خطر یاس و نا امیدی احمد توکلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره فساد سیستمی و شبکه‌ای گفت: در مرحله بعد فساد سیستمی و شبکه‌ای و بعد قانونی و سرانجام فساد در مرحله تسخیر دولت یا نخبگان قرار می‌گیرد. احمد توکلی، رئیس هیئت مدیره سازمان دیده بان شفافیت و عدالت که در هشتمین همایش سراسری اعضای این سازمان مردم نهاد سخن می‌گفت، با بیان اینکه امروز ما در کشور مشکلات جدی داریم که خطرناک‌ترین آن یاس است؛ خاطرنشان کرد: با این حال حق نداریم مایوس شویم، نباید مأیوس شد و از کسانی که در این وانفسای کشور بدون چشمداشت، از خود هزینه می‌کنند و برای مبارزه با فساد تلاش دارند باید تشکر کرد. توکلی گفت:تحلیل ما این بود که وقتی دستگاه‌های مسئول مبارزه با فساد، خودشان آلوده می‌شوند فساد سیستمی است. وقتی سیستمی فاسد است از خود دفاع نمی‌کند. در واقع وقتی دستگاهی فاسد است نمی‌تواند از کشورش دفاع کند. این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و مبارز پیش از انقلاب با بیان این انتقاد که در زمانی به عنوان شاکی وارد کمیسیون اصل ۹۰ شده که خود مسئولیت مبارزه با فساد را دارد اما او را راه نداده‌اند ،ادامه داد: وقتی بدن انسان دچار بیماری شود میکروبی نفوذ کند، گلبول‌های سفید آن را دوره می‌کنند و از بین می‌برند و بعداً پیروز می‌شود؛ اما زمانی که گلبول‌ها آلوده شوند دیگر نمی‌توانند دفاع کنند و خودشان میکروب‌زا می‌شوند . سیستم بدن فاسد شده و ناگزیر است از بیرون عامل مبارزه با میکروب تزریق شود. بنابراین در وضعیت فساد سیستمی باید مردم از بیرون وارد شوند و اصلاح کنند. وی افزود: بعد از این مرحله سازمان‌ها جدا جدا دچار فساد سیستمی می‌شوند و با یکدیگر پیوند می‌خورند و شبکه‌ای از سازمان‌های فاسد ایجاد می‌شود. مرحله بعد فساد تشکیلاتی است که در آن نه تنها خود سیستم آلوده است بلکه با سیستم‌های دیگر پیوند می‌خورد. در نتیجه وقتی یک فرد از یک بیمارستان انتقاد می‌کند می‌بیند که مثلاً از وزارت بهداشت و درمان یا سازمان غذا و دارو علیه او بیانیه می‌دهند. بعد می‌بینند که این‌ها شبکه هستند.
فسادشبکه ای توکلی گفت: در واقع فساد قانونی این است و اول بار در ایران این استدلال را از آقا گرفتم که مفسدان با به کارگیری شبکه در نهادهای حساس و نفوذ در مجاری تصمیم گیری کشور فرایندهای فسادزا را قانونی می‌کنند. کار با تخصیص منابع و مناصب انجام می‌شود. تخصیص منابع و مناصب به ناحق انجام می‌شود.
مسئولان بازی می‌خورند به گفته توکلی؛ اوایل این مسئله نبود این اواخر ایجاد شده و پای آن هم می‌ایستند. عده‌ای قانون را برای فاسد کردن سیستم به کار می‌گیرند. در این مرحله کار مقابله با فساد سخت است به ضدیت با قانون متهم می‌شوید . دیگر نوشتن و گفتن کافی نیست، باید مذاکره کرد و حق را گرفت. اینکه ما تلاش کنیم تصمیم گیران را قانع کنیم که شما دارید بازی می‌خورید کار آسانی نیست.
غلبه بر نخبگان و دولت رئیس هیئت مدیره دیدبان شفافیت و عدالت اضافه کرد: از آن بدتر تسخیر نخبگان یا تسخیر دولت است، یعنی دولتی‌ها مسخر می‌شوند. مسخر کردن هم راه‌های مختلف دارد.این مرحله مرحله آخر است و ما اکنون وارد آن شده‌ایم. در این مرحله افراد زیادی مماشات می‌کنند به خاطر اینکه تحت تأثیر سلطه مفسدان هستند. در این مرحله دیگر سیستم از خود دفاع نمی‌کند. بعد به جایی می‌رسد که خوبان کارهای بد می‌کنند. در این صورت کار با حوزه‌های رسمی دیگر جواب نمی‌دهد. توکلی گفت : سال ۹۱ دوستی پیش من آمد و گفت شما مدعی هستید فساد سیستمی شده و با حضرت آقا درباره فساد اختلاف نظر دارید. در حالی که من اختلاف نظری با ایشان ندارم مقاله‌ای هم با عنوان سیستم فاسد است و سیستم فاسد نیست نوشتم و آن را به دفتر آقا بردم گفتند که خود آقا هم این مقاله را خوانده است. باید توضیح دهم آنچه که آقا گفت ناظر بر کلیت نظام است اما اینکه می‌گویم فساد سیستمی است در ارتباط با دستگاه‌های نظارتی است که نقش گلبول‌های سفید را باید ایفا کنند، این دو نگاه متفاوت است.
مبارزه گوشه ای این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه برای خنثی سازی فساد باید از مجاری قانون گذاری وارد شد، خاطرنشان کرد: وقتی می‌گوییم سیستم و دولت تسخیر شده به معنای این است که اگر سر و صدا راه بیندازیم، دعوا کنیم و هرجا برویم شبکه اجازه نمی‌دهد. راه حل در اینجا مبارزه گوشه‌ای است یعنی یک پرونده را شروع می‌کنیم و تا انتها پیگیری می‌کنیم بعد سراغ مرحله دیگر می‌رویم اگر این کار را نکنیم آنها ما را می‌زنند. ما اکنون در این شرایط هستیم. کارمان سخت است. همه سرمایه‌ها را باید وارد میدان کنیم.
افزایش بینوایی و بینوایان توکلی تاکید کرد: اما پیروزی واقعی برای ماست چون تا آخر رفتیم و هرچه داشتیم به میدان آوردیم. باید به فکر سازماندهی باشیم و تلاش کنیم مشارکت مردم ایجاد شود. بزرگترین سرمایه ما یک حقیقت است و آن این است که خدا در مبارزه با فساد بی‌طرف نیست. در جایی ممکن است هیچ کاری نکرده باشیم اما آبرومند می‌شویم و حرفمان پیش می‌رود. خدا همه ما را خدمتگزاران آن بیچاره‌هایی قرار دهد که جز خدا کسی را ندارند. در کشور ما عده‌ای هستند که آبرویشان را می‌برند اما کسی به داد آنها نمی‌رسد. بینوایی و بینوایان بیشتر شده‌اند. بترسید که این افراد با شما مفسدان طرف شوند.