ستاره صبح/پیام فیض:عربستان در قالب یک ابتکار دیپلماتیک میزبان نشست دو روزه برای صلح اوکراین شد.این نشست که با حضور 40 کشور دنیا در غیاب روسیه برگزار شد بدون بیانیه نهایی خاتمه یافت.کارشناسان معتقدند عربستان به دنبال نقش‌آفرینی نوین سیاسی در عرصه منطقه‌ای و جهانی است.سعودی‌ها با توجه به همکاری تنگاتنگ با روسیه در سازمان اوپک اما از اوکراین در جریان جنگ حمایت کرده و می‌کنند.این اتفاق نقطه قوت عربستان شده زیرا افکار عمومی جهان از این رویکرد حمایت می‌کنند.چین از دیگر متحدان روسیه نیز تلاش‌های فعالانه‌ای را در نشست جده ایفا کرد.اما متأسفانه ایران به دلیل حمایت غیرمستقیم از روسیه در جریان جنگ اوکراین از معادلات بین‌المللی حذف‌شده و نتوانست مانند ترکیه و عربستان نقش مثبتی در ایجاد صلح و ثبات در کنفرانس جده ایفا کند.تحلیلگران بر این عقیده‌اند که پشت‌صحنه کنفرانس جده غربی‌ها به‌ویژه آمریکا بوده است.جزئیات بیشتر را در ادامه می‌خوانید:
نخستین نشست رایزنی امنیتی برای بررسی راه‌های حل بحران روسیه و اوکراین در شهر جده عربستان برگزار شد.به گزارش الخلیج آنلاین، این نشست مشورتی با حضور مشاوران امنیت ملی روز جمعه برای بررسی وضعیت دیدگاه‌ها و راه‌حل‌ها پیرامون بحران اوکراین و روسیه برگزار شد.در این نشست بسیاری از کشورهای غربی و آسیایی حضور داشتند. جدول برنامه فعالیت‌های نشست جده که «فرانس پرس» از محتوای آن مطلع شده شامل جلسه سه‌ساعته خواندن بیانیه‌هایی از سوی هیئت‌های مختلف شرکت‌کننده و سپس دو ساعت گفت‌وگو میان آن‌ها و ضیافت شام می‌شود.
جزئیات طرح 10 ماده‌ای به گزارش العربیة، یک منبع در هیئت اوکراینی شرکت‌کننده در گفت‌وگوهای جده از ارائه طرح صلح 10 ماده‌ای در این نشست دو روزه که با مشارکت مشاوران امنیت ملی و نمایندگان تعدادی از کشورهای درباره بحران اوکراین برگزار می‌شود، خبر داد.این منبع اوکراینی به «العربیه» گفت:« طرح صلحی که در نشست جده ارائه دادیم از سوی تعدادی از کشورها حمایت شد». این منبع همچنین افزود: «طرح صلح ارائه‌شده در جده در مقایسه با نشست کپنهاگ با حمایت بیشتری مواجه شد».از سویی دفتر ریاست جمهوری اوکراین طی هفته جاری اعلام کرد که نشست در جده بر طرح صلح 10 ماده‌ای که خواهان عقب‌نشینی کامل نیروهای روسیه از خاک اوکراین است، متمرکز می‌شود.این طرح صلح همچنین خواهان بازگشت به مرزهای سابق اوکراین و ازجمله آن سرزمین‌های شبه‌جزیره کریمه است که در سال 2014 از سوی روسیه الحاق شده است.
چراغ سبز زلنسکی به کنفرانس در این راستا، ولودیمر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی X، نوشت که امروز روز فعال دیگری برای تلاش‌های بین‌المللی است و تیم ما در جده عربستان در نشست مشاوران سران کشورها بر سر فرمول پیشنهادی صلح کار می‌کند.وی افزود که در کل 42 کشور از قاره‌های مختلف و با رویکردهای سیاسی مختلف در قبال امور بین‌المللی حضور دارند اما همه با اولویت قانون بین‌المللی متحد هستند.رئیس‌جمهور اوکراین تأکید کرد که بسیار مهم است، مذاکرات دوجانبه‌ای با شرکا در حاشیه نشست جده برگزار شود و ما از هیئتمان بابت این اقدام تشکر می‌کنیم، یکپارچه‌سازی جهان یکی از مهم‌ترین وظایف اساسی است.ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین روز جمعه در آستانه برگزاری نشست جده ضمن استقبال از آن، گفته بود: «این بسیار مهم است زیرا در مسائلی مثل امنیت غذایی، سرنوشت میلیون‌ها نفر در آفریقا، آسیا و سایر بخش‌های جهان به‌طور مستقیم به‌سرعت تحرک جهان برای پیش بردن روند صلح بستگی دارد».
انتظارات از نشست جده مقامات کی‌یف انتظارات زیادی از نشست جده دارند که روز شنبه ۵ اوت (۱۴ مرداد) در عربستان سعودی شروع به کار کرد. میخائیلو پودولیاک، که از حلقه نزدیکان رئیس‌جمهور اوکراین است، می‌گوید این نشست می‌تواند یک معماری سیاسی جدید جهانی را بنیان گذارد.ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین هدف این نشست را واقع‌بینانه‌تر بیان کرد و گفت: «همکاری با کشورهای نیمکره جنوبی جهان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ همکاری‌هایی که روسیه مدام در تلاش ایجاد اخلال در آن‌هاست».
روسیه غائب کنفرانس
اینکه یک فرستاده ویژه چین نیز به جده سفر می‌کند باید به این نشست اهمیت بیشتری بدهد. در اولین نشست از این نوع در ماه ژوئن سال جاری در کپنهاگ، علاوه بر هفت کشور صنعتی پیشرفته، تنها هند، برزیل، آفریقای جنوبی و عربستان سعودی شرکت کردند. روسیه که جنگ تهاجمی را به اوکراین تحمیل کرده، این بار نیز دعوت نشده است.تمایل بین‌المللی برای پایان دادن به جنگ تجاوزکارانه روسیه آشکارا افزایش‌یافته است. یک علت آن می‌تواند کمبود مواد غذایی در نتیجه محاصره روسیه از صادرات غلات اوکراین باشد.
تلاش برای نشست سران کشورها
موضوع این نشست مشاوران امنیتی و دیپلمات‌های سراسر جهان هنوز یک معاهده صلح نیست. اما ولودیمیر فِسِنکو، کارشناس علوم سیاسی اوکراینی، از یک نشست مقدماتی مهم در مسیر نشست صلح سران جهانی صحبت می‌کند. رئیس‌جمهوری اوکراین از احتمال برگزاری چنین نشستی تا پیش از پایان سال سخن گفته بود.
هماهنگ‌سازی به گفته آندری یرماک، رئیس دفتر ریاست جمهوری اوکراین که ریاست هیأت نمایندگی کشورش را در نشست جده برعهده دارد، اکنون قرار است برنامه‌های صلح مختلف پیشنهادشده از سوی برزیل، چین و کشورهای آفریقایی را با طرح ده ماده‌ای زلنسکی هماهنگ‌سازی کند.پودولیاک اما نکته‌ای را یادآور شد که برای کی‌یف غیرقابل مذاکره است: «بازیابی کامل مرزهای اوکراین مطابق با سال ۱۹۹۱. یعنی بازگشت به حقوق بین‌الملل و خاتمه دادن قطعی به حق هر کس که زورش بیشتر است.» به عبارت دیگر: خروج کامل روسیه از خاک اوکراین.خواسته‌های اوکراین همچنین شامل پایان دادن به تمام خصومت‌ها، آزادی همه زندانیان و تبعیدشدگان، برگزاری یک دادگاه بین‌المللی ویژه برای بررسی جنایات روسیه و یک قرارداد صلح می‌شود.
عدم پذیرش خواسته‌ها از جانب مسکو
مقامات کرملین به این خواسته‌های اوکراین واکنش نشان دادند، ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، تمام خواسته‌های اوکراین را رد کرد و گفت: «فرمول زلنسکی هیچ ربطی به صلح ندارد. فدراسیون روسیه بارها تایید کرده که این فرمول برای ما غیرقابل قبول است.»زاخارووا گفت‌وگوها با میانجیگری عربستان را یک "حقه‌بازی" توصیف کرد. اما دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، اعلام کرد که مسکو روند این نشست را پیگیری می‌کند تا اهداف آن را درک کند.
پایان نشست بدون صدور بیانیه نمایندگان بیش از ۴۰ کشور در عربستان سعودی دیدار کردند تا درباره پایان دادن به جنگ تجاوزکارانه روسیه در اوکراین مذاکره کنند. این دیدار پس از چندین ساعت رایزنی و گفتگو پشت درهای بسته عصر شنبه ۱۴ مرداد (۵ اوت) در جده پایان یافت.محافل دیپلماتیک اروپایی گزارش دادند که در مورد نکات اصلی راه حل صلح، مانند "تمامیت ارضی و حاکمیت" اوکراین توافق وجود دارد اما بیانیه نهایی پس از این دیدار منتشر نشد.
حضور 40 کشور در نشست
آمریکا، آلمان، چین، هند و آفریقای جنوبی و همچنین کشورهای در حال توسعه در نشست جده شرکت کردند. روسیه که ۱۷ ماه پیش جنگ را آغاز کرد دعوت نشده بود.محافل دیپلماتیک اروپایی گفتند که چین "فعالانه" در این نشست شرکت داشته و دیدگاه‌های "مثبت" خود را درباره بیشتر شدن نشست‌های احتمالی ابراز کرده است. به گفته هیئت اوکراینی شرکت‌کننده در این نشست نمایندگانی از 40 کشور حضور دارند.
انتقاد برزیل از عدم حضور روسیه
سلسو آموریم، دستیار رئیس‌جمهور برزیل و رئیس هیئت برزیلی در بیانیه خود خواستار مذاکرات واقعی همه طرف‌ها ازجمله روسیه شد.او در سخنرانی خود نیز تأکید کرد: «حتی اوکراین بزرگ‌ترین قربانی هم باشد، اگر واقعاً خواهان صلح هستیم، باید مسکو را به نحوی در این روند مشارکت دهیم».
اهداف پیدا و پنهان عربستان عربستان سعودی بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام جهان است و از نزدیک با روسیه در زمینه سیاست نفتی همکاری می‌کند. این کشور بر روابط خود با دو طرف درگیر در جنگ تأکید کرده و قصد دارد میان اوکراین و روسیه میانجیگری کند.نشست جده به دنبال مذاکرات غیررسمی کپنهاگ در ژوئن سال جاری برگزار شده است.
موضع آلمان به گزارش روزنامه بیلد ام زونتاگ، «آنالنا بربوک»، وزیر خارجه آلمان اعتراف کرد که دیدگاه برخی کشورها ازجمله آفریقای جنوبی، برزیل یا چین نسبت به وقایع اوکراین با دیدگاه اروپایی‌ها متفاوت است.«هر میلی متر پیشرفت برای دستیابی به صلح عادلانه کمی امید به مردم اوکراین می‌دهد. از این رایزنی‌ها استقبال می‌کنیم».«پیام نشست جده این بود که وقایع اوکراین بر مردم قاره‌های مختلف خواه آفریقا، آسیا یا آمریکای جنوبی تأثیر می‌گذارد».
میوه نشست جده متعلق به کدام کشور است
«قاسم مومنی» کارشناس مسائل روسیه با اشاره به برگزاری نشست جده درباره اوکراین در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: اجلاس دو روزه جده که با محوریت اوکراین برگزار شده است، به نوعی نشان می‌دهد که عربستان سعودی به دنبال ارتقای جایگاه سیاسی خود در منطقه و جهان است. سعودی‌ها به نوعی می‌خواهند اوضاع را به سمت و سویی سوق دهند که یک نقش‌آفرینی مثبت از خود در نظام بین‌الملل به جای بگذارند اما یکی از مسائل دستاوردسازی برای ولیعهد عربستان است. محمد بن سلمان با ارائه پروژه نئوم در عربستان به دنبال آن است تا بتواند به هر ترتیبی که شده بعداً بر صندلی پادشاهی سعودی تکیه بزند. در این میان باید توجه داشت که عربستان سعودی در این خصوص منافع خاص و مورد نظر خود را دنبال می‌کند و به همین دلیل معتقدم که نشست جده برای اوکراین چندان خروجی خاصی نخواهد داشت. این نشست صرفاً به نفع ریاض و ولیعهد عربستان سعودی خواهد بود. اینکه در یک نشست با محوریت اوکراین شاهد عدم حضور روسیه هستیم و اساساً هیئت اوکراینی هم در قالب یک تیم کوچک حاضر خواهند شد، به نوعی باید آن را به نفع ریاض دانست.