9 دسامبر 2022
تارنمای المانیتور
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
سودانی، 52 ساله، وزیر سابق حقوق بشر و شهردار استان میسان عراق است. هنگامی‌که او 10 ساله بود، رژیم صدام حسین، پدر و سایر اعضای خانواده او را به دلیل وابستگی به حزب مخالف شیعه الدعوه کشت. سودانی هرگز در زمان صدام به تبعید نرفت و در اعتراضات ضد رژیم در سال 1370 (1991) پس از جنگ خلیج‌فارس شرکت کرد.
در کمتر از شش هفته، مسئولیت سودانی به‌عنوان نخست‌وزیر عراق زیاد و حتی دلهره‌آور است. او می‌داند که عراقی‌ها خواهان و نیازمند دولت پاسخگو هستند. نظام سیاسی به‌طور گسترده به‌عنوان متقلب و فاسد تلقی می‌شود.
نیت و برنامه بلندپروازانه سودانی ممکن است درنهایت با اتفاقاتی که برای همسایه عراق در شرق (ایران) می‌افتد پیچیده شود. اعتراضاتی که در ایران با مرگ مهسا امینی آغاز شده است.
ایران دشمنان خود - به‌ویژه ایالات‌متحده، اسرائیل و عربستان سعودی - را مسئول ناآرامی‌ها می‌داند. ایران ماه‌ها حملات توپخانه‌ای و موشکی به کردستان عراق انجام داد و مدعی شد که این منطقه به‌عنوان پایگاهی برای کردها و سایر گروه‌های مسلحی که به اعتراضات پیوسته‌اند استفاده می‌شود و تهدید به عملیات زمینی کرده است. امبرین زمان می‌نویسد که اختلافات حل نشده میان احزاب سیاسی کردستان عراق به ایران اهرم فشاری بر اقلیم کردستان را می‌دهد.
رهبر ایران ماه گذشته در دیداری در تهران به شیاع السودانی گفت تا کنترل مرزها را در دست بگیرد و در مقابل «دشمنان مشترک» دو کشور بایستد. سودانی موافقت کرد که اقدامات بیشتری را برای تأمین امنیت مرز انجام دهد. سودانی همچنین تأکید کرد که ایران حملات خود به خاک عراق را متوقف کند.
هنگامی‌که روابط ایران با آمریکا بدتر می‌شود، آسیب جانبی عراق اجتناب‌ناپذیر می‌شود. به‌عنوان‌مثال، تحریم‌های ایالات‌متحده اجازه انتقال مستقیم پول نقد به ایران را نمی‌دهد. عراق برای برق به گاز ایران وابسته است که پرداخت آن به‌صورت مبادله‌ای از طریق بانک تجارت عراق انجام می‌شود. ایران انتقال گاز را به‌عنوان تهدیدی بالای سر عراق نگه می‌دارد. ...
سودانی اولویت را به نزدیکی عراق با کشورهای عربی ازجمله دول عربی خلیج‌فارس داده و مایل است موفقیت‌های اخیر کشورش را به‌عنوان الگویی برای دیپلماسی منطقه‌ای قرار دهد. این برای دولت بایدن نیز اولویت دارد. مصطفی الکاظمی، سلف سودانی، روابط عراق با مصر و اردن را عمیق‌تر کرد و فصل جدیدی در روابط خود با امارات و عربستان سعودی گشود. کاظمی با تکیه‌بر روابط شخصی نزدیک با رهبران عرب و منطقه، میزبان گفتگوهای ایران و عربستان و دیگر کانال‌های پشتیبان بود.
سودانی پیشنهاد برگزاری مجدد جلسات ایران و عربستان را داده است، اما ایران از حمایت عربستان از رسانه‌هایی چون ایران اینترنشنال و گروه‌های معترض خشمگین است.
مخاطرات بالا هستند. عراق به سرمایه‌گذاری در زمینه شبکه انرژی در منطقه نیاز دارد. دول عربی خلیج‌فارس خواهان عراقی با ثبات هستند؛ اما اعتراضات اخیر در ایران و وخامت روابط با آمریکا، روابط ایران با عربستان را تیره‌تر کرده است.ناآرامی ها در ایران و معنای آن برای عراق و منطقه، خلیج‌فارس را به سمت حالت انتظار کشانده است.
مقتدی صدر، روحانی پوپولیست عراقی در داخل عراق، یکی دیگر از واژگانی است که در صورت لغزش سودانی آماده حمله به آن است. ...
سودانی علیرغم نیروهای مخالف، بیمناک است و به برنامه خود ادامه می‌دهد. او ایده بزرگی برای مشارکت عمیق‌تر با ترکیه برای تأمین گاز و انرژی اروپا دارد و در مورد چشم‌انداز قانون نفت بین بغداد و اربیل خوش‌بین است. او می‌گوید که به نفع بغداد است که احزاب کرد عراقی اختلاف خود را حل کنند و با بغداد به توافق برسند. دو هفته آینده مهم است، زیرا این احتمال وجود دارد که اصلاحات به‌عنوان قانون در پارلمان به تصویب برسد.
برای موفقیت سودانی، عراق نمی‌تواند طرف درگیری‌های منطقه‌ای باشد. این یکی از پیام‌های نخست‌وزیر به واشنگتن، تهران و دول عربی خلیج‌فارس است. همه‌چیز به این بستگی دارد که آیا تهران به پیام‌های نخست‌وزیر گوش می‌دهد و به سودانی و عراق فضای موردنیازشان برای مانور را می‌دهد یا خیر.