مهندس حسین مسعودیان- کارشناس اقتصادی
ستاره صبح آنلاین-این روزها مردم و نیروهای خادم وزارت نیرو در شرایط سخت و دشواری به سر می‌برند. به خوبی یاد دارم که برخی از پیشکسوتان صنعت برق، شب‌ها و روزهای تعطیل در توانیر شیفت بودند و تا صبح وضعیت نیروگاه‌ها را به صورت تلفنی و با استفاده از دستگاه‌های ارتباطی اختصاصی خود، رصد می‌کردند. خوشبختانه امروزه با مدد کامپیوتر و سایر دستگاه‌های ارتباطی و آنلاین می‌توان شرایط نیروگاه‌ها را رصد کرد تا رفاه نسبی برای شهروندان فراهم شود. شاید مردم بپرسند، چرا برق از خارج وارد نمی‌شود؟ چرا سریع نیروگاه زده نمی‌شود؟ چرا در این شرایط، برق ما به کشورهای همسایه صادر می‌شود؟ و ده‌ها سؤال دیگر!
واقعیت این است که مردم در دوران مدرسه و دانشگاه کمتر با این نوع خدمات حرفه‌ای آشنا می‌شوند، در صورتی که لازم است افراد به مسائل بااهمیت برق، آب و گاز آگاهی داشته باشند، زیرا این دانش و مهارت کمک می‌کند تا مردم در شرایط سخت همراه صنعت برق باشند و به راحتی از بحران‌ها عبور کنند.
اخیراً وزارت نیرو با رشد مصرف حدود ده هزار مگاوات در اوج ساعاتت مصرف مواجه شده است. سرمایه‌گذاری در برق خصوصاً در اوج مصرف زیاد و سنگین است. به خاطر دارم یکی از کشورهای خارجی برای دیدار و قرارداد با طرف‌های ایرانی در صنعت برق مذاکره می‌کرد، طرف خارجی برای احداث هر کیلووات یک هزار دلار را پیشنهاد داد و طرف ایرانی هوشمندانه به گروه مذاکره‌کننده قیمتی حدود ۸۰۰ دلار به ازای هر یک کیلووات را ارائه داد و بیان نمود سالانه توان تولید ۲ هزار مگاوات را در خارج از ایران را دارد. به‌طورکلی صنعت برق سالیانه توان تولید ۸ الی ۱۰ هزار مگاوات با فناوری مناسب و رقابتی را دارد.
اگر همه امکانات و پول آماده باشد، برای ساخت نیروگاه بسته به نوع آن، زمانی حدود ۳ الی ۵ سال وقت لازم است. حتی اگر نخواهند، نیروگاه بسازند، یعنی برق وارد یا صادر کنند، حداقل ۱۰ الی ۱۶ ماه زمان لازم است تا تأسیسات موردنظر آن آماده شود.
اکنون آنچه مانع تولیدشده عدم اختصاص بودجه از سوی دولت و از طرفی مصرف زیاد مردم، بدون توجه به آمار و ارقامی است که در زیر می‌آید:
*به‌طورکلی هزینه تولید، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی به‌طور متوسط ۱۴۰۰ دلار به ازای هر یک کیلووات است
*به‌طور تقریبی برای یک آپارتمان که کنتور ۱۵ آمپر نصب می‌کند، ۳ کیلووات سرمایه‌گذاری برای نیروگاه، انتقال و توزیع انرژی الکتریکی آن لازم است، یعنی عددی معادل ۴۲۰۰ دلار که به قیمت نیمایی حدود ۸۴ میلیون تومان می‌شود، یعنی هزینه نصب یک کنتور برق ۱۵ آمپر حدود سه برابر قیمت متوسط یک مترمربع آپارتمان در تهران است
بابیان مقدمه فوق برای جبران کمبود ۱۰ هزار مگاوات برق کشور نیازمند سرمایه‌گذاری در حدود ۱۴ میلیارد دلار یا مبلغ ۲۸۰ هزار میلیارد تومان است. البته مبلغ فوق، قیمت سرمایه‌گذاری اولیه احداث نیروگاه، خطوط انتقال و توزیع انرژی الکتریکی، راه‌اندازی نیروگاه، مصرف سوخت و پرداخت حقوق، دستمزد، هزینه‌های جاری تولید یک کیلووات ساعت در سال ۹۸ است که برابر با ۱۲۰ تومان و اگر با سوخت تولیدی محاسبه شود، هر کیلووات ساعت حدود ۳۲۰ الی ۳۷۰ تومان خواهد شد.
تأمین چنین مبلغ عظیم سرمایه‌گذاری اولیه و سپس پرداخت هزینه تولید یک کیلووات ساعت از عهده خانوار با شرایط درآمدی فعلی برنمی‌آید.
راهکار
۱ - مصرف ۴ الی ۵ سال گذشته خانوار، صنایع، مراکز نظامی، انتظامی و سایر مصرف‌کنندگان تجاری و اداری قبل از تولد و معضل بیت کوین بررسی شود. بعد از به دست آمدن مقدار متوسط مصرف گذشته، فرمولی مطابق ارقام یادشده تعریف شود که اگر هنگام اوج مصرف، افراد و سازمان‌های فوق، مصرفشان کم شد، مطابق اعداد فوق تشویق شوند و پرداختی به آنان صورت گیرد و اگر مصرفشان بیشتر شد، مطابق هزینه‌های فوق از آنان پول دریافت شود.
۲ - راه‌حل بعدی مطابق ده هزار مگاوات کمتر از شرایط فعلی کارت انرژی به افراد، خانوارها، سازمان‌ها و مراکز مختلف خدماتی، تجارتی، نظامی و انتظامی داده شود. چنانچه این سازمان‌ها کمتر از مصرف فعلی مصرف کردند به قیمت بین‌المللی تشویق شوند و چنانچه مصرف آنها بالاتر از شرایط فعلی شد، به قیمت بین‌المللی از آنها پول دریافت شود.
۳- صنایع، خصوصاً صنایع انرژی بر که دارای صادرات هستند، موظف شوند در یک برنامه ۳ الی ۵ ساله، برق موردنیاز خود را تأمین نمایند، تا بار اضافه از روی شبکه برداشته شود.
به امید روزی که هیچ مصرف‌کننده برق و انرژی دچار قطعی یا کمبود انرژی نشود.