به گزارش ستاره صبح آنلاین وزیر نفت دولت سیزدهم در جلساتی وعده داده تا میزان صادرات نفت را افزایش دهد. از سوی دیگر عزت‌الله اکبری نماینده مجلس مدعی شده که امکان صادرات نفت بسیار بالاست و حتی به عمان نیز می‌شود نفت صادر کرد. بیژن زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم و دوازدهم این ادعای نماینده مجلس را کذب خوانده و هشدار داد و گفت: گرگ‌ها آماده‌اند که اموال مردم را به اسم افزایش صادرات به یغما ببرند؛ مسئولان کنونی هوشیارند و فریب ادعاهای واهی سارقان بیت‌المال را نمی‌خورند. در این ارتباط رئیس دفتر مرکز مطالعات بین‌المللی انرژی وین با اشاره به تحریم‌های آمریکا علیه ایران، وضعیت صنعت نفت و جایگاه ایران در صادرات نفت در جهان هشدار داد و گفت: با ادامه روند کنونی، فقدان سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌سازی تا پایان دهه جاری، ایران از جرگه صادرکنندگان نفت خام خارج خواهد شد. هزینه صادرات نفت برای ایران در شرایط تحریم بالاست. گزارش پیشرو به این موضوع می‌پردازد.
واکنش زنگنه به اظهارات نماینده مجلس
بیژن زنگنه وزیر نفت سابق، اظهارات یکی از نمایندگان مجلس در برنامه تلویزیونی دستخط را سراسر کذب و بی‌اساس خواند. به گزارش خبر آنلاین، عزت‌الله اکبری مدعی شده بود که بیژن زنگنه گفته است نمی‌توانیم نفت بفروشیم. یک منبع نزدیک به وزیر سابق نفت از قول او گفته: بیژن زنگنه این اظهارات را از اساس تکذیب کرده و گفته است هرگز نگفته ما نمی‌توانیم نفت بفروشیم ضمن آنکه عملکرد واقعی و به‌دوراز شعار وزارت نفت در سه سال گذشته و در اوج تحریم‌ها دلیل محکمی بر رد ادعای بی‌پایه و اساس این نماینده است. در مورد ادعاهایی که برای صادرات بدون محدودیت نفت هم در این دوران مطرح‌شده باید گفت اکنون فرصت مناسبی برای محک زدن این ادعاهاست. بسم‌الله این گوی و این میدان. آنان که ادعای صادرات روزانه ٢.۵ میلیون بشکه نفت در شرایط تحریم می‌کردند و مسئولان وقت وزارت نفت را به زشت‌ترین شکل متهم می‌کردند اکنون بیایند صادر کنند البته نه اینکه نفت را به دست امثال بابک زنجانی بدهند که سرنوشت اصل و فرع پول ملت معلوم نشود. آن وقت اگر نتوانستند به رکوردهای دولت گذشته در صادرات نفت و میعانات در شرایط تحریم برسند، شهامت و انصاف اعلام آن را داشته باشند. زنگنه همچنین گفته است گرگ‌ها آماده‌اند که اموال مردم را به اسم افزایش صادرات به یغما ببرند و قطعاً مسئولان کنونی هوشیارند و توجه دارند که فریب ادعاهای واهی این سارقان بیت‌المال را نخورند. ادعاهای اکبری درباره صادرات به عمان هم بیشتر به یک خالی‌بندی شبیه است که دلیلی برای توضیح دادن درباره آن وجود ندارد.
ایران از جرگه صادرکنندگان نفت خام خارج خواهد شد
رئیس دفتر مرکز مطالعات بین‌المللی انرژی وین گفت: فکر می‌کنم که با روند کنونی و فقدان سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌سازی، تقریباً تا پایان دهه جاری، ایران از جرگه صادرکنندگان نفت خام خارج خواهد شد. فریدون برکشلی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره برنامه‌های جدید افزایش صادرات نفت اظهار داشت: به نظر بنده وزیر جدید در زمینه افزایش صادرات در اصول و به صورت کلی گفتند. درواقع هیچ وزیری غیرازاین نگفته است. هر وزیر نفت برای افزایش صادرات تلاش می‌کند. البته جزئیات بازاریابی و صادرات نفت خام در شرایط تحریم یا بدون تحریم هم، قابل بازگو کردن نیست. سایر کشورهای تولیدکننده نفت هم در مورد مقاصد صادراتی خود صحبت نمی‌کنند. این یک اصل بازاریابی است. شرکت‌ها و مؤسسات صادرات نفت خام کشورها را به روش‌های مختلف من‌جمله ردیابی نفت‌کش‌ها، رصد می‌کنند و اطلاعاتی را منتشر یا در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند.
طی ۳۰ سال گذشته ظرفیت‌سازی نکرده‌ایم
وی افزود: البته ایران جزء معدود کشورهای عضو اوپک است که طی ۳۰ سال گذشته ظرفیت‌سازی نکرده است. ظرفیت تولید ایران پس از پایان جنگ تحمیلی افزایش پیدا کرد، اما تقریباً سه دهه است که در آستانه ۴ میلیون بشکه در روز باقی‌مانده؛ مصارف پالایشگاهی افزایش پیداکرده و درنتیجه نفت موجود برای صادرات مرتباً کاهش داشته است. البته ما هم درعین‌حال از یک واردکننده خالص فراورده به یک صادرکننده خالص تبدیل‌شده‌ایم.
تا ۱۰ سال آینده نفت صادر نمی‌کنیم
رئیس دفتر مرکز مطالعات بین‌المللی انرژی وین تأکید کرد: فکر می‌کنم که با روند کنونی و فقدان سرمایه‌گذاری و ظرفیت‌سازی، طی یک دهه، تقریباً تا پایان دهه جاری، ایران از جرگه صادرکنندگان نفت خام خارج خواهد شد. البته اندونزی هم حدود ۱۰ سال پیش، از میدان صادرات نفت خام خارج شد و اوپک را هم ترک کرد، اما اندونزی امروز دهمین کشور صنعتی جهان است.
صنعت نفت از سرمایه‌گذاری دورمانده است
وی بابیان اینکه ریاست‌جمهوری توجه به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت را در برنامه‌های خود منظور کرده اما این صنعت تقریباً از اوایل پیروزی انقلاب از سرمایه‌گذاری و انتقال فن‌آوری‌های به‌روز، دورمانده است، گفت: کارشناسان و متخصصان داخلی خیلی فعالیت‌های خوبی را انجام می‌دهند. اما صنعت نفت ایران سال‌ها است که به هنگام نیست. سرمایه‌گذاری مؤثر و در استانداردهای به‌روز جهان انجام‌نشده است. بنابراین کلید توسعه، ارتقای نگاهداشت و ظرفیت‌سازی در حضور بین‌المللی ما در سطح جهان و صنعت نفت جهان در ایران است.
خسارت تحریم‌های امریکا از خسارت جنگ هم بیشتر است
برکشلی تصریح کرد: ما در گروه مطالعات انرژی وین، مطالعه‌ای کردیم که نشان داد میزان خسارات اقتصادی ناشی از تحریم‌های امریکا و جهان علیه جمهوری اسلامی ایران، از خسارات جنگ تحمیلی، بافاصله زیاد بیشتر است. همین امروز که باهم صحبت می‌کنیم، تلفات ناشی از کرونا در ایران طی مدت ۲۰ ماه ۱۰۹ هزار نفر اعلام‌شده است. تعداد شهدای جنگ تحمیلی طی ۸ سال ۲۱۹ هزار نفر بوده است. با یک رگرسیون و محاسبه و در صورت ادامه روند فعلی، طی دوره مشابه جنگ تحمیلی، آمار تلفات کرونا تقریباً ۳/۵ برابر خواهد بود.
پول‌های بلوکه‌شده و تداوم صادرات با دور زدن تحریم
وی تأکید کرد: آنچه آقای رئیس‌جمهور در ارتباط با صنعت نفت، مدنظر دارند در چهارچوب کنونی روابط اقتصادی و بازرگانی بین‌المللی میسر نیست. مهم تراز صادرات نفت، مکانیسم دریافت پول حاصل از صادرات است. پول‌های بلوکه‌شده زیادی در بانک‌های کشورهای مختلف داریم. این شکل و این سازوکار صادرات نفت، نه‌تنها منافع ملی را هدر می‌دهد، بلکه درشان صنعتی به عظمت و سابقه و قدرت صنعت نفت ایران نیست.
گویی مواد مخدر صادر می‌کنیم
رئیس دفتر مرکز مطالعات بین‌المللی انرژی وین بیان داشت: مکانیسم عملیاتی فروش نفت در شرایط تحریمی که ایران در چنبره آن گرفتارشده است، اصطلاحاً دور زدن تحریم‌هاست. این را وزرای محترم سال‌هاست که بیان کرده‌اند. دنیا هم می‌داند که ما برای صادرات نفت خام، فراورده و میعانات گازی، تحریم‌ها را دور می‌زنیم. دور زدن تحریم متأسفانه یعنی گویی که ما داریم مواد مخدر صادر می‌کنیم. مواد مخدر وقتی به مقصد می‌رسد، مصرف مستقیم دارد. نفت خام باید به پالایشگاه منتقل شود. بارها عوض کردن کشتی‌ها، تغییر مشخصات نفت خام، صف‌های طولانی نوبت در بندرها مقصد. این‌ها هزینه دارد. منابع مالی است که از دست می‌رود. در انتها هم پول آن به روش‌های غیرمتعارف جابه‌جا می‌شود.
تهاتر نفت با اجرای پروژه جواب می‌دهد یا خیر؟
وی درباره تهاتر نفت با اجرای پروژه خاطرنشان کرد: اینکه به جای پول نفت، پروژه برای ایران به دست بیاوریم هم یک مکانیسم است، اما من تفاوت چندانی با دیگر روش‌ها ندارد، بخش فراوانی از ارزش نفت صادراتی در این میان هزینه به مقصد رسانیدن نفت می‌شود. در مورد مساعدت بخش خصوصی برای فروش نفت خام هم چنانچه هدف، بهتر دور زدن تحریم‌ها باشد، نتیجه بهتری به دست نمی‌آید. اکنون شرکت‌هایی مثل آرامکو و ادناک هم به تدریج خصوصی می‌شوند و سهام خود را در بورس‌های داخلی و بورس بین‌المللی به فروش می‌رسانند. بنابراین شکوفایی و بهره‌برداری از استعدادهای جامعه در نفت، یک موضوع است، ولی برای دور زدن بنده نظری ندارم. مثلاً آرامکو برای دور مقدماتی عرضه اولیه سهام خود قیمت ۱/۲ تریلیون دلار را تعیین کرد. با محاسبات ما ارزش مقدماتی سهام شرکت ملی نفت هم خیلی کمتر از آرامکو نیست. مسئله بحث حکمرانی خوب و حکمرانی بد است. هزینه اداره صنعت نفت ایران خیلی بالاست.