رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به واریانت‌ها و جهش‌های متنوع ویروس کرونا، گفت: دراین‌ارتباط از ۵ جهش به دلیل خصوصیات بیولوژیک بیش از سایرین صحبت می‌شود و اهمیت بیشتری دارند که شامل جهش‌های آفریقای جنوبی، برزیلی، هندی، انگلیسی و کالیفرنیایی است. یکی از خصوصیات بارز این ۵ جهش، انتقال سریع‌تر آن‌ها نسبت به گونه کلاسیک است.
دکتر علیرضا ناجی در گفت‌وگو با ایسنا، بابیان اینکه در برخی از این واریانت‌ها میزان بیماری‌زایی و مرگ‌ومیر بالاتر است، تأکید کرد: در مورد واریانت برزیل و آفریقای جنوبی این‌گونه حدس می‌زنند. در مورد واریانت بریتانیایی هم در ابتدا اعلام می‌شد که بیماری‌زایی و مرگ‌ومیر بالاتری دارد، اما مطالعات بعدی نشان داد که این جهش چندان تفاوتی با نوع پیشین ویروس ندارد. علاوه بر تأثیرات اپیدمیولوژی این جهش‌ها، پرداختن به مقاومت سیستم ایمنی بدن مهم است که این مقاومت هم می‌تواند حاصل ابتلا به ویروس و بهبودی پس‌ازآن یا تزریق واکسن بوده باشد. در حال حاضر در مورد واکسن کمترین مشکل را در برابر واریانت انگلیسی داریم و هنوز واکسن‌ها در برابر این جهش مقاومت خوبی دارند؛ اما در مورد سایر واریانت‌ها و به‌ویژه واریانت آفریقای جنوبی می‌دانیم که کفایت واکسن‌های موجود تا حد زیادی کاهش‌یافته است و به همین نسبت ایمنی طبیعی حاصل از ابتلاهای پیشین به بیماری هم در برابر جهش‌ها می‌تواند کاسته شود و ما شاهد بروز مجدد عفونت با انواع جهش‌یافته باشیم؛ بنابراین تضعیف شبکه واکسیناسیون و افزایش سرعت انتقال بیماری مهم‌ترین مشکل فعلی است. وی افزود: درعین‌حال با توجه به تغییرات ویروس خیلی از شرکت‌های واکسن‌سازی به سمت ساخت واکسن‌های نسل جدید رفتند تا علیه واریانت‌های ویروس هم عمل کند؛ بنابراین شرکت‌های مدرنا، فایزر و... این اقدام را آغاز و اعلام کردند در صورت موفقیت کار آزمایی بالینی ۶ ماه تا یک سال بعد توصیه به تزریق دوز سوم واکسن می‌کنند. علاوه بر واکسیناسیون، اتخاذ تدابیر ویژه برای کاهش گردش ویروس اهمیت ویژه‌ای دارد و نباید اصول اولیه کنترل کرونا شامل حفظ فاصله اجتماعی، گسترش غربالگری، رعایت پروتکل‌های بهداشتی و... را فراموش کنیم تا بتوانیم گردش ویروس را که عامل مهمی در بروز جهش‌ها هستند، کاهش دهیم؛ زیرا ممکن است با واریانتی مواجه شویم که به‌کلی برنامه واکسیناسیون را به هم بریزد و بیماری‌زایی بدی ایجاد کند.این ویروس‌شناس تغییر در ساختار واکسن‌ها برای افزایش مقاومت در برابر ابتلا به ویروس را وابسته به پلتفرم ساخت واکسن دانست و تصریح کرد: واکسن‌های ژنومی و وکتوری چالاکی بیشتری نسبت به واکسن‌های پروتئینی و ویروس کشته شده در تغییر تولید دارند. این موضوع به ما گوشزد می‌کند اگر می‌خواهیم به سمت ساخت واکسن کرونا برویم از تکنولوژی‌های بالاتری استفاده کنیم تا بتوانیم نسبت به تغییرات و موتاسیون‌ها واکنش نشان دهیم.ناجی با تأکید بر اهمیت غربالگری ژنومیک ویروس کووید ۱۹، تأکید کرد: در حال حاضر گونه غالب ویروس در کشور از نوع بریتانیایی است. اگر با واریانت‌ها به‌خوبی برخورد نشود، بروز مشکلات جدی دور از انتظار نیست. اکنون در ایران می‌بینیم با ورود واریانت انگلیسی به چه مشکلاتی برخورده‌ایم، تمام بیمارستان‌ها پر هستند، تخت خالی نداریم و... حال تصور کنید موج‌های بعدی با واریانت هندی در کشورمان رخ دهد آن‌وقت چه خواهد شد؟ تمام این موارد مؤید آن است که باید تدابیر ویژه برای بستن مرزها، شناسایی بیماران و... داشته باشیم و این در حالی است که متأسفانه ما یا دیر عمل می‌کنیم یا کم عمل می‌کنیم و در چنین مواردی ستاد ملی مقابله با کرونا بهتر است بیش‌ازپیش صحبت‌های وزارت بهداشت را جدی بگیرد. وی درباره راهکار اصلی در مقابله با ورود ویروس‌های جهش‌یافته به کشور، گفت: ردیابی و شناسایی منبع اصلی، برنامه دقیق ایزولاسیون، رعایت پروتکل‌ها و... از نکات بسیار مهم است. اکنون در شرایطی که مرگ‌های روزانه نزدیک به ۵۰۰ نفر را تجربه می‌کنیم، بهتر است دقیق و علمی به کنترل ورود ویروس‌های جهش‌یافته تمرکز کنیم تا فشار از کادر درمان برداشته شود. رئیس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی جهش آفریقای جنوبی را خطرناک‌ترین نوع جهش دانست و گفت: این نوع جهش بیماری‌زایی و مرگ‌ومیر بالاتر ایجاد می‌کند و در حال حاضر این جهش مهم‌ترین و نگران‌کننده‌ترین واریانتی است که در مقابل خود می‌بینیم. اثر برخی واکسن‌ها در برابر واریانت آفریقایی بسیار ضعیف و ۱۰ یا ۱۵ درصد است. اینکه دوره ایمنی‌زایی پس از تزریق واکسن چقدر است بستگی به نوع واکسن دارد، اما به‌طورکلی بین ۶ تا ۱۲ ماه زمان تقریبی ایمن بودن بدن است و به نظر می‌رسد لازم باشد هرسال تزریق واکسن را تجدید کنیم، اما این موضوع منوط به گذر زمان است تا بتوانیم بررسی کنیم واکسن چقدر ایمنی در بدن ایجاد می‌کند.