یک رزمنده دفاع مقدس و استاد تاریخ دانشگاه گفت: امام اگر مطمئن می‌شد که با فتح خرمشهر تمام مسأله جنگ حل می‌شود، قطعا ایستادگی می‌کرد. اما یکی از ویژگی‌های جدی امام توجه به مباحث کارشناسی بود و برای ایشان مسایل کارشناسی مهم بود.

غلامرضا ظریفیان در گفت‌وگو با خبرنگار جماران، با اشاره به اسنادی جدید از نظر امام در خصوص پایان جنگ پس از آزادسازی خرمشهر با تاکید بر این‌که نظر امام این بود که بعد از فتح خرمشهر، جنگ متوقف شود، اظهار کرد: جمع‌بندی  امام این بود که اگر به مرز‌های بین‌المللی برسیم و سپس به داخل مرز عراق برویم، عرق ملی عراقی‌ها تحریک می‌شود و‌ با مشکلاتی مواجه شویم.

وی افزود: نظر امام این بود که بعد از فتح خرمشهر مسأله در مرزهای بین المللی متوقف شود و برویم بحث‌های مرتبط با مسائل بین‌الملل را حل کنیم. 

استاد دانشگاه تهران با اشاره به مخالفت فرماندهان جنگ با توقف جنگ گفت: استدلالی که برخی فرماندهان نظامی به امام ارائه دادند این بود که ما قبلا در مرزهای بین‌المللی بوده‌ایم، اما چه تضمینی وجود دارد که دوباره عراق به ما هجوم نکنند؟

ظریفیان تصریح کرد: مساله‌ بعدی این‌که بخشی دیگر از مناطق ما همچنان در اختیار عراق بود. استدلال این بود که تا وقتی به نقطه‌ای مطمئن نرسیم که هم نظام بین‌الملل و هم عراق بپذیرد که با ما وارد مذاکره شود، خطر جنگ رفع نمی‌شود. به معنای دیگر این امکان وجود داشت که عراقی‌ها بخش‌هایی که در اختیار داشتند‌ را تخلیه نکنند و یا این‌که اصلا دوباره حمله کنند. البته پیروزی های فتح‌المبین و فتح خرمشهر این فضا را ایجاد کرده بود که حرکت‌های بعدی ما نیز پیروزمندانه خواهد بود.

این عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه تهران عنوان کرد: امام به دلیل آن‌که قائل به نظر کارشناسی بود، نهایتا تمکین کردند. اما خطای ما این بود که فکر می‌کردیم با دو عملیات دیگر مانند فتح‌المبین می‌توانیم جنگ را تمام کنیم، اما در عملیات رمضان دیدیم که چنین امکانی وجود ندارد و عراقی‌ها با مدل‌سازی‌ها و‌ سنگرهای مثلثی که ایجاد کرده بودند، دیگر اجازه ندادند به راحتی اقدامی کنیم.

ظریفیان با بیان این‌که در واقع هر چه می‌‌زدیم به در بسته بود، گفت: فکر می‌کردیم با یک عملیات بصره را تصرف می‌کنیم و با یک عملیات دیگر از غرب، بغداد را هم می‌گیریم. این تصور که ما به راحتی مسأله جنگ را تمام می‌کنیم، تصور غلطی بود و بهرحال جنگ ادامه پیدا کرد.

وی افزود: اما نگاه امام اینچنین بود که الان که به مرزهای بین‌المللی رسیده‌ایم، به وضعیت متعادل رسیده‌ایم و باید برویم مساله جنگ را حل کنیم؛ اما دیگران می‌گفتند در چنین شرایطی مساله حل نمی‌شود و ظاهرا امام نیز متقاعد می‌شود.

این رزمنده دوران دفاع مقدس اظهار کرد: امام اگر مطمئن می‌شد که با فتح خرمشهر تمام مسأله جنگ حل می‌شود، قطعا ایستادگی می‌کرد. اما یکی از ویژگی‌های جدی امام توجه به مباحث کارشناسی بود و برای ایشان مسایل کارشناسی مهم بود.

ظریفیان در خصوص تأثیر مباحث پایان جنگ بر روحیه رزمندگان عنوان کرد: زمانی که انقلابی شکل می‌گیرد و پس از آن جنگی هم رخ می‌دهد، در آن جنگ، آرمان‌های انقلاب مطرح می‌شود. آرمان‌ها آن زمان اینگونه بود که ما حزب بعث را شکست می‌دهیم و انقلاب گسترش پیدا می‌کند. 

عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: تصور خیلی از ما و رزمندگان این بود که این جنگ به تداوم انقلاب منجر خواهد شد. در پایان جنگ و پذیرش قطعنامه با وجود آن‌که عدم‌الفتح‌های زیادی داشتیم و در برخی از عملیات‌ها اصلا موفق نبودیم و‌ شکست خوردیم، به دلیل فضای معنوی و آرمانی، بسیاری از رزمندگان آن را شکست و به عبارتی، شکست آرمان‌ها تلقی می‌کردند، اما امام واقع‌بینانه برخورد‌ کرد.

وی ادامه ادامه داد: امام حتی درخواست مرحوم هاشمی رفسنجانی برای تحمل مسئولیت قبول قطعنامه را رد کردند و گفتند من مسئولیت را می‌پذیرم، چون با مساله واقع‌بینانه برخورد کرده بود.

ظریفیان با اشاره به این‌که مسایل و اختلافات سیاسی نیز بر روحیه رزمندگان تاثیر داشت، گفت:مسایل سیاسی هم تاثیر خود را می‌گذاشت، در خصوص دولت آقای موسوی اختلافاتی وجود داشت و نظر رییس جمهور وقت این بود آقای موسوی باید کنار برود، اما محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پیش امام رفتند و گفتند اگر آقای موسوی نباشند، روحیه رزمندگان ضعیف می‌شود. تمام این عوامل در روحیه رزمندگان تاثیر بسیاری داشت.