ستاره صبح آنلاین-مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه اظهار داشت: درخواست های جدیدی که ایران روی میز گذاشته تقریبا همان برجام پلاس است اینکه تمام تحریم ها برداشته شود در برجام مطرح نبود بلکه قرار بود فقط تحریم های هسته ای برداشته شود.

قاسم محبعلی مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در گفت و گو با خبرنگار «انتخاب» در پاسخ به این سوال که برای احیای برجام چقدر زمان باقی مانده است؟ گفت: برجام برای احیا، فرصت زیادی ندارد. ابتدا باید گفت که برجام یک برنامه هشت ساله بود و در ژوئن 2023 پایان پیدا می کنند بنابراین الان تقریبا برجام ( اگر احیا شود) کمتر از دو سال فرصت دارد.

او افزود: از این رو حتما طرفین درباره آینده برجام، در صورتی که توافقی حاصل نشود مجددا شورای امنیت و ۱+۵ باید تایید کنند که برنامه هسته ای ایران کاملا صلح آمیز است.

محبعلی ادامه داد: در واقع اگر زمان بگذرد عملا طرف ایرانی و طرف مقابل علاقه ای به احیای برجام نخواهند داشت چراکه فرصتی نیست یعنی حتی اگر توافق شود زمان می برد تا طرف مقابل تحریم ها را بردارد و ایران هم به شرایطی که در برجام برای برنامه هسته ای اش پیش بینی شده برگردد. بنابراین فرصت چندانی نیست و احیای برجام بدان گونه که در سال 2015 توافق شد بسیار مشکل است مگر اینکه همانطور که آمریکایی ها یا طرف ایرانی می گوید یک سری موارد به برجام اضافه شود و به عبارتی برجام پلاس شکل گیرد.

این تحلیلگر سیاسی عنوان کرد: فکر می کنم احیای برجام، اگر نگوییم محال، دست کم مشکل است.

محبعلی در بخش دیگری از این گفت و گو تصریح کرد: درخواست هایی که ایران روی میز گذاشته تقریبا همان برجام پلاس است؛ اینکه تمام تحریم ها برداشته شود در برجام مطرح نبود بلکه قرار بود فقط تحریم های هسته ای برداشته شود، دوم اینکه آمریکایی ها تعهد بدهند که از برجام خارج نمی شوند در حالی که در دوره بایدن، فرصت پیش بینی شده برای برجام به پایان می پذیرد و به رییس جمهور بعدی نمی رسد.‌

او افزود: اگر قرار باشد خواسته های ایران روی میز قرار گیرد طبیعتاً چون قضیه بده بستان است طرف مقابل هم خواسته هایی دارد که باید مدنظر قرار گیرد.

محبعلی اضافه کرد: عملا این روند به سمتی می رود که اگر برجام احیاء شود با یک سری شرایط جدید احیاء خواهد شد که همان برجام پلاس است اگر احیاء نشود باید مذاکرات جدیدی آغاز شود که معلوم نیست چقدر زمان می برد. طبیعتاً توافقی جدید شکل می گیرد.

این کارشناس مسائل بین المللی در پاسخ به این سوال که ارزیابی شما از اظهارات آقای رییسی مبنی بر اینکه اگر همه تحریم ها برداشته نشود پای مذاکره نخواهند آمد، چیست؟ تاکید کرد: این سخن بدین معناست که ما نمی خواهیم به برجام بازگردیم چراکه اساسا چنین چیزی امکان پذیر نیست نه برای دولت آمریکا نه برای اروپایی ها. چراکه یک سری از تحریم های ایران مربوط به تحریم های هسته ای نیست و از اختیار آقای بایدن خارج است که باید با کنگره هماهنگ کند، کنگره هم با شرایط فعلی، بعید است که بپذیرد مگراینکه بخواهند امتیازات بیشتری از ایران بگیرند و آمادگی داشته باشند تا تحریم های حقوق بشری، مربوط به تروریسم، موشکی و سیاست های خاورمیانه ای ایران را بردارند.

محبعلی اظهار کرد: آمریکا به ویژه بایدن حتی قبل از انتخابات ریاست جمهوری گفت به شرطی به برجام برمیگردیم که ایران آمادگی داشته باشد یعنی برجام مقدمه مذاکره برای سایر موضوعات فی‌مابین باشد بنابراین برداشتن سایر تحریم ها منوط به مذاکره درباره سایر موضوعات است یعنی اگر ایران به طور غیرمستقیم اعلام کند همه تحریم ها برداشته شود، با برجامِ 2015 ممکن نیست مگر اینکه آمادگی داشته باشد درباره سایر موضوعات گفت و گو و توافق کند بنابراین اگر ایران آمادگی گفت و گو درباره سایر موضوعات را نداشته باشد عملا بدین مفهوم است که ایران آمادگی بازگشت به برجام را ندارد.

این تحلیلگر مسائل بین المللی درباره مطرح شدن بحث لایحه زیرساخت در آمریکا و عدم تمایل بایدن به درگیری بر سر برجام با جمهوری‌خواهان و سایر مسائل بیان کرد: مسائل داخلی آمریکا از قبیل بحران هایی که در داخل آمریکا است به ویژه لایحه ای که دولت بایدن برای گرفتن بودجه برای تقویت اقتصاد آمریکا ارائه داده حتما باید با جمهوری‌خواهان توافق کند از این رو به رأی جمهوری‌خواهان نیاز دارد بنابراین در آنجا هم باید یک بده بستان صورت بگیرد حال این بده بستان می تواند در داخل آمریکا باشد یا در ارتباط با سیاست خارجی آمریکا باشد.

او عنوان کرد: به نظر می رسد آمریکایی ها هم دنبال یک طرح جدیدی باشند و آن را پیشنهاد بدهند مثل آن توافق موقتی که قبل از رسیدن به برجام صورت گرفت یعنی در ابتدای دولت روحانی، یکسال طول کشید و یک توافق موقتی صورت گرفت و بعد مذاکرات بر سر برجام دنبال شد بنابراین ممکن است دولت آمریکا برای اینکه جلوی آن خطری که از نظر آنها، ایران ممکن است به سمت نقطه گریز حرکت کند را بگیرند و زمانش را افزایش دهند، آمادگی داشته باشند که به یک توافق موقت برسند و پس از آن بنشینند و درباره توافق درازمدت گفت و گو کنند. ایران هم اگر بخشی از غنی سازی اش را کاهش دهد آمریکا هم بخشی از تحریم ها را بر می دارد.

محبعلی اشاره کرد: در حال حاضر این یک راه حل میانه است. آمریکایی ها هم شاید علاقه مند باشند این راه حل میانه را بپذیرند تا به میز مذاکرات برگردند. در مجموع سرنوشت برجام در هاله ای از ابهام قرار دارد.