مرتضی کاظمی-طنز نویس

ر زندگی انسان‌ها و حتی حیوانات قول و قرار نقش مهمی دارد. طبیعتاً ما برای قول و قرار در زندگی حیوانات دلیلی نداریم به‌جز این‌که مثلاً حیوانات به فرزندانشان می‌گویند: «یه دقیقه کپه مرگتون رو بذارید! میرم ببینیم چی گیرم میاد، بریزید تو اون خندق بلاتون». بچه‌ها بعد از شنیدن این جمله آن‌قدر خاله‌بازی می‌کنند تا غذا از راه برسد. بااینکه از حیوانات، انتظار نداریم، اما گاهی دیده شده که آن‌ها هم به قولشان عمل نمی‌کنند و بچه‌های خود را گرسنه و ناراحت می‌کنند. شاید هم آن حیوانات، خود غذای حیوان دیگری شده باشند، اما بچه گرسنه که این حرف‌ها سرش نمی‌شود. در زندگی انسان‌ها قول و قرار بسیار فراتر از این حد بوده و چه‌بسا بدون قول و قرار زندگی انسانی دچار فروپاشی بشود. با توجه به اهمیت موضوع همراهمان باشید تا انواع قول و قرار را باهم مرور کنیم:

قولی که داده‌شده و اجرا می‌شود

این قول و قرار بسیار نادر و نایاب است. مثلاً تصور کنید که به کسی که در حال مردن است قول داده‌اید که کاری برای او انجام دهید. به دلیل عذاب وجدان احتمالی که پس از فوت طرف خواهید داشت بهترین و کم‌هزینه‌ترین کار، عمل به وعده است. این قول کاربرد خاص دیگر‌ی ندارد و حتی آن‌قدر کاربردش کم شده است که در جدیدترین کتاب‌های قول شناسی کاملاً حذف شده است.

قولی که داده شده ولی اجرا نمی‌شود

درصد بسیاری از قول و قرارها در این طبقه قرار می‌گیرند و حتی برخی معتقدند: «اصلاً قول دادن برای انجام ندادن است.» اگر قرار بر این باشد که هر کس به قولی که داده عمل کند که دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود. حتی دیده شده که میزان افسردگی، خودکشی و بحران هویت در افرادی که به قول خود عمل می‌کنند بیشتر است. بله! درست می‌بینید! تا زمانی که به قولتان عمل نکرده‌اید یک مشکل دارید و آن‌هم عمل نکردن به وعده است، اما پس‌ازاینکه به قولتان عمل کردید مشکلات بزرگ‌تری به سراغتان می‌آید. مثلاً فرض کنید موفق شدید از شنبه رژیم بگیرید؛ آیا می‌دانید که افرادی که رژیم می‌گیرند بعد از مدتی چاق‌تر و ناراضی‌تر از گذشته می‌شوند؟ آیا می‌دانید که حتی اگر موفق شوید و دستاوردی در لاغری داشته باشید، احتمال اینکه بدخواهان چشمتان بزنند و به بلاهای بدتری دچار شوید چقدر است؟ یا فرض کنید که به قولی که به دیگران داده‌اید، عمل کرده‌اید، آیا راه را برای کارها و دردسرهای بعدی هموار نکرده‌اید؟ آیا اگر اطرافیان بفهمند شما آدم خوش‌قولی هستید، می‌گذارند یک آب خوش از گلویتان پایین برود؟

قولی که داده نشده ولی اجرا می‌شود

تصور کنید فرد بسیار حساس و قانون‌مندی هستید و سعی می‌کنید قولی به کسی ندهید که نتوانید اجرایش کنید و حتی همیشه ازجمله «قول نمی‌دم، حالا بذار ببینم چطور میشه» استفاده می‌کنید؛ اما زهی خیال باطل! نه‌تنها این جمله معادل قول دادن تلقی می‌شود، بلکه حتی برخی مواقع پیش می‌آید که یک نفر دیگر قولی داده و به آن عمل نکرده است، اما با توجه به شخصیت شما، عمل کردن به آن قول را گردن شما می‌اندازند.

قولی که داده نشده و اجرا هم نمی‌شود

شاید پیش خودتان فکر کنید این‌که دیگر گفتن ندارد وقتی‌که قولی نه گفته شده و نه قرار است که اجرا شود دلیلی ندارد که آن را جزو طبقه‌بندی قول و قرارها بیاوریم. در نگاه اول حق دارید که این را بگویید، اما اگر نگاهی به حروف ناخوانا بیندازید متوجه می‌شوید که استدلالتان صحیح نیست و غیرممکن وجود ندارد!