کد خبر : 82646 تاریخ : ۱۳۹۹/۶/۲۲ - 23:56
یادداشت تبعیض‌ جنسیتی در کتب درسی چرا؟

ستاره صبح-حذف و اضافه تصاویر و محتوای کتب درسی در چند سال اخیر بعضاً انتقاداتی را به همراه داشته و این بار نیز حواشی تغییر در کتاب‌های درسی به موضوع حذف تصویر دختران از روی جلد کتاب ریاضی امسال سوم دبستان رسید و خبرساز شد و واکنش برانگیز شد. دراین‌ارتباط دکتر ناهید هاشمیان، نویسنده و پژوهشگر در یادداشتی که در اختیار روزنامه ستاره صبح قرار داده، نوشته است: «دیدگاه‌های تبعیض‌آمیز در جامعه مشکلات پیچیده‌ای به وجود می‌آورد. یکی از ریشه‌های این دیدگاه‌ها این است که قضاوتی درباره یک گروه انجام می‌شود و سپس این قضاوت به شکلی غیراصولی تعمیم پیدا می‌کند. این رویکردی است که ایجاد و ماندگاری دیدگاه‌های تبعیض‌آمیز را تقویت می‌کند. برای رفع آن بایستی با این رویکرد مقابله کرد. دراین‌ارتباط نمی‌توان تک‌تک دیدگاه‌ها و نگاه‌ها را موردحمله قرار داد، ولی می‌توان این فرایند را تقویت کرد، زیرا این دیدگاه‌ها مولود این فرایند هستند. یکی از رایج‌ترین این دیدگاه‌ها، نگاه تبعیض‌آمیز جنسیتی است که بدون تردید مشکلات بسیاری را برای نیمی از جمعیت انسان‌ها به وجود می‌آورد. به‌جز آنکه این نیمه دیگر جمعیت نیز که در دامان آن نیمه دیگر پرورده می‌شوند از اثرات مخرب بی‌نصیب نخواهند ماند. در خبری که درباره حذف تصویر دختراناز کتاب ریاضی سوم دبستان شنیده شد، آنچه مهم است مبارزه با رویکردی است که دیدگاه قضاوتی و تعمیم غیراصولی را رواج می‌دهد. نکته جالب این است که کسانی که به مبارزه با این دیدگاه و نگاه می‌پردازند خود رواج دهنده این رویکرد غلط شده‌اند. پرسش این است که اگر حذف تصاویر پسران اتفاق می‌افتاد چه واکنشی را برمی‌انگیخت؟ برای تعمیم این نتیجه که در آموزش‌وپرورش این نگاه تبعیضی وجود دارد چه رویکرد علمی به کار گرفته‌شده است؟ در یک بررسی ساده از تصاویر کتب دبستان مشاهده می‌شود که در کتاب ریاضی دوم دبستان صرفاً تصویر یک دختر است و هیچ مردی به فریاد درنیامده که نگاهی تبعیض‌آمیز وجود دارد و آموزش‌وپرورش هم متهم نشده است که قرار ندادن تصویری از پسربچه‌ها در جلد کتاب ریاضی دوم دبستان ایرادی دارد. رواج تصاویری که با خشونت تصاویر دختران را خارج می‌کند و تعمیم این نگاه و قضاوتگری، خود مروج فرایندی است که به دیدگاه‌های تبعیض‌آمیز جنسیتی دامن می‌زند. دراین‌ارتباط اینکه همه مسئولین آموزش‌وپرورش و سپس کل سیستم اجتماعی را مورد قضاوت قرار دهیم و تعمیمی این‌گونه رواج دهیم، خود آغازی بر تثبیت نگاه‌های قضاوتگرانه و تعمیم‌های غیراصولی و آغاز جدید برای تبعیض‌های این‌گونه است. برای کاهش این دیدگاه‌های مخرب باید رواج قضاوتگری و تعمیم‌های غیراصولی مورد هجوم قرار گیرد. با رویکردی قضاوتی و تعمیم‌های نادرست نه‌تنها این دیدگاه‌ها به چالش کشیده نمی‌شوند، بلکه زیرساخت تولید و تقویت این دیدگاه‌های تبعیض‌آمیز به اشکال مختلف ایجاد و توسعه می‌یابند. به‌عبارت‌دیگر کسانی که مخالف تبعیض جنسیتی هستند به‌جای مبارزه با فرایندی که این تعمیم‌ها و قضاوت‌ها از دل آن زاده می‌شود، خود به تقویت این فرایندها دامن زده و زمینه بروز این تبعیض‌ها را تقویت می‌کنند، هرچند این دیدگاه را مورد هجوم قرار می‌دهند.»