کد خبر : 601838 تاریخ : ۱۴۰۲/۱۲/۱۵ - 02:06
نوشتاری از مریم رضایی - پژوهشگر ارزش میراث فرهنگی در صیانت از مرزهای هویتی بشر امروز مواجهه چالش برانگیزی با فضای مجازی و هجوم داده‌ها دارد.

اصطلاح «دهکده جهانی» که نخستین بار مارشال مک لوهان در سال ۱۹۶۲ و ۱۹۶۴ در دو کتاب «کهکشان گوتنبرگ: انسان‌رسانه‌ای آنگاه که دگرگونی سرنوشت‌ساز بشر شود» و «درک رسانه‌ها» عنوان کرد به تدریج تبدیل به شعاری خوشایند برای جهانیان شد. انسان خسته از مرزبندی‌های سیاسی و جغرافیایی که شاهد تبعیض‌های اجتماعی بود، با شنیدن اصطلاح دهکده جهانی حس کرد که چه خوشگوار است تماشای فرهنگ همنوع انسانی در هر گوشه جهان آن هم به طور همزمان. به تدریج که اینترنت جزء جدایی‌ناپذیر زندگی انسان شد، اصطلاح‌های دیگری همچون جهان‌وطنی جای خود را در ذهن مردم باز کرد.
اکنون انسان بدون این که به مفهوم واقعی جهان‌وطنی یا دهکده جهانی رسیده باشد بیشتر در هجوم سیل‌آسای داده‌های نوشتاری، صوتی و تصویری غرق شده است. موضوع اخبار جعلی (Fake News) موجب شده کارشناسان دایم هشدار دهند. انسان مولتی مدیا هر روز چهره امیال درونی خود را در محیط مجازی و انواع پلتفرم‌ها جست‌وجو می‌کند. با دیدن یک برنامه آشپزی اسپانیایی توسط آشپز عرب یک بیننده ژاپنی سیر می‌شود. با تماشای بهترین برند لباس ایتالیایی بر تن مدل آفریقایی یک خانم آسیایی حس شیک بودن به خود می‌گیرد.
اینجاست که زنگ خطر فراموشی خرده‌فرهنگ‌ها و فرهنگ‌های بزرگ به صدا درمی‌آید. میراث فرهنگی یک کشور مجموعه‌ای از آداب و فرهنگ و ارزش‌های تاریخی و معماری است که در صورتی که توسط کاربلدها و سکان‌داران آن حفظ و ثبت و ضبط نشود، در توفان مولتی‌مدیا قرائت‌های نادرستی پیدا خواهد کرد. اطلاعات نادرست درباره میراث فرهنگی ما در اینترنت دست به دست می‌چرخد و ما دیگر صاحب آن مرز هویتی نخواهیم بود. وظیفه نهادهای تصمیم‌گیرنده و مجریان فرهنگی است که با کمک پژوهشگران حوزه میراث فرهنگی که هنوز در این حوزه فعال هستند، مدلی برای ثبت و ضبط و واسپاری اطلاعات قابل انتقال به فضای مجازی تعریف و اجرایی شود تا مبادا افراد ناآگاه و بعضا سودجو مرزهای هویتی ما را به دست گیرند و اطلاعات نادرستی از میراث باشکوه ما در فضای مجازی دست به دست بچرخد.
زیرا باید آگاه باشیم که اطلاعات پایه‌ای و ارزشمند میراث فرهنگی یک کشور می‌تواند دستمایه ساخت فیلم‌ها و قصه‌ها و دیگر تولیدات فرهنگی توسط دیگران شود. آن وقت ما باید با دیدن قرائت غلط یک موضوع فرهنگی خودمان افسوس بخوریم که چرا روزی از سرمایه دانشمندان خود برای ثبت و ارائه صحیح چهره میراث فرهنگی خودمان اقدام نکرد‌ه‌ایم.
به هر روی ما وظیفه داریم آنچه از ما در دهکده جهانی رد و بدل می‌شود را به درستی بارگذاری کنیم تا مرزبندی هویتی خویش را بدین گونه صیانت کنیم.