خبرگزاری مهر از حل و فصل شدن دو مورد از موارد اختلافی تهران و آژانس بین المللی انرژی اتمی خبر داد. در جریان مذاکرات فنی اخیر میان سازمان انرژی اتمی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پرونده یکی از مکان‌های ادعایی مطروحه آژانس (موسوم به آباده) حل‌وفصل شده است. به این ترتیب، این دومین پرونده از مکان‌های ادعایی از سوی آژانس است که بسته می‌شود.همچنین ادعاهای آژانس در خصوص کشف ذرات اورانیوم با غنای ۸۳ نیز با توضیحات فنی ایران حل و فصل شده است.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح گفتگویی با عبدالرضا فرجی‌راد دیپلمات پیشین انجام داده که در ادامه می خوانید:
-به نظر شما حل و فصل دو مورد اختلافی بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی ارتباطی با سفر پادشاه عمان به ایران دارد یا خیر؟
مسئله توافق بین ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی بی ارتباط با سفر پادشاه عمان به تهران نیست.
مدتی است که ایران مذاکراتی با آژانس انجام می دهد و علاوه بر آن گفتگوهایی سیاسی البته با واسطه در مسقط در حال انجام است که اگر این گفتگو ها پیشرفت داشته باشد روی نظر آژانس هم اثر مثبت می گذارد.در حقیقت غرب می تواند نظر آژانس را نسبت به ایران مثبت کند.
-حل و فصل شدن مسائل سازمان انرژی اتمی با آژانس چه تاثیری بر مذاکرات هسته ای خواهد گذاشت؟
قبل از انتخابات کنگره آخرین نامه ای که آمریکا داد و ایران هم پاسخ داد واشنگتن توقع داشت کار تمام شود اما ایران در آن پاسخ مسئله آژانس را مطرح کرد.زیرا ایران می داند مسائل باقی مانده با آژانس بهانه ای خواهد شد تا طرف مقابل به تعهدات خود پایبند نباشد و مسائل مورد توافق را به درستی انجام ندهد.
مسائل آژانس آن زمان مطرح شد و آمریکا ها نتوانست به دلیل احتیاط های سیاسی آن را بپذیرد.بنابراین امروز که برخی مشکلات بین ایران و اژانس حل شده است می توان گفت یکی از موانع از سر گیری مذاکرات هسته ای برداشته شده است.رفع این مانع می تواند بستر آغاز مذاکرات را فراهم کند.
-به نظر شما علت توقف مذاکرات احیای برجام مسائل فنی بوده است یا مسائل سیاسی؟
یکی از مواردی که در چند ماه اخیر ترمز مذاکرات را کشید مسئله جنگ اوکراین و ادعای همکاری ایران با روسیه بود.اما در دو ماه اخیر از وزیر خارجه و رابرت مالی حرفی مبنی بر همکاری ایران با روسیه شنیده نشده است.تا پیش از این فشار زیاد بود اما اکنون نشان میدهد که مذاکراتی در جریان است که نمی خواهند نتایج آن را تحت تاثیر قرار دهند.به نظر می رسد همکاری های ایران با آژانس افزایش می یاید و تلاش واسطه ها مانند عمان برای از سر گیری مذاکرات نیز جدی تر خواهد شد.
-به نظر شما چه عواملی امروز مانع از سر گیری مذاکرات احیای برجام است؟
چند عامل مانع احیای برجام در دولت سیزدهم شد.ابتدا مسئله ادعای همکاری های ایران با روسیه در جنگ علیه اوکراین است.این مسئله تا حدی به ایران فشار آورد که تحلیل بر این بود که تا جنگ تمام نشود نمی توان به مذاکرات ایران امیدوار بود.
همزمان با این مسئله مشکل ناآرامی های داخلی را داشتیم.فشار افکار عمومی و برخی شهروندانی ایرانی که در خارج زندگی می کنند بر دولت های غربی زیاد شد.این فشار ها هرگونه اقدام برای مذاکره با ایران را سلب کرده بود.اما با فروکش کردن این فشارها و اعتراضات دست دولتمردان سیاسی غرب باز شد.
مسئله سوم موضوعات مربوط به غنی سازی بود.غنی سازی در توافقنامه برجام 67/3 درصد است.اما میزان غنی سازی به 60درصد هم رسید که حتی آژانس در مقطعی رقم حدود 84 درصد هم مطرح کرد اما در توافقات روز گذشته این شبه برطرف شد.
با توجه به مذاکرات مستقیم و یا غیر مستقیم به نظر میرسد هر سه مانع تا حدود زیادی برطرف شده است.
بنده تصور می کنم فشارهایی هم که اخیرا زلنسکی به ایران می آورد بخشی از آن تبلیغاتی و بخشی از آن بزرگنمایی است.
زلنسکی هنر پیشه خوبی است و می داند یک مسئله کوچک را چگونه بزرگ کند و از آن برای تثبیت اهداف خود استفاده کند.بزرگنمایی زلنسکی از همکاری ایران با روسیه برای این است که بتواند از غربی ها کمک های بیشتر نظامی دریافت کند.
-با توجه به اینکه حداقل بسترهای توافق فراهم شده آیا تیم مذاکره کننده می تواند از این پتانسیل ها بر نهایی کردن توافق استفاده کند؟
یکی از نکات سفر پادشاه عمان به تهران دیدار وی با رهبر انقلاب بود و در این دیدار جایگاه خوبی به علی باقری مذاکره کننده ارشد ایران در موضوعات هسته ای داده شد.این مسئله نشان میدهد سفر پادشاه عمان به تهران در مورد موضوعات هسته ای هم بوده است.البته موضوعات دیگری هم مانند مصر و یمن مطرح شده است.
اینکه باقری بخواهد یا نخواهد توافق صورت گیرد محلی از اعراب ندارد.مذاکرات به نقطه ای رسیده که برای نهایی شدن آن باید مقامات عالی کشور تصمیم بگیرند.باقری بر اساس تصمیمات گرفته شده در شورای عالی امنیت ملی اقدام می کند و نمی تواند به صورت شخصی نظری بدهد.
میزان تاثیر گذاری مذاکره کننده ها در دوره احمدی نژاد بالا بود و شخص مذاکره کننده می توانست نظرات خود را اعمال کند.باقری تابع دستورات و سیاست های اعلامی از سوی تهران و نهادهای بالادستی است.