نوشته عبدالباری عطوان
هدف نشست سه‌جانبه «آستانه» که هفته گذشته در تهران برگزار شد، پیشرفت استراتژیک اتحاد کشورهای روسیه، ایران و ترکیه در حوزه‌های نفت، گاز، تسلیحات، تجارت، اقتصاد، دلار زدایی و دیدگاه جدید ژئوپلیتیک بود.
اگر تهدیدات ترکیه برای حمله به سوریه و مانورهای تهاجمی رجب طیب اردوغان را کنار بگذاریم و بر مهم‌ترین جنبه اجلاس سه‌جانبه تهران - یعنی روابط روسیه و ایران تمرکز کنیم، درخواهیم یافت که دیدار ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران پیشرفت بی‌سابقه‌ای از نظر ژئوپلیتیک داشت. ما به‌طور بالقوه با یک اتحاد سیاسی و اقتصادی و نظامی روبرو هستیم.
جو بدیدن رئیس‌جمهور آمریکا در جریان سفر غیرمعمول خود به جده برای دیدار با رهبران شورای همکاری خلیج‌فارس، مصر، اردن و عراق اعلام کرد که کشورش اجازه نخواهد داد خلأ امنیتی استراتژیک در منطقه توسط ایران و اتحاد چین و روسیه پر شود.
با این حال، پوتین در تهران برای پر کردن خلأ پس از آمریکا گام برداشت و روابط راهبردی خود با ایران را در دیدارهای دوجانبه با رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای و رئیس‌جمهور، ابراهیم رئیسی مستندسازی کرد.
دستاوردهای استراتژیک اتحاد روسیه و ایران
سفر پوتین به تهران منجر به دستاوردهای استراتژیک در همه سطوح شد که همگی به تقویت این اتحاد جدید کمک خواهند کرد که شامل:
اول، گسترش سازمان بریکس که شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است که ایران - به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در حال صعود – در مسیر پیوستن به آن قرار دارد.
دوم، پیشرفت و توسعه صنایع نظامی ایران و قرار گرفتن در پشت متحد استراتژیک جدید، یعنی روسیه. در مقابل، ممکن است تهران سخت‌افزار نظامی پیشرفته روسیه مانند هواپیماهای سوخو و سامانه ضد موشکی اس-400 را دریافت کند.
سوم، روسیه مستقیماً از تجربه 40 ساله ایران برای در مقابله با تحریم‌های اقتصادی آمریکا بهره خواهد برد.
چهارم، هماهنگی کامل ایران و روسیه در جنگ انرژی است، زیرا روسیه در تولید و صادرات جهانی گاز در رتبه اول قرار دارد و پس‌ازآن ایران رتبه بالایی در تولید جهانی نفت و همچنین جایگاه کلیدی در اوپک دارد.
پنجم، گسترش سبدهای تجاری و سرمایه‌گذاری کلیدی بین دو کشور. مهم‌تر از همه، در این اجلاس، شرکت ملی نفت ایران تفاهم‌نامه بی‌سابقه‌ای به ارزش 40 میلیارد دلار با گاز پروم روسیه برای توسعه دو میدان گازی و شش میدان نفتی ایران امضا کرد.
ششم، مشارکت فعال ایران در دستگاه مالی جدیدی که چین و روسیه به دنبال ایجاد جایگزینی برای دستگاه پیام‌رسان بانکی سوئیفت به رهبری آمریکا هستند. این امر به‌طور بالقوه شامل توقف مبادلات با دلار آمریکا، تشکیل سبد جمعی واحد از ارزهای منطقه‌ای و افزایش تجارت ریال -روبل بین دو کشور می‌شود.
تحلیل نهایی
سفر پوتین به تهران یک سفر تاریخی بود که منجر به اتحاد بین روسیه و ایران و تولد یک محور جدید شد که می تواند آینده غرب و آسیای مرکزی و آینده جنگ و صلح بویژه گسترش اتحاد استراتژیک موجود بین ایران و چین را تعیین کند.
اطلاعات درز کرده اخیر حکایت از خواست مصر، عربستان سعودی و به میزان کمتری ترکیه به پیوستن به بریکس دارد. در نشتی دیگر مطبوعات متوجه شدند که مصر همچنین به دنبال راه‌اندازی کانال‌های ارتباطی با ایران از طریق مسقط می باشد، تحولاتی که همگی حکایت از دریای تغییر در افق کشورها را به دنبال دارد.
23 ژوئیه 2022
تارنمای دی کاردل
برگردان علی اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com