کد خبر : 400484 تاریخ : ۱۴۰۱/۴/۲۱ - 03:58
دکتر علی‌محمد پور، کارشناس مسائل بین‌الملل شکل‌گیری ناتوی عربی یکپارچه شدنی نیست

ستاره صبح آنلاین-ناتوی عربی در اصل ناتوی اسرائیل بعلاوه اعراب است. زیرا در این گوشه از جهان نمی‌توان هیچ ائتلاف نظامی منطقه‌ای را بدون حضور اسرائیل تصور کرد.

ایده اصلی ناتوی عربی ابتدا در سال 1988 توسط طنطاوی، وزیر دفاع پیشین مصر مطرح شد و نزدیک به ۳۰ سال بعد، در سال 2015 مجدداً توسط سیسی، رئیس‌جمهور مصر طرح شد.

اما این روزها موضوع شکل گرفتن ناتوی عربی هم‌زمان با سفر جو بایدن به منطقه که از فردا آغاز می‌شود به‌عنوان یکی از اهداف سفر او عنوان‌شده و گفته می‌شود ناتوی عربی شاخه نظامی ائتلاف اسراییل و کشورهای عربی خواهد بود.

باید یادآور شد که نقش‌آفرینی متضاد ایران و عربستان در منطقه و تنش و تقابل چند دهه‌ای بین این دو قدرت خاورمیانه، زمین منطقه را برای رژه ناتوی عربی تا حدی هموار کرده است.

روابط اسرائیل با بحرین و امارات که دو سال پیش شکل رسمی گرفت، متحدان جدید در وهله نخست مواجهه با ایران و محور مقاومت تحت رهبری ایران را در رأس برنامه‌های خود قراردادند. 

رژیم اسرائیل که پیش‌ازاین همراه با آمریکا ترویج ایران هراسی در منطقه و در فضای بین‌الملل را دنبال می‌کرد، این بار به دنبال صلح با کشورهای عربی منطقه، با شکل‌دهی به ائتلاف نظامی را پیگیری می‌کند تا به‌زعم خود برای مواجهه جمعی با چالش‌های امنیتی بزرگ‌تر آماده شوند.

طرح ناتوی عربی مستلزم وجود تنشی مستمر در منطقه است. برای شکل دادن به این فضا به دشمنی مشترک نیاز داشت. دراین‌ارتباط اسرائیلی‌ها سال‌ها است سعی دارند ایران را به‌عنوان دشمن مشترک معرفی کنند. در این فضا، احیای برجام مانعی در برابر اهداف اسرائیل بود که لابی‌های صهیونیستی تمام تلاش خود را برای ناکامی طرفین در مذاکرات به کار گرفتند. متأسفانه احیای برجام در بن‌بست قرار گرفت.

البته بعد از طی این مسیر، تشکیل ائتلاف نظامی با شرکت کشورهای عربی آسان نخواهد بود. زیرا در جهان عرب و در میان کشورهای عربی اهداف و اراده‌های مشترک و قدرتمندی برای شکل‌دهی به حرکت‌های نظامی وجود ندارد.

بخصوص که جهان عرب امروز شاهد تنش‌های داخلی است. مسئله سوریه، لیبی، یمن و عراق مانع از پیوستن یکدست کشورهای عربی به هر ائتلافی خواهد بود. بسیاری از این کشورها درگیر مسائل پیچیده داخلی هستند.

همچنین مسئله فلسطین همچنان به شکل یک دغدغه در میان ملت‌های عرب باقی است. دولت قطر نیز به‌عنوان یکی از کشورهای عربی مهم منطقه، با عربستان، امارات، بحرین و مصر اختلافاتی جدی دارد که مانع از همدلی این کشور با ائتلاف‌های عربی است.

دراین‌بین تنها عربستان، امارات و بحرین از اشتیاق اسرائیل برای تشکیل ناتوی عربی حمایت خواهند کرد. ازاین‌رو آمریکا نمی‌تواند به ائتلافی یکدست با مشارکت تمام کشورهای عربی منطقه، با محوریت اسرائیل دل ببندد.

ائتلاف نظامی پیمانی متفاوت از ائتلاف‌های سیاسی است که شاید تنها خروجی آن‌ها انتشار بیانیه‌های مشترک باشد. ناتو عربی ائتلافی نظامی است که نیاز به راهبردی یکسان دارد و فعلاً ایجاد چنین فضایی در منطقه پرتنش و حادثه‌خیز خاورمیانه و در میان کشورهای عربی، رؤیایی دور از دسترس است.