گروه اجتماعی: شعار امسال روز جهانی حفاظت از تالاب‌ها «حفاظت از تالاب‌ها برای آینده مشترکمان» تعیین‌شده است. اما در ایران با عدم تأمین حقا به و کاهش بارش با خشکیدن دوسوم تالاب‌های کشور مواجه ایم. پرسش این است که آیا نوادگانمان روزی تالاب پریشان، هامون را خواهند دید یا مانند دریاچه ارومیه، رمقی برای این تالاب‌ها باقی نخواهد ماند.
مزیت تالاب‌ها
تالاب‌ها مزایای زیادی برای طبیعت دارند. تالاب‌ها می‌توانند ذخیره‌سازی آب، حفاظت در مقابل توفان و کاهش تخریب سیل، تثبیت خطوط ساحلی و مهار فرسایش، تزریق مجدد آب‌های زیرزمینی، پالایش آب از طریق تثبیت عناصر محلول، رسوبات و دیگر آلودگی‌ها و تعدیل آب‌وهوای محلی را داشته باشند در حالی که بشر با نابودی تالاب ها خود را از تمام این مزایا بی‌بهره می‌کند. درمجموع ۴۲ نوع تالاب طبیعی در سطح جهان شناسایی‌شده که از این تعداد ۴۱ نوع آن در ایران یافت می‌شود ازاین‌رو ایران کشوری غنی ازلحاظ دارا بودن تالاب است، بیش از ۸۰ تالاب از انواع مختلف شور، شیرین، ساحلی و کوهستانی در کشور شناسایی‌شده است.
کم‌بارشی
تأمین حقا به تالاب ها در ادامه حیات این اکوسیستم‌های آبی نقش اساسی دارد اما در کشور با کاهش بارندگی مواجه هستیم به‌طوری‌که بارش سال آبی امسال تاکنون حدود ۴۳ درصد کمتر از بارش نرمال بوده است، درواقع تمام آورد آبی کشور بیش از ۴۰۰ میلیارد مترمکعب بود که ۱۳۰ میلیارد آن را رواناب تشکیل می‌داد، اکنون وضعیت به‌گونه‌ای شده که این میزان به کمتر از ۳۸۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. همچنین اکنون حدود ۱۵۰ میلیارد مترمکعب بدهی به آبخوان‌ها داریم و سالانه سه تا چهار میلیارد مترمکعب به این عدد اضافه می‌شود.
خشکیدن تالاب ها
علی ارواحی، متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی به ایرنا گفت: نکته شعار امسال این است که آیا چیزی از عرصه‌های تالابی برای آیندگان باقی می‌ماند یا خیر؟ بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط‌زیست حدود ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار عرصه تالابی کشور است، در این میان وسعت ۲۱ تالاب اصلی مانند دریاچه ارومیه، بخش ایرانی هورالعظیم، میانکاله، بختگان، طشت، انزلی، گاوخونی، جازموریان، یادگارلو، شادگان، بخش ایرانی هامون، پریشان، کافتر، صالحیه، الله آباد، بلمک، قوری گل، میقان، شور، بیشه دالان و قره قشلاق بیش از ۲ میلیون هکتار است. این تالاب ها به شدت در معرض تنش آبی، خشکیدگی بعضاً طولانی‌مدت یا فصلی و کم‌آبی شدید قرار دارند. حداقل دوسوم عرصه‌های تالابی کشور در معرض خشکیدگی قرار دارند یا خشک‌شده‌اند! مشکل اینجاست که برای تالاب ها در ظاهر برنامه‌هایی تهیه‌کرده‌ایم اما در عمل و عرصه شاهد حفاظت و احیای تالاب ها و اکوسیستم‌های تالابی نیستیم با این روند بعید است بستری به اسم تالاب برای نسل‌های آینده باقی بماند که بدانند مثلاً روزی پریشان، کافتر یا گاوخونی تالاب بوده یعنی این موضوع با روند کنونی به تاریخ می‌پیوندند.
مشکلات تالاب ها
ارواحی تأکید کرد: مهم‌ترین مشکل تالاب ها، عدم تأمین حقا به ها، ورود پساب ها و خشکیدگی‌ها آن‌هاست. اما ما همچنان شاهد این هستیم که پساب‌های صنعتی، شهری، روستایی، آلاینده‌های نفتی وارد تالاب ها می‌شوند، تالاب‌های انزلی، صالحیه، زریبار، شادگان، هورالعظیم و حرای میناب از این موضوع رنج‌برده و می‌برند. شکار بی‌رویه پرندگان هم معضل دیگر تالاب ها است که همچنان در تالاب‌های ساحلی شمال کشور اتفاق می‌افتد، صید غیراصولی آبزیان با برق که آسیب زیادی وارد می‌کند در تالاب شادگان و برخی تالاب‌های ساحلی همچنان ادامه دارد. متأسفانه همچنان تالاب ها و دریاچه‌ها در اولویت نیستند . لازم است نهادهای محلی به‌اندازه کافی درگیر شوند و نسبت به موضوع احساس مالکیت کنند و برنامه را اجرا کنند. ۱۵ سال پیش برنامه مدیریت برای یک تالاب داریم اما همچنان می‌بینیم که بحران در تالاب یا دریاچه وجود دارد و حتی تشدید شده است.