ستاره صبح آنلاین :توافق ایران با عربستان باعث شده تا منطقه به سمت یک نظم سیاسی-امنیتی حرکت کند.از سرگیری ارتباط دولت سعودی با بشار اسد نشان می دهد که توافق دو رقیب منطقه ای مثل تهران و ریاض تا چه میزان می تواند بر سایر کشورها تاثیر بگذارد.اما بازسازی این ارتباطات بیش از هر مسئله ای از جنبه اقتصادی مورد بررسی قرار می گیرد.تبادلات تجاری و مالی بین ایران و سایر کشورها نیازمند لغو تحریم های بانکی است.در ارتباط با این موضوع ستاره صبح گفتگویی با علی بیگدلی تحلیلگر روابط بین الملل انجام داده که در ادامه می خوانید:
به نظر شما واکنش آمریکا به توافق ایران با عربستان چیست؟ آمریکا می خواهد منطقه خلیج فارس در آرامش باشد، چرا که در دو نقطه حساس دنیا یعنی اوکراین و تایوان درگیر هستند. بنابراین، میل ندارد منطقه حساس‌تری همچون خلیج فارس که 40 درصد صادرات انرژی جهان از این منطقه تامین می شود دستخوش تنش یا جنگ شود. تلاش واشنگتن این است که خاورمیانه را آرام نگه دارد. به همین دلیل بعد از اینکه نتانیاهو به قدرت رسید از سوی جو بایدن به آمریکا دعوت نشد. رسم عمومی این بوده که حداکثر یک ماه پس از قدرتگیری نخست وزیر جدید اسرائیل وی از طرف رئیس‌جمهور آمریکا به کاخ سفید دعوت شود اما تا کنون این اتفاق نیوفتاده است. زیرا بایدن نمی خواهد اسرائیل خودخواسته دست به اقدامات نظامی در منطقه بزند و یک درگیری جدید برای دولت واشنگتن به وجود آورد.
به نظر شما آمریکا از توافق ایران با عربستان باخبر بوده است؟ به نظر بنده آمریکا از تصمیم عربستان برای توافق با ایران خبر داشته است.یکی از دلایل میانجیگری چین برای توافق تهران-ریاض پتانسیلی بوده که این کشور داشته است.چین در ایران و عربستان نفوذ قابل توجهی دارد مسئله ای که آمریکا از آن برخوردار نیست. چین هم مانند آمریکا به دنبال صلح و ثبات در منطقه خاورمیانه است.حدود 60درصد نیاز پکن به انرژی از این منطقه تامین می شود و اگر کوچکترین تنشی در خاورمیانه شکل گیرد چین ضرر بسیاری خواهد کرد. شی جین پینگ تلاش می کند در کنار قدرت خود در مسائل تجاری و اقتصادی به تدریج به قطب سیاسی،امنیتی و نظامی هم تبدیل شود. این موضوع آمریکا را نگران کرده، چون چین به دنبال یک نظم نوین جهانی جدید است. این موضوع قدرت آمریکا را کاهش می دهد و سایر کشورها را به خود وابسته می کند.از همین رو نظام بین‌المللی در حال تغییر و پوست اندازی است. بنابراین، باید منتظر ماند که بعدها چین چه اقداماتی را در راستای مسائل سیاسی انجام خواهد داد.
به نظر شما تغییر در نظام بین الملل چه تاثیری بر پرونده هسته ایایران خواهد گذاشت؟ این تحولات نمی‌تواند ارتباطی با برجام نداشته باشد. البته عربستان اعلام کرد، اگر برجام حل نشود در ایران حاضر است سرمایه‌گذاری کند. ولی تحریم ناشی از برجام وجود دارد؛ مخصوصاً مسدود بودن بانک‌های ایران مانع بزرگی برای تجارت با سایر کشورها است.در حقیقت امکان سرمایه‌گذاری عربستان بدون احیای برجام وجود ندارد. به نظر بنده همین دلیل باعث شد که طرف آمریکایی برای احیای برجام راه حل موقت پیشنهاد دهد تا روزنه‌ای برای اقدامات بعدی باز شود و بتوانیم به این وسیله مسئله برجام را حل کنیم. شرایط اقتصادی ایران نشان میدهد راهی جز حل پرونده هسته ای وجود ندارد. اما روس‌ها با احیای برجام موافق نیستند، زیرا اگر تحریم های هسته ای ایران لغو شود ایران می‌تواند به اروپا نفت صادر کند و این به زیان روسیه تمام می‌شود. هر اندازه احیای برجام به تعویق افتد به همان اندازه زیانش متوجه منافع ملی کشور می شود.
به نظر شما دیدار امیر عبداللهیان با رئیس جمهور فرانسه می تواند نشانه ای مثبت از روند احیای برجام باشد؟ این دیدار خیلی اهمیت نداشت زیرا موضوعش آزاد کردن زندانیان فرانسوی بود. فشار افکار عمومی به دلیل مسائل داخلی ایران باعث شده پاریس روابط خوبی با تهران نداشته باشد. به همین دلیل درباره مسائل برجام صحبت نشد. عمده ی رایزنی ها درباره این بود که زندانیان فرانسوی در ایران آزاد شوند. اما سفر مکرون به عنوان رئیس اتحادیه اروپا به چین نشان میدهد چین تبدیل به قدرتی برای حل مشکلات بین‌المللی می‌شود و این شاید برای فرانسوی‌ها قدری تحقیرآمیز بود. در واقع آنها پذیرفته اند که گام تازه ای برای کنشگری در عرصه دیپلماسی گذاشته تا بتواند نقش مهم تری در حل و فصل مسائل بین‌المللی پیدا کند. با وجود اینکه پکن تلاش می کند که بتواند در عرصه سیاست خارجی نقش آفرینی کند اما ناچار است از روسیه دفاع کند. در سفری که شی جین پینگ به مسکو داشت یک نوع همکاری‌های اعلام نشده بین دو طرف مطرح شد تا چین بخشی از نیازهای نظامی روسیه را تامین کند که البته این موضوع نگرانی و خشم اروپا را در پی داشت. از طرف دیگر جنگ اوکراین اروپا را خسته کرده است؛ چرا که اروپا تورم 9 درصدی را تجربه می‌کند و وضعیت اقتصادی نامساعدی دارد. مکرون از شی جین پینگ خواست که کمک کند تا روسیه مشکل جنگ را حل کند، ولی به نظر می رسد روس‌ها از مواضع خود عقب نشینی نخواهند کرد. جنگ اوکراین در حال فرسایشی شدن است.اروپا به دلیل ناامنی و کمبود انرژی دچار مشکل و فشار شده است. احیای برجام یکی از مهمترین اولویت های کشور است.زیرا حل این موضوع می تواند در ابعاد سیاسی،امنیتی و اقتصادی تاثیر مستقیم و غیر مستقیم داشته باشد.شرایط به وجود آمده در موضوع کاهش ارزش پول ملی باعث فشار به مردم شده و با توجه به رویکردهای دولت برای حل این موضوع تجربه نشان داده تا موضوع برجام و روابط خارجی حل نشود راهکارهای دولت می تواند نقش یک مسکن زودگذر را ایفا کند. عده ای تصور می کنند ارتباط با روسیه می تواند جایگزین برجام شود به نظر من اشتباه می کنند زیرا مسکو نمی‌تواند اقتصاد ایران را زنده کند.