ستاره صبح آنلاین- کنار گذاشتن متخصصان و گوش ندادن به هشدارهای اهل‌فن، کارشناسان و حامیان محیط‌زیست در چهار دهه گذشته مانند احداث سدهای غیر کارشناسی، احداث جاده در وسط دریاچه ارومیه که احداث آن ابتدا با بیل و کلنگ آغاز شد که پس‌ازآن روند زوال این دریاچه آغاز و به‌رغم اقداماتی که دولت‌ها برای احیای آن انجام داده‌اند هنوز دریاچه به وضعیت قبل برنگشته است. همین‌طور سدهایی که در بالادست سدهای «کرخه» و «دز» ساخته شد و دست‌کاری‌هایی که در طبیعت انجام شد باعث شده تا «زاینده‌رود» نیز کم آب شود و صدای کشاورزان اطراف این رودخانه درآمده است. واقعیت این است که دولت باید جلوی کشت محصولات پرآب مثل برنج، هندوانه و ... را در استان‌های خوزستان، اصفهان و خراسان بگیرد. بدتر اینکه فولاد مبارکه به‌جای اینکه در کنار دریا مثل بندرعباس ساخته می‌شد با زیر پا گذاشتن نظر کارشناسان در اصفهان ساخته شد و مشکل برای مردم اصفهان ایجاد کرد. البته فولاد مبارکه میلیاردها سود در جیب افراد گذارده است. حفر چاه‌های بی‌رویه در دشت‌ها باعث پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی شده که در برخی موارد سبب فرونشست زمین نیز شده است. سیاست‌های غلط زیست‌محیطی، کشاورزی، برداشت بی‌رویه از منابع آبی امروز زنگ خطر کم‌آبی در کشور را به صدا درآورده و گروه‌هایی از مردم در خوزستان و جاهای دیگر به کف خیابان آمده‌اند. شگفت اینکه استاندار خوزستان ویدئوهایی منتشرشده در فضای مجازی را جعلی دانست درحالی‌که این اعتراضات یک کشته داده است.
کم‌آبی کشته داد
فرماندار شادگان اعلام کرد: یک جوان ۳۰ ساله در جریان اعتراضات به تنش آبی شامگاه جمعه کشته شد. وی افزود: افراد فرصت‌طلب به سمت مأموران امنیتی و تجمع‌کنندگان تیراندازی کردند که تیر به یک رهگذر اصابت کرد که مسببان این حادثه شناسایی و برخی دستگیرشده‌اند. امید صبری پور در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: شامگاه ۲۵ تیر برخی از مردم شادگان در حمایت از معترضان به وضعیت کم‌آبی در شهرستان‌های دیگر در سطح شهر تجمع کردند. در جریان این تجمع، افراد فرصت‌طلب و اغتشاشگر به سمت مأموران نیروهای امنیتی و تجمع‌کنندگان تیراندازی کردند که تیر به یک رهگذر که جوانی ۳۰ ساله بود، اصابت و منجر به مرگ او شد. صبری پور گفت: برخی مسببان این حادثه توسط نیروهای انتظامی و امنیتی شناسایی و دستگیرشده‌اند و دستگیری دیگر افراد نیز در دستور کار است. مردم خوزستان چند سال است که از مقامات مطالبه آب کرده و می‌کنند ولی مشکل کم‌آبی خوزستان همچنان لاینحل باقی‌مانده است.
تنش آبی در کشور
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور گفت: در سال ۱۴۰۰ بیش از ۳۰۰ شهر در معرض تنش آبی هستند و از میان این تعداد ۱۰۱ شهر در وضعیت قرمز تأمین آب قرار دارند. حمیدرضا جانباز، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب کشور گفت: در قیاس با سال پیش در شش حوزه آبریز کشور حدود ۵۲ درصد بارش‌ها کاهش پیداکرده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، او گفته بیشترین کاهش بارش‌ها در حوزه شرق و مرکز فلات ایران با ۵۳ درصد و کمترین کاهش بارش‌ها در شمال غرب و حوزه آبریز دریاچه ارومیه ۱۳ درصد بوده است. گرمای شدید امسال سبب افزایش مصرف بی‌رویه آب‌شده است. او گفت کولر‌ها در مرکز فلات ایران طی ماه‌های گرم سال حدود ۱۱ درصد آب مصرفی را به خود اختصاص می‌دهند. حمیدرضا جانباز گفت: تأمین آب شرب حدود ۵۰۰ شهر وابسته به منابع آب سدها هستند و میزان ورودی آب سدها در امسال نسبت به متوسط سال گذشته ۶۰ درصد و میزان حجم آب سدها هم ۳۴ درصد کاهش داشته است. جانباز افزود: در برخی از استان‌ها تابستان امسال وضعیت سختی ایجاد خواهد شد. جانباز بیان کرد: در تابستان امسال هشت هزار و ۴۰۵ روستا توسط ناوگان سیار آب‌رسانی می‌شوند. همچنین حمیدرضا کشفی گفت: هشت هزار و ۴۰۵ روستا با تانکر آب‌رسانی می‌شود. او ادامه داد: این عدد در سال گذشته پنج هزار و ۵۰۰ روستا بوده و حدود سه هزار روستای جدید به شمار روستا‌هایی که با تانکر آب‌رسانی می‌شدند افزون‌شده است.
عامل کم‌آبی در خوزستان
به گزارش جماران؛ روزنامه پیام ما نوشت: «ما تشنه‌ایم»، «هور ما کجاست»، «کرخه و کارون جان ماست» این عصاره شعارهایی بود که پنجشنبه‌شب در خیابان‌های اهواز، خرمشهر، حمیدیه، ماهشهر، سوسنگرد، شوش، آبادان و شادگان شنیده می‌شد. اعتراض‌هایی که به گفته مردم محلی از چهارشنبه‌شب آغازشده و در جریان آن جاده‌های ماهشهر به بندر امام خمینی و شوش به اهواز هم برای ساعتی بسته شد.
معترضان کشاورز و مردم عادی هستند
علی درویشی، رئیس انجمن دوستداران میراث شوش که دبیر تاریخ در منطقه عرب نشین این شهر است درباره سابقه چندروزه اعتراض‌ها به «پیام ما» می‌گوید: «هم کشاورزان و هم مردم عادی اعتراض دارند، همین‌الان از شوش که به سمت اهواز بروید، بسیاری از روستاها کم‌آب‌اند یا آب ندارند، نه برای آشامیدن و نه حتی برای بهداشت.» او می‌گوید معترضان سه شب گذشته جاده‌ی شوش به اهواز و روستاهای بیت شارع، عبد الخان در شهرستان کرخه را بستند. به گفته او اعتراض‌ها از حدود ده روز پیش آغازشده: «امسال از حدود یک هفته تا ده روز پیش، برق و آب هم قطع شد.» مهدی حیدری، نایب‌رئیس انجمن دوستداران میراث شوش هم به از گرمای بی‌سابقه و قطع شدن مکرر برق و آب می‌گوید مسئله‌ای که شرایط زندگی خوزستانی‌ها را سخت کرده است: «دمای هوای 60 درجه است، در این شرایط برق و آب مکرر قطع می‌شود، شرایط برای روستاییان سخت‌تر هم است» او در گفت‌وگو با «پیام ما» از تصویر ماهی‌های خشک‌شده و مرگ گاومیش‌ها می‌گوید: «ماهی‌ها از بی‌آبی روی سطح آب می‌آیند، اینجا همه‌چیز خشک‌شده. ما هر زمستان مشکل سیلاب داریم، می‌گویند روستاها باید تخلیه شوند اما دو ماه بعدازآن آب برای خوردن پیدا نمی‌کنیم، اگر این‌سو مدیریت نیست، پس چیست؟» درویشی و حیدری هر دو یک نگرانی مشترک هم دارند. آن‌ها می‌گویند مسئولان باید هر چه زودتر به مطالبات به‌حق مردم توجه کنند چراکه ممکن است اعتراض‌های به‌حق مردم اسیر موج‌سواری «تجزیه‌طلبان» شود.
کشت نادرست در خوزستان
مجتبی گهستونی، خبرنگار ساکن اهواز هم با اشاره به سبقه کم‌آبی و تنش آبی در خوزستان به روزنامه «پیام‌ما» می‌گوید: «این مسئله امروز و دیروز و چند ماه اخیر نیست، طی سال‌های اخیر بخش‌ها و روستاها زیادی در دهدز و ایذه و غیزانیه اهواز در مشکل کم‌آبی و بی‌کیفیتی آب روبه‌رو بودند.» گهستونی ماجرای اعتراض‌های اخیر را از چند زاویه می‌بیند. او می‌گوید در حال حاضر تالاب‌ها خشک شدند و به همین واسطه، نیروگاه‌ها از کار افتادند. او به الگوی کشت نادرست در خوزستان اشاره می‌کند و می‌گوید بسیاری از کشاورزان در بستر رودخانه زمین کشت ایجاد کردند و همین مسئله باعث شده تا تاب‌آوری زمین محدود شود. گهستونی می‌گوید سال گذشته باوجود تلاش‌های دولت و مردم برای آب‌رسانی هنوز مشکل غیزانیه حل‌نشده است: «امروز هم‌گروهی از قوه قضاییه و دولت درراه استان‌اند. اما تا زمانی که تغییر رویه در مدیریت دولتی برای آب شرب و بخش کشاورزی نباشیم، اعتراضات ادامه دارد.» این خبرنگار در میان صحبت‌هایش به تالاب هورالعظیم اشاره می‌کند: «خوزستان جزو استان‌هایی است که از خیلی قبل به کنوانسیون رامسر پیوسته است اما اکنون تالابش کانون مشکلات محیط‌زیستی، ریز گردها و… است». او می‌گوید پیش‌تر یک‌درصدی از آب شرب از تالاب تأمین می‌شد اما اکنون هیچ‌کس نمی‌تواند از تالاب آب بخورد.» کم‌آبی کارون و کرخه اما تنها مشکل این روزهای معترضان نیست. مشکل ما تنها خشکی کارون نیست، مشکل ما مارون و زهره و جراحی هم هست، همان‌طور که مشکلات کم‌آبی هم برای بخش آب شرب و هم برای بخش کشاورزی است، ما نباید از کارون بگوییم و ساکنان اطراف کرخه را رها کنیم.»
جیره‌بندی آب برای 30 هزار نفر
کیانی به بحث کمبود آب شرب و تالاب هورالعظیم نیز اشاره می‌کند. او می‌گوید پیشنهاد روشن و مشخص، تشکیل کمیته حقیقت‌یاب و حقوقی متشکل از مسئولان قوه قضائیه، سازمان بازرسی و سازمان‌های مردم‌نهاد شناسنامه‌دار است، این گروه‌ها باید از هورالعظیم بازدید کنند، حساب‌های داده‌شده؟ کجا مصرف‌شده؟» او به بحث آب شرب در شمال استان و دهدز نیز اشاره می‌کند و می‌گوید اکنون برای 30 هزار نفر بحث جیره‌بندی آب مطرح است. دبیر انجمن دوستداران طبیعت و محیط‌زیست خوزستان سه عامل را برآیند شرایط موجود در استان می‌داند: برای بهره‌برداری و بهره‌کشی نگاه به خوزستان ملی است اما در هنگام بروز مشکلات به‌اندازه جزیره دیده نمی‌شود.» او به سو مدیریت و بی‌‌برنامگی در استان خوزستان نیز اشاره می‌کند که به‌نوعی مسبب شرایط موجود است.
شلتوککاران مانع رسیدن آب به پایین‌دست
قاسم سلیمانی‌دشتکی، استاندار خوزستان در تازه‌ترین اظهارنظرش درباره اعتراض‌های آب در استان به ایرنا گفته که از وزیر نیرو، وزیر کشور و معاون اول رئیس‌جمهور تقاضای مساعدت کرده است. او علت مشکلات پیش‌آمده در بخش تأمین آب استان را شلتوککاران دانسته است: متأسفانه شلتوککاران استان آب‌های تخصیص‌یافته به بخش شرب استان را مصرف می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که آب به پایین‌دست برسد. در حال حاضر خروجی آب سدهای استان به‌خصوص سد کرخه و دز تنظیم‌شده است و خروجی آن ۳۵۰ مترمکعب بر ثانیه است اما شلتوککاران اجازه نمی‌دهند این آب به پایین‌دست برسد. او تأکید کرده است: میزان آورد آب رودخانه کرخه قبل از شهرستان حمیدیه در حال حاضر ۸۰ مترمکعب بر ثانیه است اما همین آب بعد از حمیدیه به ۳۰ مترمکعب می‌رسد و این نشان می‌دهد که شلتوککاران عمده این آب را مصرف می‌کنند. گزارش‌ها می‌گویند که بیش از 40 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی خوزستان زیر کشت برنج رفته است. مسئله‌ای که به گفته منابع محلی باعث کمبود آب در منطقه هم شده است. او درباره دلیل آن به روزنامه «پیام‌ما» می‌گوید: «بین مردم و بین کشاورزان و دولتمردان اطمینانی وجود ندارد، چرا چون قبلاً به کشاورزان گفته‌شده بود، برنج کشت نکنید، برق و آب زیادی را از بین می‌برد اما وقتی سیل 98 اتفاق افتاد، گفته شد سدها پر از آب بودند، همان زمان ضررهای زیادی به کشاورزان زده شد از آن زمان تاکنون اکثر کشاورزان خسارت خود را نگرفتند. مسئله بعدی این است که مردم بیکارند و خرج زیاد شده است، همچنین مردم احتیاج به جایگزینی کاردارند.