کد خبر : 402243 تاریخ : ۱۴۰۱/۷/۲۶ - 04:38
نوشتاری از پروفسور سیدحسن امین درباره دو تن از پیشگامان بیهقی پژوهی؛ دکتر قاسم غنی و دکتر فیاض

ستاره صبح آنلاین-تاریخ بیهقی اثر خواجه ابوالفضل بیهقی، نه‌تنها تاریخ مستند بی‌غرضانه، بلکه یک اثر ادبی و شاید بهترین اثر منثور در ادب کلاسیک پارسی دری است. در معرفی این اثر فاخر در 100 ساله اخیر تعدادی از استادان ادب مؤثر بوده‌اند و ما اینجا به معرفی دو تن از پیشگامان تصحیح انتقادی تاریخ بیهقی می‌پردازیم.

نویسنده نامدار محمدعلی جمال‌زاده خاطره‌ای از دیدار خود با دکتر قاسم غنی در سال‌های پایانی سلطنت رضاشاه در تهران نقل می‌کند که به تصادف آنجا در اتاق انتظار با شیخ عبا به دوش بی عمامه و ردایی هم‌صحبت می‌شود که به نام علی‌اکبر فیاض از فضلای حوزه علمیه خراسان است و از مشهد به تهران آمده و حالا مشمول توجه و حمایت نماینده مشهد در مجلس شورای ملی قرار گرفته است.

در آن زمان وزارت فرهنگ برای تدریس ادبیات فارسی در دبیرستان‌ها، گزیده‌ای از متون کلاسیک را به استادان وقت سفارش می‌داد و تهیه گزیده تاریخ بیهقی را نیز دکتر قاسم غنی تقبل کرده بود. دکتر غنی هم که دیوان حافظ را با علامه محمد قزوینی و رباعیات خیام را با محمدعلی فروغی چاپ کرده بود، از این فرصت استفاده کرد و با درست کردن انتقال فیاض از فرهنگ مشهد به تهران و تسهیل ثبت‌نام او برای تحصیل در دانشسرای عالی، به مشارکت فیاض به تصحیح تمام تاریخ بیهقی پرداخت.

سیروس غنی از همکاری فیاض با پدرش در تصحیح تاریخ بیهقی و سر رسیدن قوام‌السلطنه برای من خاطره‌ای نقل کرد که من سابقاً در سخنرانی خود در مجلس بزرگداشت استاد فیاض در دانشگاه فردوسی نقل کردم.

متن مصحح غنی و فیاض در ۱۳۲۴ از سوی وزارت فرهنگ چاپ شد و گرچه گاهی در قرائت عبارات بی‌اشکال نیست، درمجموع نسخه‌ای بهتر از نسخه‌های قبلی ازجمله نسخه مصحح ادیب پیشاوری است.

من مقاله‌ای در باب همکاری غنی و فیاض در تصحیح تاریخ بیهقی در ۱۳۸۴ در شماره ۱۳ مجله حافظ و مقاله‌ای دیگر در رفع اشتباه بعضی بدخوانی این چاپ ‌در ویژه‌نامه بیهقی در شماره ۳۰ همان مجله نوشتم که بعداً مورد استفاده دیگران واقع شد و بدون ارجاع به مقاله بنده با نوعی سرقت ادبی، همان مطالب تکرار شد. مطلب حاضر چکیده سخنرانی من است که در افتتاحیه دوازدهمین همایش بین‌المللی بیهقی در روز اول آبان ۱۴۰۱ در دانشگاه حکیم سبزواری راجع به جایگاه بیهقی در تاریخ و ادب کلیاتی خواهم گفت و بعد با تفصیل بیشتر در نشست تخصصی بیهقی پژوهی و بیهقی پژوهان به نقد و بررسی بیشتر تصحیح تاریخ بیهقی به همت غنی و فیاض و شناخت بهتر این مصححان خواهم پرداخت.