علی صالح‌آبادی – مدیرمسئول

روسیه مثل ایران، عربستان و دیگر کشورهای صاحب نفت و گاز است با این تفاوت که این کشور علاوه بر منابع نفت و گاز، صاحب سلاح و غلات مازاد بر مصرف خود نیز هست به همین دلیل روسیه جزو کشورهای پیشرفته به شمار نمی‌رود. پوتین در یک خطای محاسباتی در تله غرب افتاد و روز 5 اسفند 1400 به خاک کشور مستقل و عضو سازمان ملل حمله کرد. به نظر می‌رسد که غرب اوکراین را قربانی کرد تا رقیب دیرینه و خطرناک خود یعنی روسیه را زمین‌گیر و احتمالاً در درازمدت مثل آنچه در سال 1991 بر سر اتحاد جماهیر شوروی آمد، این بار درباره روسیه و پوتین تکرار شود.
سیاست نزدیکی ایران به چین و روسیه غرب را حساس کرده است. ناآرامی‌های ماه‌های اخیر در کشور و فروش پهباد به روسیه هرچند قبل حمله روسیه به اوکراین بوده اما بهانه‌ای شده تا غرب، روسیه و ایران را زیر فشار سیاسی و اقتصادی قرار دهد. مهم‌تر اینکه پروژه «زمستان سخت» که روسیه و ایران می‌پنداشتند با فرارسیدن زمستان و نیاز غرب به انرژی می‌تواند امتیاز بیشتری از طرف اصلی یعنی ایالات‌متحده بگیرند با شکست مواجه شده است. در این نوشتار به چند موضوع اشاره می‌شود.
1-برجام هم در دولت قبل و هم در دولت کنونی امکان احیایش بود؛ اما پس از حمله روسیه به اوکراین، روسیه در تلاش بوده و هست تا پای ایران را به مناقشه با غرب بکشاند. احیای برجام با سد روسیه مواجه شد و به محاق رفت. این اتفاق باعث بحران اقتصادی، رکود، تورم و گرانی در ایران شد که هزینه‌اش را مردم پرداخته و می‌پردازند.
2- روسیه می‌پنداشت غرب قادر نیست در زمستان سرد گاز تأمین کند درنتیجه از حمایت از اوکراین دست می‌کشد و روسیه به اهدافش می‌رسد. غرب توانست گاز مایع را جایگزین گاز طبیعی کند، هرچند هزینه پرداخت؛ اما اکنون قیمت گاز به مرز قیمت آن، قبل از حمله روسیه به اوکراین نزدیک شده است. بنابراین پروژه زمستان سرد شکست‌خورده و فشار بر مسکو و تهران افزایش‌یافته است.
3-سیاست وزارت خارجه نزدیکی به روسیه و چین بود. در دولت قبل و دولت کنونی قرارداد هم با چین و هم روسیه بسته شد؛ اما این دو کشور به ویژه چین از ترس آمریکا حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران نشد و پکن در روابط خارجی هم از روسیه و هم از ایران فاصله گرفت.
4-چین سال 2021 نزدیک به 80 میلیارد دلار با عربستان دادوستد داشت یا در آن کشور سرمایه‌گذاری کرد. پرسش این است که روسیه و چین در سال‌های اخیر چند میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند؟
5-رئیس‌جمهور چین در سفر به عربستان تسلیم دلارهای نفتی آن کشور شد و با بستن قرارداد 400 میلیارد دلاری به ایران دهان‌کجی کرد و جزایر سه‌گانه «تنب بزرگ»، «تنب کوچک» و «ابوموسی» را متعلق به امارات دانست! آیا دوستی با چنین کشوری سودی برای مردم ایران دارد؟
6-چین به خاطر منافع سرشاری که در تجارت با آمریکا و اروپا دارد، ریسک نمی‌کند تا در ایران سرمایه‌گذاری کند. اشتباه دستگاه دیپلماسی این بود که در ماجرای اوکراین باید حمله روسیه به اوکراین را محکوم می‌کرد تا از حساسیت غرب نسبت به کشورمان بکاهد.
7- فروش پهباد به روسیه و ناآرامی‌های ماه‌های گذشته در کشور متأسفانه زمینه «انزوای» ایران را در عرصه بین‌المللی فراهم کرده است. پیش از این اروپا مخالف فشارهای آمریکا بر ایران بود؛ اما اکنون موضع اروپا به ویژه سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس تندتر از آمریکا در قبال ایران شده است. غرب در ماجرای فروش پهباد به روسیه علیه ایران در عرصه بین‌المللی یارگیری می‌کند. شکل‌گیری اجماع علیه کشورمان به زیان منافع ملی و مردم است.

به عقیده نویسنده حال که معلوم شده دوستی با چین و روسیه سودمند نبود وقت آن رسیده که سیاست موازنه مثبت بین شرق و غرب در دستور کار قرار گیرد، برجام احیاء، FATF پذیرفته و از طریق گفت و گوی مستقیم، اختلافات دیرینه با آمریکا حل‌وفصل شود. اگر مسئولان در این موارد تردید دارند با بهره‌گیری از ساز کاری که در اصل 59 قانون اساسی پیش‌بینی‌شده در موارد سه‌گانه یعنی برجام، FATF، مذاکره مستقیم با آمریکا و دیگر موضوعات اختلافی «همه‌پرسی» انجام دهند، نتیجه هرچه شد ملاک عمل قرار گیرد. مردم امروز بیش از هرزمانی به «نان»، «آب»، «هوا»، «آرامش» و «زیست مسالمت‌آمیز» در «درون» و «برون» کشور نیاز دارند. این مطالبه با حکمرانی خوب و بهره‌گیری از همه سلایق و نحله‌های فکری در کشور شدنی است.