در دربار ناصرالدینشاه، غذاهایی با زعفران، شکر، مغزها و میوههای خشک جایگاه ویژهای داشتند. استفاده از خلال پرتقال، پسته و بادام که در آن زمان جزو مواد گرانقیمت محسوب میشد، نشان میداد این غذا مخصوص مهمانیهای رسمی، اعیاد، جشنهای ازدواج و پذیرایی از مهمانان خاص بوده است. شیرینپلو نمادی از ذوق ایرانی در ایجاد تعادل میان طعمها و زیبایی سفره به شمار میرفت.
دستور آشپزی اصیل شیرینپلو قاجاری
مواد لازم (برای ۴ نفر)
-
برنج ایرانی: ۴ پیمانه
-
مرغ (ران یا سینه): ۴ تکه
-
خلال پرتقال: ۱ پیمانه
-
خلال بادام: ½ پیمانه
-
خلال پسته: ½ پیمانه
-
شکر: ۱ پیمانه (بسته به ذائقه قابل کاهش)
-
زعفران دمکرده غلیظ: ۳ قاشق غذاخوری
-
گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
-
کره یا روغن حیوانی: به مقدار لازم
-
پیاز: ۱ عدد
-
دارچین: ½ قاشق چایخوری
-
نمک و فلفل: به مقدار لازم
طرز تهیه
-
گرفتن تلخی خلال پرتقال
خلال پرتقال را ۲ تا ۳ بار در آب بجوشان و هر بار آب آن را عوض کن. سپس با نصف پیمانه شکر و کمی آب بجوشان تا شیرین، براق و معطر شود.
-
پخت مرغ
پیاز خردشده را با کمی روغن تفت بده تا سبک شود. مرغ را اضافه کن، نمک، فلفل و دارچین بزن و کمی تفت بده. سپس آب اضافه کن و اجازه بده مرغ کاملاً بپزد. در پایان مقداری زعفران روی آن بریز.
-
آمادهسازی مغزها
خلال بادام و پسته را چند دقیقه در گلاب و کمی زعفران خیس کن، سپس با مقدار کمی کره خیلی ملایم تفت بده.
-
پخت برنج
برنج را به روش آبکش آماده کن. هنگام دم گذاشتن، لایهلایه برنج، خلال پرتقال، مغزها، کمی شکر و زعفران اضافه کن. قابلمه را دم بگذار تا عطرها با هم ترکیب شوند.
-
سرو نهایی
برنج را در دیس بکش، مرغهای زعفرانی را روی آن بچین و با خلال پسته و بادام تزیین کن.
نکتهای از سفره قاجاری 🍽️
در دوره قاجار، شیرینپلو معمولاً با ماست چکیده، دوغ محلی یا شربتهای معطر مانند بهارنارنج سرو میشد تا شیرینی غذا متعادل شود.