کد خبر : 560224 تاریخ : ۱۴۰۲/۹/۱۵ - 02:25
مجید ابهری، رفتارشناس اجتماعی در گفت‌وگو با ستاره صبح آنلاین: پیامد اجتماعی اختلاس مالی بیش از پیامد اقتصادی آن است گروه اجتماعی- علی فریدونی: خبر فساد 140 هزار میلیارد تومانی در واردات چای توسط یک شرکت بازتاب گسترده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌های به دنبال داشت. در پی این خبر بازرس ویژه ریاست جمهوری به موضوع ورود پیدا کرد و بیانیه‌ای صادر نمود. اما تأثیر انتشار چنین اخباری که حجم گسترده‌ای از فساد را نشان می‌دهد می‌تواند برای جامعه مخاطراتی در پی داشته باشد. خصوصاً اینکه مبلغ فساد تاکنون سابقه نداشته است. در ارتباط با این موضوع ستاره صبح گفت‌وگویی با مجید ابهری رفتارشناس اجتماعی انجام داده که در ادامه می‌خوانید:

  به نظر شما اخبار اختلاس‌هایی که ارقام بالا دارد چه تأثیری در جامعه و اذهان عمومی می‌گذارد؟
اخبار اختلاس‌ها و فسادهای اقتصادی در جامعه موجب نارضایتی مضاعف مردم می‌شود. طبقات محروم جامعه که در حسرت تأمین نیازهای اولیه خود مانند گوشت و میوه هستند با شنیدن چنین ارقامی به شرایطی می‌رسند که دچار ناامیدی و سرخوردگی می‌شوند و نمی‌دانند که فریاد اعتراض را بر سر کدام مسئول بلند کنند.
البته هنوز ابعاد این سوءاستفاده مالی مشخص نشده است. هرچند که اخبار به صورت خام در افکار عمومی مطرح شده است اما وقتی چنین خبری روی خروجی رسانه‌ها قرار می‌گیرد مانند آبی است که ریخته می‌شود و دیگر نمی‌توان آن را جمع کرد. در شرایطی که جامعه دچار تورم و گرانی است و مردم به لحاظ معیشتی دچار مشکل هستند انتشار این اخبار برای مردم باورپذیر بوده و مردم را عصبانی می‌کند.
پرسش افکار عمومی این است که نهادهای نظارتی چرا مانع این‌گونه سوءاستفاده‌ها نشده‌اند. چنین اختلاس‌هایی قطعاً با یک نفر صورت نگرفته بلکه مجموعه‌ای از افراد و نهادها پشت سر آن قرار دارند.
ابعاد گسترده این خبر بیش از اثر گذاشتن بر روح و عواطف مردم بازتاب گسترده‌ای در خارج از کشور دارد. دشمنان نظام وقتی با این‌گونه اختلاس‌ها روبه‌رو می‌شوند نظام زیر سؤال می‌رود. در اینجا لازم است بگویم هرچند که ابعاد اقتصادی این‌گونه سوءاستفاده‌ها مهم است اما پیامدهای اجتماعی یک اختلاس مالی بیش از پیامدهای اقتصادی آن است.
شرایط اقتصادی برای مدیران باید به‌گونه‌ای شفاف باشد که مسئولان خود را در اتاق شیشه‌ای فرض کنند. چگونه این ارقام به این حجم مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند و عوامل آن پیش‌ازاین سابقه چنین اقداماتی را داشته‌اند. اگر یک‌بار با فرد خاطی برخوردی قاطع و در مقابل چشمان مردم صورت گیرد تأثیر خوبی بر سایر مفسدین اقتصادی خواهد گذاشت.
برای التیام زخم مردم در شرایط سخت معیشتی با چنین پرونده‌هایی باید برخورد قاطعانه و در اسرع وقت صورت گیرد. هرگونه تعلل در تصمیم‌گیری برای چنین پرونده‌هایی شائبه برانگیز خواهد بود و می‌تواند به حیثیت نظام لطمه وارد کند.
لازمه عدالت برخورد قاطعانه با مفاسد اقتصادی است. در صورتی می‌توانیم از عدالت اجتماعی صحبت کنیم که به‌جای خواندن خبر اختلاس، خبر محاکمه مفاسد اقتصادی مخابره شود علی‌الخصوص با دانه‌درشت‌ها. گسترش عدالت اجتماعی مورد تأکید رهبری است و مردم انتظار دارند مسئولان به‌طور عملی به این موضوع ورود کنند و اجازه ندهند این‌گونه سوءاستفاده‌ها صورت گیرد. پرسش از نهادهای اجرایی و نظارتی این است که این فساد چرا تا به امروز کشف نشده است؟ مسئولان در سطوح مختلف مشغول چه‌کاری بودند که نتوانستند آن را در مراحل مختلف کشف کنند؟
این‌گونه فجایع به یک‌دفعه مانند زلزله اتفاق نمی‌افتد و سلسله‌مراتب دارد. بنابراین پیشگیری و نظارت بر روند امور مهم‌تر از کشف فساد و برخورد با مفسدین است. زیرا انتشار خبر فساد همان‌طور که گفتم دیگر قابل‌جمع کردن در اذهان عمومی نیست.

  به نظر شما چنین اخباری بر روحیه اشرافی گری در جامعه تأثیر دارد؟
متأسفانه باید گفت زمانی که یک کارمند و یک کارگر ماهانه مبلغی بین 6 تا 15 میلیون تومان حقوق می‌گیرند و به‌یک‌باره خبر چنین ارقامی را می‌شنوند نسبت به وجدان کاری و مسئولیت‌پذیری ناامید می‌شوند.
در حقیقت کاری که این قبیل اخبار با جامعه می‌کند این است که زحمت کشیدن برای به دست آوردن پول حلال دیگر به‌عنوان یک هنجار اجتماعی جدی گرفته نمی‌شود بلکه در جامعه این‌طور باب می‌شود که هرکسی پول دارد محترم است بدون آنکه مهم باشد سرمایه او از کجا به‌دست‌آمده است. این‌گونه جوامع دچار رکود علمی و تولیدی می‌شوند و چرخه اشرافی گری در آن گسترش می‌یابد. بنابراین می‌توان گفت خبر یک اختلاس اقتصادی به لحاظ اجتماعی نیروی کار در کشور را مستهلک می‌کند و تأثیر منفی در روند توسعه و رشد اقتصادی خواهد گذاشت.