دو جلسه گفتوگو میان نمایندگان ایران و آمریکا فضای مثبتی در جامعه ایجاد کرده است. پیش بینی شما از چشم انداز مذاکرات چیست؟ آیا فضای توافق و تفاهم ادامه خواهد داشت؟ مذاکره وسیله و راهکار رسیدن به اهداف است و تعارضی با آرمانها ندارد. حتی میتواند در مسیر تحقق آرمانها راهکاری مکمل باشد. اما نتایج به چگونگی مذاکره بستگی دارد که برای مذاکره چه نقشه راهی کشیده شده است. این تعبیر که ما مجبور به مصالحه هستیم، ذهنیتی ضد مذاکره است. ما مجبور نیستیم، بلکه راه حل منطقی و رها شدن از مشکلات خارجی، گفتوگو، مذاکره و توافق است. دیپلماسی را برای همین گذاشتهاند و راه حل دیپلماسی میتواند کم هزینه ترین راه برای باز کردن گرههایی باشد که طی سالها و به دلایل مختلف به وجود آمدهاند. مذاکره میتواند راه گشا باشد. بنابراین اصلاً نباید بخاطرمذاکره نگرانی داشته باشیم. گفتوگو شیوه درستی است و باید محکم و استوار بر اساس منافع ملی کشور به مذاکرات ادامه بدهیم. امروز باید به دنبال این باشیم که چگونه میتوانیم با مذاکرات به اهدافی که برای خودمان ترسیم کردهایم برسیم.
مذاکرات فنی از این هفته شروع میشود. آیا گفتوگو های فنی برای ایران چالشی خواهد بود؟ تا اینجا گفتوگوها برای رسیدن به دستور کار معینی برای مذاکرات بود و مراحل اصلی هنوز شروع نشده است. این که کدام یک از موضوعات خط قرمز است و در کجا میشود انعطاف داشت و چه امتیازاتی داد و چه باید گرفت، در مراحل بعدی اتفاق میافتد. همین که گفتوگوها به مباحث فنی رسیده نشان دهنده پیشرفت در مذاکرات است. اما هنوز سرفصل های مذاکره نهایی نشده است. نهایی شدن به معنای مشخص کردن دستور کار است و خود این دستور کار به ما نشان خواهد داد که قرار است مذاکرات چقدر طول بکشد؟ واکنش مثبت در داخل نشان دهنده عامل روانی است. یعنی وقتی گشایشی در مذاکرات هست به طور طبیعی واکنش بازار و صاحبان کسب و کار، مثبت و از جنس امیدواری به آینده است. در ایران به دلیل طولانی بودن تحریمها مشکلات اقتصادی سنگین و پیچیده شده است. فضای مثبتی به وجود آمده برای اینکه دو طرف بتوانند به سمت هم حرکت کرده و خطوط قرمز یکدیگر را به رسمیت بشناسند و برای حل مشکلات راهکار مشترک پیدا کنند. دستور کار معین بعد از این مرحله شکل میگیرد و به ما نشان خواهد داد که مذاکرات چقدر طول میکشد و چقدر به اخذ نتیجه نزدیک هستیم. در هر دورهای که به سمت مذاکرات رفته ایم، تندروها تحرکاتی در داخل داشتند که بر روند گفتوگوها تأثیر منفی داشت. مذاکره کننده مورد هجمه رسانه های دست راستی بود. اما در این دوره تفاوتی احساس میشود. آیا این تفاوت محصول اجماع در حاکمیت برای به نتیجه رساندن مذاکرات است؟ سکوت نسبی تندروها چه دلیلی دارد؟ اولاً تا حدی به مصوبه شورای عالی امنیت ملی احترام گذاشتهاند که به آنها ابلاغ شده که این مذاکرات با تصویب شورای عالی امنیت ملی انجام میشود. نکته دوم این است که لحن و نوع برخورد دولت فعلی به مذاکرات نسبت به گذشته منطقی تر است. متأسفانه در سال های 94 اسیر بازی های انتخاباتی شدیم و دولت وقت سعی کرد در تبلیغات انتخاباتی از این موضوع به عنوان یک پیروزی استفاده کند. در ادامه رقبا هم سعی کردند که بدون در نظر گرفتن منافع ملی در مسیر مخالف حرکت کنند. و طرف مقابل را از حیثیت بیاندازند و حتی توافق برجام را با ترکمانچای مقایسه میکردند. امروز فضا انتخاباتی نیست. درگیر جناح بازی و گروه بازی نشده ایم. دولت وقت هم در مدیریت رسانهای این ماجرا خوب عمل میکند و همکاری رسانهای خوبی ایجاد شده است.