بر اساس گزارشهای میدانی و آنچه در روزهای اخیر در خروجی خبرگزاری ایسنا منتشر شده، قیمت برخی محصولات لبنی طی چند روز متوالی افزایش یافته؛ بهگونهای که در مواردی، یک قلم کالای لبنی با فاصلهای کوتاه، با دو یا چند قیمت متفاوت در فروشگاهها عرضه شده است. این وضعیت نهتنها موجب سردرگمی مصرفکنندگان شده، بلکه فروشندگان خرد را نیز در تعیین قیمت نهایی با مشکل مواجه کرده است. در همین رابطه، برخی شهروندان در گفتوگو با ایسنا عنوان کردهاند که افزایش مداوم قیمت لبنیات باعث شده این محصولات بهتدریج از سبد مصرف خانوار حذف یا مصرف آن به حداقل کاهش یابد. به گفته آنان، لبنیات که تا پیش از این جزو کالاهای نسبتاً ثابت در هزینههای ماهانه خانوار بود، اکنون به کالایی پرنوسان و غیرقابل پیشبینی تبدیل شده است.
از سوی دیگر، فعالان صنعت لبنیات، ریشه اصلی این نوسانات را در افزایش هزینههای تولید میدانند. به گفته تولیدکنندگان، بالا رفتن قیمت شیر خام، افزایش هزینه نهادههای دامی، رشد دستمزدها، هزینههای حملونقل و نوسانات ارزی، قیمت تمامشده محصولات لبنی را بهطور قابلتوجهی افزایش داده است. این در حالی است که به اعتقاد آنان، قیمتهای مصوب با واقعیتهای اقتصادی تولید همخوانی ندارد و همین موضوع، فشار مضاعفی را به واحدهای تولیدی وارد کرده است.
در مقابل، برخی مسئولان معتقدند بخشی از افزایش قیمتها ناشی از رفتارهای خارج از ضابطه در بازار است. به گفته آنان، هرگونه افزایش قیمت باید در چارچوب ضوابط قانونی و پس از طی فرایندهای مشخص انجام شود و افزایشهای ناگهانی، مورد تأیید نهادهای نظارتی نیست. با این حال، فاصله میان نرخهای مصوب و قیمتهای بازار آزاد، عملاً اجرای سیاستهای کنترلی را با چالش مواجه کرده است.
همزمان با این تحولات، نگرانیها درباره کاهش سرانه مصرف لبنیات نیز افزایش یافته است؛ موضوعی که کارشناسان تغذیه نسبت به پیامدهای آن هشدار میدهند. کاهش مصرف لبنیات، بهویژه در دهکهای درآمدی پایین، میتواند در بلندمدت سلامت عمومی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد و هزینههای درمانی را افزایش دهد.
از زمانی که این نوسان قیمتی آغاز شد انجمن لبنیات و تولیدکنندگان معتقد بودند که باید با توجه به افزایش نرخ تورم مواد غذایی، نرخ شیر خام دوباره تعیین شود تا تولیدکنندگان و دامداران بیش از این آسیب نبینند که اوایل طرح این موضوع وزیر جهاد کشاورزی اعلام کرد که نرخ شیر خام یک بار در آغاز سال تعیین شده و دیگر متوجه تغییر نخواهد بود.
طی روز گذشته در جلسه تنظیم بازار با هدف مدیریت بازار شیر و محصولات لبنی اصلی، در مورد قیمت شیر خام و ۴ قلم محصول لبنی اصلی بازنگری انجام و بر استقرار بازرسهای نظارتی برای کنترل بر قیمتهای بازار تأکید شد. بر این اساس قیمت شیر خام درب کارخانه کیلویی ۲۹ هزار و ۵۰۰ تومان، شیر نایلونی ۹۰۰گرم ۱.۵ درصد چربی ۳۸هزار و ۷۰۰ تومان، شیر بطری ۱۰۰۰ گرمی ۱.۵ درصد چربی ۴۸ هزار و ۷۰۰ تومان، پنیر uf ۴۰۰ گرمی ۱.۵ درصد چربی ۹۴ هزار و۵۰۰ تومان و ماست ۲۰۰۰ گرمی ۱.۵ درصد چربی ۱۱۸ هزار تومان مصوب شد.
محمدرضا عارف - معاون اول رئیسجمهور- در این جلسه در مورد بازار محصولات لبنی بیان کرد: در مورد لبنیات گله مند هستیم. برای کاهش قیمت پیشنهاد شده که صادرات شیر خشک را ممنوع کنیم. اگر قیمتها داوطلبانه اصلاح نشود این حداقل کاری است که انجام میدهیم. ما اهرم های قانونی و حاکمیتی داریم که در شرایط لازم میتوانیم از آن استفاده کنیم ولی بنای ما این نیست که از این اهرمها و برخوردهای دادگاهی که گاهی لازم است استفاده کنیم. خود تولیدکنندگان شیر رعایت کرده و قیمت لبنیات را متعادل کنند تا گله های مردم رفع شده و بتوانند لبنیات را با قیمت مناسب تهیه کنند.