کد خبر : 623011 تاریخ : ۱۴۰۳/۳/۱۳ - 15:28
هادی حق شناس، اقتصاددان و کارشناس سیاسی خسارت تداوم تحریم ها و عدم پیوستن به FATF قرار گرفتن نام ایران در لیست سیاه اف ای تی اف اگر چه در نگاه اول از نظر اقتصادی محدودیت‌ ها و هزینه‌ های بالایی را بر جریان تجاری و مراودات مالی کشور تحمیل می کند و منجر به دور شدن شرکای مهم تجاری ایران از بازار های اقتصادی کشور می شود.

اما با نگاهی عمیق، عدم پیوستن به اف ای تی اف از نظر سیاسی نیز بر اعتبار و قدرت کشور در مجامع بین‌المللی تأثیر منفی به جا گذاشته است. مهم‌ ترین محدودیت قرار گرفتن در فهرست سیاه اف ای تی اف، از بین رفتن امکان نقل ‌و انتقال پول با بانک ‌های بین‌المللی است.

این محدودیت حتی بر روابط اقتصادی میان ایران و همسایگانش تأثیر داشته و کشور‌ها را از مراوده تجاری آشکار با ایران منع می‌کند. در این مرحله دیگر موضوع رابطه با شرق و غرب مطرح نیست و تمامی‌ کشور‌ها در صورت معامله با ایران، درگیر جریمه‌ های سنگین خواهند شد.

محدودیتهایی که قرار گرفتن در لیست سیاه اف ای تی اف به دنبال داشت در کنار محدودیت های تحریمی حتی کشور همسایه ایران یعنی عراق یا کشور های هم پیمان نظیر چین و روسیه را از تداوم همکاری اقتصادی با ایران باز می‌دارد. حتی استفاده ایران از منافع عضویت در پیمان شانگهای یا مجموعه بریکس نیز منوط به خارج شدن از لیست سیاه اف ای تی اف است.

در چنین شرایطی، هیچ کدام از فعالیت های اقتصادی ایران در حوزه تجارت بین ‌الملل به صورت عادی قابل انجام نیست و هزینه مبادلات اقتصادی و مالی ایران بیش از حد معمول است. در واقع، عدم همکاری ایران با اف‌ ای تی اف، بخش اعظم تراکنش ‌های مالی و بانکی کشور را از روند طبیعی خارج کرده و به حوزه دلالی انتقال داده است.

در چنین شرایطی اگر چه برخی از سطوح معاملاتی از جمله فروش نفت بدون اف ای تی اف نیز انجام می‌‌شود، اما با هزینه‌ های هنگفتی همراه است که این هزینه‌ها خود بار مضاعفی بر دوش اقتصاد و مردم است.

اگر چه خسارات این تخفیف‌ها و صدماتی که به منابع ملی و سرمایه آیندگان می‌زند به طور شفاف محاسبه و اعلام نمی‌شود ولی فشار اقتصادی و تورم بالا نمونه این کژ کارکردی است.

عدم تحقق شعار‌ها و برنامه های ناموفق طی سال های اخیر نشان داده که هیچ راه‌ حل جایگزینی برای رفع مشکلات عدم پیوستن به اف ای تی اف و عدم رفع تحریم‌ها وجود ندارد و سفره مردم همچنان به این محدودیت‌ها گره خورده است.

متولیان امر و مسئولین باید منافع اقتصاد کشور از محل مذاکره، احیای برجام، رفع تحریم‌ها و عضویت در اف ‌ای‌ تی‌ اف را و هزینه های این موارد را بسنجند.

در جایی که حتی قرار داد با چین بدون رفع تحریم‌ها و بدون پیوستن به اف ای تی اف قابلیت اجرایی شدن ندارد باید در نظر داشت که اصول سیاست خارجی در دیگر کشور‌ها سختگیرانه تر از چین است.

حتی کشورهایی که با ایران روابط دوستانه و پیوند های تاریخی، فرهنگی و دینی دارند و روابط تجاری میان این کشور‌ها و ایران مسبوق به سابقه است، برای بازگشت به فضای همکاری اقتصادی با ایران، مانع جدی تحریم‌ها و اف ای تی اف را پیش رو دارند.

در شرایطی که فضای سیاسی ایران برای انتخاب رئیس‌جمهوری جدید آمده می‌شود جای آن است که به این نکات دقت شود که رئیس‌جمهور بعدی بتواند دو موضوع مهم تحریم و پیوستن به اف ای تی اف را در اولویت داشته باشد.