ستاره صبح آنلاین-مذاکرات احیای توافق برجام که واشنگتن در اردیبهشت‌ماه 1397 (مه 2018) آن را رها کرد، از فروردین‌ماه در وین در جریان است. تاکنون شش دور گفتگو برگزار شده و دور بعدی به دلیل تغییر قدرت در ایران به مدت نامعلومی به تعویق افتاده است. درحالی‌که هر دو طرف ادعای «پیشرفت» در مذاکرات ماراتن را داشتند، «اختلافات جدی» در مورد لغو تحریم‌ها و همچنین پیشرفت‌های هسته‌ای اخیر ایران وجود داشته است. به گزارش خبرگزاری آنادولو، چند روز مانده به انتقال قدرت در تهران، بازی سرزنش بین محافظه‌کاران و اصلاح‌طلبان در تلاش برای نجات توافق هسته‌ای 2015 ایران شدت گرفته است.
مجتبی ذوالنور، نماینده محافظه‌کار مجلس در گفتگو با خبرنگار مهر، در واکنش به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه بروکراسی پارلمانی باعث شده است که تحریم‌ها رفع نشود، اظهار داشت: «حسن روحانی خود به «بزرگ‌ترین مانع» درراه لغو تحریم‌های آمریکا تبدیل‌شده است.» به گفته او «امتیاز دادن و التماس کردن» روحانی مانع از لغو تحریم‌ها شده است.
ذوالنور در پاسخ به اظهارات اخیر رئیس‌جمهور مستعجل و سایر مقامات دولتی که مجلس را مقصر می‌دانند، گفت: «من به مردم ایران می‌گویم که پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، تنها شخصی که مانع رفع تحریم‌ها شد، خود آقای روحانی بود.»
حسن روحانی که دو دوره ریاست جمهوری وی هفته آینده به پایان می‌رسد، قوه قانون‌گذاری را مسئول بن‌بست احیای توافق هسته‌ای دانسته است. روحانی با اشاره به قانونی که مجلس شورای اسلامی سال گذشته تصویب کرد تا افزایش غنی‌سازی اورانیوم به 20 درصد به‌عنوان اقدامی متقابل در برابر تحریم‌های ایالات‌متحده به‌حساب آید، گفت كه مجلس موانعی را درراه تلاش دولت وی برای لغو تحریم‌ها قرار داده است.
به گفته وی توافق در مورد احیای توافق هسته‌ای 1394 (2015) و لغو تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده توسط دولت سابق ایالات‌متحده از اوایل آوریل (فروردین) امکان‌پذیر شد، اما این فرصت پس از تصویب قانونی در مجلس که در پی ترور محسن فخری‌زاده، دانشمند برجسته هسته‌ای ایران صورت گرفته بود، از دست رفت.
همچنین علی ربیعی سخنگوی دولت با اشاره به «دخالت‌های داخلی» در تلاش برای متوقف کردن احیای توافق هسته‌ای گفت: «قانون تصویب شده توسط مجلس، دولت را ملزم به افزایش قابل‌توجه فعالیت‌های هسته‌ای و محدودیت در بازرسی از سایت‌های هسته‌ای توسط بازرسان سازمان ملل می‌کند.»
ذوالنور در پاسخ به نظرات روحانی گفت: «ایران در دولت روحانی با توجه به رویکرد «التماس و سازش» به «بالاترین نقطه از تحمل فشار» رسید. دولت روحانی علیرغم تبعیت کامل ایران از مفاد قرارداد هسته‌ای، از بازگشت آمریکا به این قرارداد اظهار ناامیدی کرده است. هنگامی‌که دشمن احساس می‌کند ما به‌جای اینکه از در بی‌نیازی و احترام متقابل وارد شویم ... اصرار داریم از در نیاز و اضطرار وارد شویم، از دادن امتیاز عقب‌نشینی می‌کند و سعی می‌کند برعکس از ما امتیاز بیشتری بگیرد».
این نماینده مجلس در ادامه به ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب و رئیس پیشین قوه قضائیه توصیه کرد تا به‌جای گام گذاشتن در راه «اسلاف خود»، مسیر «حکمت، مصلحت و شأن» را در مذاکرات با غرب دنبال کند. به گفته او ایران «تمام هزینه‌های» معامله را پرداخت کرده و اکنون باید «سود» خود را از طریق دولت جدید به دست آورد.
جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و معمار اصلی توافق هسته‌ای، هفته گذشته گفت که مذاکرات هسته‌ای تحت دولت جدید تهران از سر گرفته می‌شود. عباس عراقچی، معاون وی و مذاکره‌کننده اصلی در وین و همچنین علی ربیعی سخنگوی دولت نیز این سخنان را تکرار کرده‌اند؛ اما پس‌ازآنکه کمیته‌ای از سوی ارگان امنیتی عالی کشور به این نتیجه رسید که آنچه در وین به‌دست‌آمده کاملاً مطابق با قانون مجلس نیست، نشانه‌های محکمی وجود دارد که دولت جدید ایران ممکن است چارچوب جدیدی را در مذاکرات اتخاذ کند.
در این ارتباط ذوالنور هفته گذشته به خبرنگاران گفت كه دولت رئیسی «مذاكرات با مدل (1 + 4) را در وین ادامه نخواهد داد».
رئیسی، منتقد غرب در هفته اول ماه اوت (14 مرداد 1400) قدرت را از روحانی تحویل می‌گیرد. او برخلاف روحانی که در دو سال گذشته با نمایندگان مجلس درگیری‌های زیادی داشت، به‌احتمال‌زیاد در تصمیم‌گیری‌های اصلی خود از پشتوانه مجلس تحت کنترل محافظه‌کاران برخوردار خواهد بود.
25 ژوئیه 2021
تارنمای میدل ایست مانیتور
برگردان علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com