ستاره صبح آنلاین-آنچه که در پکن اتفاق افتاد منجر به امضای توافق نامه جامع بین ایران و عربستان شد. اما این مرحله در حقیقت برآیند سلسله ای از تلاش ها بود که پیش از این از سوی دولت عراق و دولت چین انجام شده بود تا دیدگاه ریاض و تهران به هم نزدیک شود.
از آنجایی که عربستان سعودی در 7 سال گذشته نقشی تهاجمی و تخریبی بر علیه ایران ایفا کرد. در جنگ یمن 350 میلیارد دلار هزینه داشت. نقش عربستان در بحران سوریه و در وضعیت عراق و لبنان موجب شد، دخالت های عربستان بر منطقه و بر ایران تاثیری منفی به جا بگذارد.
بعد از گذشت سال ها از رفتار های تهاجمی محمد بن سلمان، عربستان به این نتیجه رسیده بود که این شیوه سیاسی نسبت به ایران و محور مقاومت دستآوردی برای عربستان نخواهد داشت.
از این رو در دو سال گذشته سیگنال هایی از سوی عربستان به ایران ارسال شد که از طریق پادشاهی عمان، قطر و عراق به صورت پیام هایی به ایران می رسید و نشانه آمادگی عربستان برای مذاکره با ایران بود.
مذاکراتی که به این توافق منتهی شد عملا از فروردین ماه گذشته در بغداد آغاز شد. پنج دور مذاکره چالشی در حوزه های امنیتی صورت گرفت قرار بود مذاکرات بعد از دور پنجم وارد فاز سیاسی شوند که رویداد ها و حوادث اخیر ایران و دخالت های رسانه های وابسته به عربستان منجر شد این مذاکرات متوقف شوند.
اشی جین پینگ رییس جمهور چین در سفر به عربستان موضعی دوستانه نسبت به ایران نداشت و درباره حق حاکمیت ایران بر اراضی اش یعنی سه جزیره ایرانی تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی، در ریاض رفتار درستی نشان نداد.
ولی شی جین پینگ طی این سفر آمادگی خود را برای نزدیک کردن دیدگاه های ریاض و تهران به طرف سعودی اعلام کرد. چین همین پیام را در جریان سفر اخیر آیت الله رییسی به پکن به مقامات ایران رساند و نشان داد که نسبت به مناسبات مشترک عربستان و ایران نگاهی کاملا راهبردی دارد.
به این اعتبار که ایران و عربستان، دو کشور بزرگ اسلامی منطقه و کشورهای تاثیر گذار جهان هستند و همچنین به دلیل وجود منابع غنی انرژی فسیلی در این دو کشور و نیاز چین به این منابع، چین نقش خود را به عنوان یک قدرت بین المللی در نزدیک سازی دیدگاه های ایران و عربستان ایفا کرد.
آقای شی جین پینگ بخاطر آینده اقتصادی چین به ذخایر فسیلی ایران و عربستان نیاز دارد و بدون برقرار بودن روابط دوستانه بین این دو کشور چین نیز در مراودات خود دچار مشکل می گردد. از این رو رییس جمهور چین آمادگی خود برای میزبانی هیات های ایرانی و سعودی اعلام کرد.
مذاکره چالشی و نفس گیر از یک هفته پیش در پکن آغاز شد و علی شمعخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و آقای مساعد بن محمد العیبان مشاور امنیت ملی عربستان در مذاکرات یک هفته ای شرکت داشتند که منجر به این توافق نامه شد و توافق نامه ای بسیار راهبردی، تاثیرگذار و پر اهمیت است که به دلیل تاثیر بسیار مثبت اش بر منطقه، می تواند برانگیزاننده بازخورد های بسیاری در جهان باشد.
این توافق می تواند به پایان جنگ یمن کمک کند و همچنین بحران دوازده ساله سوریه را خاتمه دهد و همگرایی منطقه ای ایجاد کند.
این توافق همچنین می تواند نفوذ آمریکا و اسرائیل را در منطقه کاهش دهد زیرا چین تمایل دارد جبهه ای قدرتمند با شرکت ایران، روسیه و عربستان و برخی از کشور های منطقه ایجاد کند و این جبهه را در برابر هژمون آمریکا قرار دهد.
در حالت خوشبینانه می تواند گفت این توافق قدمی مثبت در راستای ایجاد پیمانی منطقه ای است که می توان آن را مشابه مجموعه اتحادیه اروپا تصویر کرد ولی باید حالت های بدبینانه را نیز در نظر گرفت. بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند عربستان سعودی نیازمند نزدیک شدن به ایران است و این توافق نامه می تواند به صورت مقطعی مراودات ایران و عربستان را تعریف کند. با توجه به اینکه عربستان تحت فشار آمریکا قرار دارد قصد دارد از این توافق نامه محملی برای پیوستن به طرح صلح ابراهیم ایجاد کند و عادی سازی رابطه با رژیم صهیونیستی از جمله حرکت های آینده عربستان سعودی است.
در رابطه با میزان اثر بخشی این توافق، عربستان باید ثابت کند که حسن نیت دارد و گامی های عملی بر می دارد. یقینا از نظر ایران یکی از گام های عملی عربستان متوقف کردن فعالیت شبکه ماهواره ای ایران اینترنشنال است که در ماه های اخیر جریان سازی های شدیدی بر علیه جمهوری اسلامی انجام داده است. عربستان تامین کننده مالی این شبکه است. از طرف دیگر پیوستن عربستان به پیمان صلح ابراهیم منجر به بی تاثیر بودن این توافق خواهد بود زیرا عادی سازی روابط سعودی ها و رژیم صهیونستی به گسترش فعالیت های این رژیم و نفوذ اش در منطقه کمک می کند. البته این بخش از سخنان نگارنده گمانه زنی های بدبینانه در ارتباط با این توافق است و برای دیدن نتایج واقعی توافق باید منتظر گام های عملی عربستان باشیم.