این است که توجه بیشتری به حوزه صنعت نفت شود. طرح‌های توسعه ای نفت نقص دارند و در حوزه اجرا مشکل دارند.
ما در میدان گازی فارس جنوبی بخش هایی داریم که به شدت نیاز به توسعه دارد. مقوله افت فشار مساله ساز است. کارشناسان بارها گفته اند باید برای این موضوع فکری اساسی شود.
این مسائل اگر نادیده گرفته شوند در سه الی چهار سال آینده می تواند فاجعه بار باشد. 
وقت آن رسیده که با گسترش روابط سیاسی در پی ایجاد جذابیت های سرمایه گذاری باشیم.
حوزه نفت به سرمایه گذاری نیاز دارد. امر توسعه سال ها عقب افتاده و زمان آن رسیده که طرح های ملی و اعداد و ارقامی که برای فروش نفت منتشر می شود در داخل کشور امیدوار کننده باشد.

  در نظام بین الملل راه دیگری برای فروش نفت نداریم؟ چون کشور تحریم شده اقتصاد نفتی دارد، چگونه می تواند هزینه خود را تامین کند؟
اگر خارج از حوزه نفت صحبت کنم واقعیت امر این است که ما باید به لحاظ اقتصادی مقوله تولید را باید مد نظر قرار دهیم مانند؛ تولیدات صنعتی و خلق ارزش افزوده را پیشه راه خود کنیم. وقتی با تصویب قوانین دست و پا گیر جلوی پیشرفت بخش خصوصی حتی در حوزه بخش های دولتی یا خصولتی مانع برای تولید ایجاد می کنیم متاسفانه نمی توانیم خلق ارزش افزوده بکنیم.
در اقتصاد جهانی یک واقعیت وجود دارد و آن این است که اگر ما به تولید اهمیت ندهیم نمی توانیم روی پای خود بمانیم ما اگر بخواهیم نفت مان دچار مشکل نشود باید در حوزه تولیدات صنعتی نگاه مجدد داشته باشیم و تاکید ویژه ای روی این حوزه داشته باشیم و به نوعی از خام فروشی به عنوان مثال در حوزه آن و فولاد و خودرو سازی و بخش های مختلف مانند کشاورزی و راه و مسکن پرهیز کنیم.
همین طور ما می توانیم با صدور خدمات فنی و مهندسی آورده های بیشتری داشته باشیم و با صادرات غیر نفتی خود می توانیم کمک بسیار شایانی به کشور کنیم و رشد جی دی پی بیشتری داشته باشیم و تولید ناخالصی ملی خود را به سطح بالاتری ببریم ولی متاسفانه سیاست هایی که هر بار به صورت فصلی حاکم شده اند این اجازه را ندادند که ما به تولید به عنوان نقطه اتکا بزرگ نگاه کنیم. همان گونه که می دانید مقام معظم رهبری بسیار تاکید دارند بر این که "ما باید از دید اتکا به نفت خود خلاص شویم مثل این که بگوییم فقط نفت یا گاز داریم که این امر خیلی برای ما گره گشا نبوده است."