وضعیت کشور در حوزه زیرساختی انرژی چگونه است؟ آیا بحران ناترازی برق که امسال نمود بیشتری دارد، میتواند سبب ظهور باقی بحران‌ها شود؟ بشر آنچنان سیر تحول را طی کرده که صدها سال پس از اختراع لامپ توسط ادیسون، امروز اگر برق قطع شود زندگی به عصر حجر برمیگردد. برق نه تنها وسیله رفاه و آسایش است بلکه تولید کالاها نیز به آن وابسته است این وابستگی صنعت برق را در زمره زیربناهای اصلی قرار داده است. با توجه به منابع مختلف تولید برق، هر کشور سبد انرژی برق خود را با تنوع منابع مختلف تنظیم میکند. یکی از منابع مهم انرژی که از زمان پیدایش تاکنون در خدمت بشر بوده منابع کربنی و هیدروکربوری شامل زغال سنگ، نفت و گاز بوده که تجدید ناپذیر و آلاینده هستند.
وضعیت نیروگاه های کشور از نظر تعداد و میزان تولید چگونه است؟ این حوزه از نظر آماری چه اطلاعاتی به ما میدهد؟ تعداد ۱۴۵ نیروگاه با ۶۲۵ واحد تولیده در کشور وجود دارد. از ۹۳۳۸۸ مگاوات ظرفیت تولید نصب شده، معمولاً کمتر از ۸۰۰۰۰ مگاوات در اوج مصرف راندمان دارد، براساس آمارهای منتشره حدود ۲۵ هزار مگاوات کسری برق داریم. برای تولید یک مگاوات برق حرارتی ۱-۱/۵ و برق خورشیدی ۰/۶ تا ۱ میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز است لذا برای رفع ناترازی فعلی برق ۳۰ میلیارد دلار منابع مالی و ۴ سال زمان لازم است، علاوه برآن تجهیزات نیروگاهی سالانه با فرسودگی مواجه بوده و برای تحقق رشد ۸ درصدی اقتصادی سالانه، بخش صنعت بایستی ۱۴ ٪ رشد سالانه داشته باشد که نیازبه برق دارد. از میزان تولید فعلی ۱۳ درصد(۱۲۱۴۸ مگاوات) برق آبی از توربین های زیر سدها، ۱/۳ درصد تجدید پذیر خورشیدی و بادی و ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ مگاوات از نیروگاه هسته‌ای بوشهر تولید میشود لذا سبد انرژی برق تنوع و ثبات لازم را ندارد.
به عنوان کارشناس این صنعت چه مشکلاتی را در این حوزه رصد می‌کنید؟ اگر دولت تصمیم به اصلاح و احیای صنعت برق داشته باشد لزوم توجه به چه نکاتی ضرورت دارد؟ ۸۵ درصد برق کشور با سوخت فسیلی اداره میشود که ناترازی گاز، گازوییل، آب و آلایندگی محیط زیست باهم گره خورده‌اند که آلایندگی خود رویی هم به آن اضافه میشود. در سرمای زمستان و وارونگی هوا (Inversion) نفس شهروندان را می‌گیرد. نیروگاه‌ها در سراسر کشور پراکنده‌اند و حسرت می‌خوریم که چرا نیروگاه‌ها در سواحل دریا نیستند. سیاست دولت با بخش خصوصی به عنوان ذی نفع در تولید برق عادلانه، منطقی و با ثبات نیست لذا نیاز به اصلاح دارد. احداث نیروگاه حرارتی فقط در ساحل و در جوار میادین گاز و با هدف تولید برق و آب شیرین توجیه دارد نه در جای دیگر. استخراج ارزهای دیجیتالی به مشکلات مصرف برق افزوده است. کنترل آن مکانیزم خاص خود را می‌طلبد. عدم توجه دولت چهاردهم به برنامه سوخت زمستانه و برق تابستانه از چالشهای دولت است که از روز پیروزی در انتخابات اهمیت ویژه داشت که علی رغم تذکرات مکرر ما مورد توجه و اقدام قرار نگرفت.
چه فرصت‌هایی در این بخش وجود دارد؟ آیا ظرفیت های صنعت شناخته شده است یا خیر؟ نیروی متخصص و ماهر و سازمان یافته در در بخش های خصوصی و خدماتی وجود دارد. میادین گازی در دریا و سواحل و اراضی آزاد در جوار آنها برای توسعه نیروگاه‌های حرارتی غنیمت است. بیش از نیمی از مساحت کشور برای مهار انرژی خورشیدی مناسب است. سرمایه‌گذاری برای تبدیل انرژی خورشیدی ارزان تر، دوره اجرای پروژه کوتاهتر و بدون آلایندگی است بنابراین میتواند محور توسعه صنعت برق در ده سال آینده باشد. واحدهای کوچک و متوسط سولار قابل احداث و اقتصادی و سریع است. که در صنایع مختلف و مراکز کشاورزی حتی با حمایت نظام بانکی و با مالکیت مردمی قابل احداث است. توسعه برق خورشیدی میتواند مصارف مجتمع های جدید مسکونی را جایگزین گاز کند.این اتفاق در مناطق زلزله خیز ضریب ایمنی را افرایش میدهد. مدیریت مصرف در حوزه انرژی نقش چشمگیری دارد. این موضوع روش های اصولی خود را می‌طلبد و اتوماسیون در برق سهل تر از سوخت فسیلی است. سیاست گزاری و امور اجرایی در حوزه انرژی پراکنده است که یک مدیریت یک پارچه لازم دارد. شاید یکی از دلایل پیشنهاد تشکیل وزارت انرژی همین بوده است که طراحی ساختار علمی مناسبی مورد نیاز آن است نمیتوان بدون برنامه و هیئتی آن را انجام داد.