ستاره صبح-
پاپ فرانسیس، رهبر مسیحیان کاتولیک جهان، روز گذشته (جمعه 5 مارس) وارد عراق شد و در فرودگاه بغداد مورد استقبال مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر قرار گرفت. او پس از ورود به بغداد خواهان پایان دادن به «خشونت، فرقه‌گرایی، افراطی‌گری و ناشکیبایی» شد. این اولین بار است که پاپ پس از ۱۵ ماه اعمال محدودیت‌های قرنطینه در اروپا از واتیکان خارج می‌شود. پاپ فرانسیس قرار است با مقامات عراقی، اسقف‌های کلیسای کاتولیک عراق و اقلیت مسیحی این کشور دیدار کند. رهبر کاتولیک‌های جهان همچنین در شهر نجف با آیت‌الله سیدعلی سیستانی، مرجع عالی و بانفوذ شیعه، دیدار و گفتگو خواهد کرد. خبرگزاری رسمی واتیکان جزئیات سفر رهبر کلیسای جهانی کاتولیک به عراق را منتشر کرد. مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق، در فرودگاه بغداد از پاپ استقبال کرد و پس‌ازآن مراسمی رسمی با حضور مقامات عراقی و رهبران کلیسای کاتولیک عراق در کاخ ریاست جمهوری این کشور با حضور برهم صالح، رئیس جمهور عراق برگزار شد. سفر به ناصریه مرکز استان ذی قار و بازدید از شهر باستانی اور، ملاقات عمومی با مسیحیان در شهر اربیل و دیدار با مقامات سیاسی و مذهبی اقلیم کردستان عراق، از دیگر بخش‌های این سفر سه روزه است؛ اما مهم‌ترین بخش اعلام‌شده‌ی این سفر، ملاقات با آیت‌الله علی سیستانی در نجف است که برای روز دوم (امروز) برنامه‌ریزی‌شده است. پاپ در پیامی ویدیویی خطاب به مردم عراق گفت که پس از سال‌ها جنگ در این کشور او از خدا صلح و آشتی برای عراق درخواست می‌کند.
ملاقات تاریخی با آیت‌الله سیستانی
خبرگزاری فرانسه به نقل از لوئیز یاکو، اسقف اعظم کلیسای کلدانی عراق، با تایید این خبر اعلام کرد که این ملاقات به صورت خصوصی و بدون رعایت تشریفات معمول بین دو رهبر برگزار می‌شود. اسقف یاکو گفت: «طی این ملاقات دو رهبر قرار است سند اخوت برای صلح جهانی را به امضا برسانند». اشاره یاکو به سندی است که پیش از این در سال ۲۰۱۹ به امضای شیخ احمد الطیب مفتی اعظم الازهر مصر، مهم‌ترین مرکز دینی اهل سنت، رسیده بود. در این سند خشونت و افراطی‌گری مذهبی مورد نکوهش قرار گرفت. با این حال یک مقام مذهبی شیعه در نجف به عرب نیوز گفته است که قرار نیست سندی امضا شود و آیت‌الله سیستانی تنها به ارائه پیامی لفظی اکتفا می‌کند. این ملاقات در حالی برگزار می‌شود که آیت‌الله سیستانی به ندرت با مقامات سیاسی و مذهبی دیگر کشورها ملاقات می‌کند. این مرجع تقلید بانفوذ شیعه، پس از اعتراضات مردمی عراق در سال 2019، دیدگاه خود درباره مبنای مشروعیت حکومت را اعلام کرد و گفت: «حکومت‌ها مشروعیت خود را فقط از مردم می‌گیرند بنابراین راه خروج از بحران رجوع به مردم و انتخابات است.» همچنین در پی ظهور داعش، سقوط موصل و پیشروی نیروهای داعش به سمت بغداد و کربلا، این مرجع تقلید شیعه، به‌طور بی‌سابقه فتوای جهاد صادر کرد و برای دفاع از شیعیان خواست تا «سلاح بردارند و با تروریست (داعش) مبارزه کنند». کارشناسان معتقدند دیدار این دو رهبر دینی می‌تواند تا حدود زیادی تنش‌های فرقه‌ای در عراق را کاهش دهد. تنش هایی که پس از حمله‌ی آمریکا و بریتانیا به عراق در سال ۲۰۰۳ شعله‌ور شد و با هجوم داعش به شمال عراق در سال ۲۰۱۴ گسترش بی سابقه‌ای یافت. برخی تحلیل‌گران مسائل عراق معتقدند که خطر شعله‌ور شدن جنگ های فرقه‌ای که در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۶ جان بسیاری از شهروندان این کشور را گرفت و آسیب‌های زیادی به جامعه مسیحیان این کشور زد، یکی از عوامل اصلی سفر پاپ فرانسیس به عراق و ملاقات با مرجع پر نفوذی مانند آیت‌الله علی سیستانی است.
سفری برای بازگشت امید
بر اساس آمار، پیش از حمله داعش به عراق در سال ۲۰۱۴ نزدیک به یک و نیم میلیون مسیحی در عراق زندگی می‌کردند که امروز تنها چهارصد هزار نفر از این اقلیت در عراق باقی‌مانده‌اند. باگذشت نزدیک به هفت سال از این حمله، هنوز آثار آن در شهر موصل، بزرگ‌ترین مرکز زندگی مسیحیان عراق قابل رویت است. پاپ فرانسیس گفته است: «مدت‌هاست در انتظار ملاقات با مردمی است که رنج فراوانی را تحمل کرده‌اند». پس از حمله داعش بسیاری از مسیحیان موصل کشته و بسیاری دیگر به شهر اربیل در اقلیم کردستان عراق گریختند - جایی که امروز میزبان یکی از بزرگ‌ترین جوامع مسیحیان عراق است. بشار وردا، اسقف اعظم کلیسای کاتولیک اربیل، دربا‌ره‌ی سفر پاپ فرانسیس به این شهر به «ناسیونال کاتولیک ریپورتر» گفت: «پاپ برای ملاقاتی رودررو با مسیحیان به اربیل می‌رود تا نشان دهد که به رنجی که دیده‌اند اهمیت می‌دهد». پیش از این نزار الخیرالله قائم مقام وزارت خارجه عراق در گفتگو با پایگاه خبری «البغداد الیوم» گفته بود: «سفر پاپ به عراق تاریخی خواهد بود و تاثیر چشمگیری بر حمایت از مسیحیان این کشور خواهد داشت».
مخاطرات سفر پاپ به عراق
سفر رهبر کاتولیک‌های جهان به عراق هم‌زمان با اوج‌گیری مجدد همه‌گیری کرونا در این کشور اتفاق می‌افتد. بحرانی که دولت عراق را واداشت تا مقررات جدید قرنطینه و منع رفت‌وآمد شبانه را به اجرا بگذارد. این مقررات شامل تعطیلی موقت مساجد و کلیساها تا اطلاع ثانوی می‌شود. با این وجود قرار است سفر پاپ به عراق با رعایت موارد بهداشتی برگزار شود. وزارت امور خارجه عراق اعلام کرد تمام همراهان پاپ و مقامات مذهبی و سیاسی که قرار است با او ملاقات کنند پیش از سفر واکسینه شده و از آن‌هایی که امکان واکسیناسیون ندارند، تست کرونا گرفته می‌شود. شیوع ویروس کرونا، تنها خطر پیش روی پاپ و همراهانش در سفر به عراق نیست. مشکلات امنیتی و حملات احتمالی تروریستی، مسئله اصلی سفر پاپ به عراق است. کارشناسان امنیتی حضور نیروهای شبه نظامی شیعه در مناطقی که بناست پاپ از آن‌ها بازدید و با مسیحیان عراقی ملاقات کند را اصلی ترین خطر پیش روی پاپ و همراهانش می‌دانند. در آخرین مورد از این حملات، پایگاه عین الاسد، محل استقرار نظامیان آمریکایی در استان غربی انبار مورد حمله راکتی قرار گرفت که طی آن یک پیمانکار آمریکایی جان باخت. پیش از این، در ماه ژانویه دو حمله انتحاری هم‌زمان در بازار بغداد جان ۳۲ نفر را گرفت. در این شرایط مقامات عراقی ترتیبات امنیتی ویژه ای را برای سفر پاپ در نظر گرفته اند. همچنین برخی منابع سیاسی عنوان کردند که دولت تلاش می‌کند تا تظاهرکنندگان استان ذی قار را قانع سازد که باید اوضاع تا بعد از حضور پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان در زقوره اور در این استان آرام شود. به گزارش خبرگزاری‌های عراق، در دیدارهای عمومی و انتقال از فرودگاه بغداد به کاخ ریاست جمهوری، رهبر کاتولیک‌های جهان با خودروی زره‌پوش نظامی جابه جا می‌شود و تعداد قابل توجهی از نیروهای امنیتی عراقی او را همراهی می‌کند.