قتل دختر مطلقه جوان توسط پدرش
مدیرکل بهزیستی کرمانشاه جزئیات قتل دختر جوان کرمانشاهی به دست پدرش را تشریح کرد. بهزاد شهبازی درباره علت قتل یک دختر در کرمانشاه به دست پدرش به ایلنا گفت: دختری که روز دوشنبه در کرمانشاه به دست پدرش کشته شد، مطلقه بوده و در حدود ۲۳ سال سن داشت. خواهر ۱۷ ساله مقتول وقتی از مدرسه بازمی‌گردد، متوجه می‌شود که این اتفاق افتاده است و پدرش، یکی از خواهرانش را کشته است. مقتول دارای ۳ خواهر بوده است. غروب شب دوشنبه یک دختر از تهران با ما تماس گرفت و گفت: «پدرم خواهرم را کشته و یک خواهر کوچک ۱۷ ساله دارم که در منزل است.» از اورژانس اجتماعی درخواست می‌کند که ورود پیدا کند تا پدر خانواده، این خواهر کوچک را هم نکشد. این تماس در ساعت ۱۸ و ۴۰ دقیقه انجام شد. ما به همراه مددکار، روانشناس و راننده، دختر ۱۷ ساله را از خانواده گرفتیم. در زمان ورود ما به منزل، دختر کشته‌شده و پدر نیز متواری بوده است. خانواده به نیروهای ما اعلام کردند که پدر خانواده به دلیل اینکه دختر در یک ماه گذشته طلاق گرفته او را کشته است، چون دو دختر بزرگ خانواده هم طلاق گرفتند و چون ازنظر پدر خانواده، طلاق، موجب آبروریزی است، اقدام به قتل دخترش کرد. دختر ۱۷ ساله، حالت روحی بدی داشت و در حال حاضر دریکی از بیمارستان‌ها بستری است. به گفته دختری که تماس گرفت پدر و مادر وی نیز دچار اختلالات روانی بوده‌اند. دختر بزرگ‌تر که او هم مطلقه بوده، با ما نیامد.
ازدواج اجباری و طلاق
فاطمه موسوی ویایه، جامعه‌شناس و پژوهشگر حوزه مطالعات زنان و خانواده در تعریف کودک همسری می‌گوید: بنابر تعریف کنوانسیون حقوق کودک، منظور از ازدواج کودکان، ازدواج زیر ۱۸ سال است اما در قوانین ایران، کودک به فرد نابالغ گفته می‌شود و سن قانونی ازدواج دختران، ۱۳ سال است. ازدواج در سن پایین‌تر نیز با رضایت ولی و حکم دادگاه ممکن است. در موارد ازدواج سن پایین، قوانین کیفری در مورد مجازات پدر اجرا نمی‌شود. معمولاً به نحوی از ازدواج نوجوانان سخن می‌گویند که انگار ازدواج‌ها از روی علاقه دختران نوجوان به پسران جوان سه چهار سال بزرگ‌تر صورت می‌گیرد. بر اساس تحقیقات منتشرشده، بیش از ۹۰ درصد این نوع ازدواج‌ها، اجباری و از پیش تعیین‌شده است. پدر دختر، شوهر او را انتخاب می‌کند و پس از توافق با مرد و والدینش، دختر نوجوان خود را راتبه‌گیر سفره عقد می‌نشاند. در اکثر موارد، میانگین فاصله سنی بین دختر نوجوان و شوهرش بیش از 10 سال است. آیا واقع باید در مورد غیراخلاقی بودن ازدواج اجباری و تحمیل همسر به یک نوجوان برای ادامه ۵۰ سال عمر پیش رویش، استدلال کرد؟
عدم‌حمایت قانون از دختران
فاطمه موسوی ویایه با اشاره به قانون کودک همسری می‌گوید: سن رشد و امکان تصرف در مال، طبق قوانین کشور، ۱۸ سال تمام است. دختران و پسران در این سن است که می‌توانند صلاحیت راندن اتومبیل پیداکرده و برای گواهینامه، آزمون بدهند. چگونه می‌توان پذیرفت دختری ۱۵ ساله که حق ندارد حساب بانکی افتتاح کند، دارایی‌های خود را بفروشد، رئیس‌جمهور یا نماینده مجلس را انتخاب کند، صلاحیت، بلوغ عقلی و عاطفی برای انتخاب همسر مادام‌العمر خود را دارد؟ چگونه فرد زیر ۱۸ سال که به سن رشد و اقامه دعوی در دادگاه و ارائه درخواست طلاق نرسیده، صلاحیت امضای اوراق ازدواج را دارد؟ چگونه می‌توان به رضایت از زندگی و دوام این ازدواج، اطمینان داشت؟
فقر و کودک همسری
این پژوهشگر درباره مسائل اقتصادی و فرهنگی منجر به کودک همسری می‌افزاید: وقتی شرایط اقتصادی سخت، فقر گسترده و تورم است، شاهد موجی از رواج کودک همسری هستیم. چون برخی از خانواده‌ها که می‌خواهند به‌اصطلاح نان‌خور کمتری داشته باشند، دخترشان را به خانه بخت میفرستند و از کنار این ازدواج، به اسم مهریه و شیربها پولی، به دست می‌آورند. فقر فرهنگی به همان اندازه مهم است. پیامدهای ازدواج در سن پایین در بلندمدت آشکار می‌شود. گذشته از آسیب‌های جسمی و روانی به فرد، ازدواج در سن پایین با ترک تحصیل همبسته است. تحصیلات اندک با نداشتن مهارت و مشاغل سطح پایین و کم‌درآمد همراه است. در ازدواج کودکان، یک چرخه باطل وجود دارد: ازدواج در سن پایین، تحصیلات کم، باروری بالا، فقر.
ایران و یمن رکورددار سن پایین ازدواج دختران
این جامعه‌شناس با توجه به سن ازدواج در ایران می‌گوید: ایران، یمن و چند کشور آفریقایی، پایین‌ترین سن قانونی ازدواج در جهان رادارند. این روزها سیاست‌گذاران از افزایش جمعیت حمایت می‌کنند و کودک همسری را به دلیل نرخ بالاتر فرزند آوری مقبول می‌دانند اما افزایش جمعیت، نیازمند کودک همسری نیست.
بهترین دوره برای فرزند آوری در یک زن بین ۲۰ تا ۳۵ سالگی است. خانواده سالم و مناسب فرزند پروری، نیازمند بلوغ عاطفی، فکری و تفاهم میان زن و شوهر است. امکان نرخ بالای طلاق، خشونت خانگی و خطرات جسمانی برای مادر و نوزاد وجود دارد.
به نقل از معاونت رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده، خراسان رضوی، آذربایجان‌شرقی و سیستان و بلوچستان، بیشترین آمار کودک‌همسری رادارند و کمترین تعداد ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال به دو استان ایلام و سمنان اختصاص دارد. موسوی ویایه تأکید می‌کند: قانون‌گذاران منتظر چه مقدار آگاهی و فرهنگ‌سازی هستند تا سن قانونی ازدواج دختران را حداقل به ۱۶ سال برسانند؟ چگونه می‌توان برای پدران بی‌سواد روستایی، استدلال آورد که ازدواج دخترکان ۱۳ ساله نادرست است، وقتی علمای حوزه علمیه، قضات و کارکنان دولت، ازدواج دختران بالای ۹ سال را بی‌اشکال می‌دانند؟ در اولین حرکت می‌توان مشوق‌های اقتصادی مانند تخصیص وام ازدواج به دختران زیر 18 سال را ملغی کرد.