اجماع کشورها برای تحریم ایران
مکانیسم ماشه عملا برگشت ایران به تحریم‌های سازمان ملل و بازگشت ۶ قطع‌نامه‌ای است که در سازمان ملل تصویب شده بود. ما به فصل هفتم شورای امنیت برمی‌گردیم. این ۶ قطع‌نامه تحریم‌های اقتصادی نیستند، ولی نکته این‌جاست که برای ترامپ یک بهانه جدید و یک ابزار قانونی جدید داده می‌شود که اجماع کشورهای دیگر را برای تحریم علیه ایران فراهم کند. تاکنون ابزار ترامپ برای تحریم ایران متکی به تهدید کشورهای شریک ایران بود. یعنی ترامپ شرکای تجاری ایران را تهدید می‌کرد که اگر با ایران کار کنید، دیگر با آمریکا نمی‌توانید کار کنید.
بازگشت به سال 92
مردم به این درک خواهند رسید که دیگر تحریم‌های علیه ایران حذف نخواهند شد و ماندگار می‌شود. شما می‌دانید که با فعال شدن مکانیسم ماشه، ما دوباره برمی‌گردیم به سال ۹۲. وقتی مردم به این نتیجه برسند که تحریم‌ها ماندگار خواهند شد، انتظارات تورمی و نااطمینانی‌ها بیشتر می‌شود. یعنی حواشی آن، اقتصاد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
تغییر حکمرانی اقتصاد
دو سناریو وجود دارد. یک سناریو این است که مکانیسم ماشه فعال خواهد شد و سناریو دوم این خواهد بود که اروپایی‌ها از ایران امتیازاتی خواهند گرفت و اسنپ‌بک را ۶ ماه تمدید خواهند کرد. ولی من معتقدم در نهایت مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد. ما باید چه کنیم؟ ما فرصت‌های زیادی را در این مدت از دست دادیم. بحث فعال شدن مکانیسم ماشه دیر یا زود دارد، اما سوخت و سوز ندارد، ولی ما اگر می‌خواهیم اقتصادمان بیش از این با سختی‌ها مواجه نشود، حداقل باید در درون، حکمرانی اقتصادی را تغییر دهیم.
با این ساختار کنونی اقتصادی، هم از بیرون صدمه خواهیم دید و هم از داخل. با یک اقتصاد رانتی نفتی شبه‌دولتی و حکمرانی مبتنی بر دولت، حتی اگر تحریم هم نبودیم، بحران‌های اقتصادی ایجاد می‌شد. مگر این‌که ریل حکمرانی اقتصاد را به نفع بخش خصوصی تغییر دهیم که البته نیاز به تصمیمات سخت داد؛ چراکه ذینفعان بزرگی پشت صحنه هستند و اجازه نمی‌دهند که ریل حکمرانی اقتصاد تغییر کند.
راه نجات
رقابت‌پذیر کردن اقتصاد ملی، بهبود محیط کسب‌وکار، تحول نهادهای تامین‌مالی به نفع بخش خصوصی و فراهم کردن محیط اقتصاد کشور برای بخش خصوصی، این‌ها می‌تواند راه نجات ما باشد که حداقل تبعات تحریم‌های بین‌المللی کمتر شود و هزینه تحریم‌ها را کاهش دهیم. اما با یک اقتصاد رانتی نفتی شبه‌دولتی و دولتی، بحران بیشتر خواهد شد. ما در درون اقتصاد باید دست به اصلاحات اساسی به نفع توسعه بخش خصوصی بزنیم تا حداقل مردم بتوانند در صحنه اقتصاد حضور داشته باشند و سرمایه‌گذاری کنند. ما باید رقابت‌پذیری اقتصاد ملی را تقویت کنیم، محیط کسب‌وکار را سهولت ببخشیم، نهادهای مالی به حمایت از بخش خصوصی بپردازند، رانت‌هایی که وجود دارد، مهار شود و نظام مالیاتی به بخش خصوصی کمک کند تا حداقل بخش خصوصی از صحنه اقتصاد ایران خارج نشود.
اقتصاد در دست ذینفعان و شبه دولتی ها
ما اقتصاد را به شبه‌دولتی‌ها داده‌ایم و با رانت اداره می‌شود و بخش خصوصی فعال نیست و نهادهای مختلف در اقتصاد دخالت می‌کنند. در عین حال، ذینفعان در پشت صحنه از منافع خود بهره‌مند می‌شوند. اگر تحریم هم نبودیم، این اقتصاد دوام نمی‌آورد. این بحران‌هایی هم که الان وجود دارد، همه ماحصل این است که ما اقتصاد را با محوریت بخش خصوصی اداره نکردیم و اقتصاد را دست مدیریت دولتی با رانت نفت و با حضور شبه‌دولتی‌ها اداره کردیم. قیمت‌گذاری دستوری و انحصاری در حوزه اقتصاد وجود دارد. ما باید دست به اصلاحات ساختاری اساسی برای تغییر ریل حکمرانی اقتصاد به نفع بخش خصوصی بزنیم.
برگرفته از خبرآنلاین