ستاره صبح-

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه اخیرا از طرحی برای ارائه به 1+4 برای مذاکره و احیای برجام سخن گفته است. به طور کلی موضوع نحوه برگزاری دیدار و نشست جهت هموار شدن مسیر مذاکره و نشان ‌دادن مواضع طرفین برای اجرای تعهدات در قالب قطعنامه ۲۲۳۱ و در نهایت چگونگی احیای برجام موضوع بحث‌های بسیاری بوده است. این موضوع ادامه همان بحث معروف مرغ و تخم‌مرغ است که کدام‌یک اول به وجود آمده است. آمریکایی‌ها می‌گویند ایران باید اول به انجام تعهداتش بازگردد، مقامات ایران هم می‌گویند اول آمریکا باید تحریم‌ها را بردارد و به برجام برگردد تا ما تعهداتمان را انجام دهیم. طرف آمریکایی یعنی بایدن و حزب دموکرات از ابتدا یعنی چند ماه قبل از انتخابات، گفته بودند که اگر ایران به تعهداتش عمل کند، ما هم به برجام برمی‌گردیم. راه‌حلی که وجود داشت این بود که دو طرف مذاکره کنند و واسطه‌ای مثل اتحادیه اروپا این نقش را بر عهده بگیرد و زمینه مذاکره را فراهم آورد تا دو طرف در یک‌زمان تعریف‌شده موردتوافق، یا به‌صورت گام‌به‌گام به تعهدات خود برگردند. آمریکایی‌ها موضعشان روشن است و چه جو بایدن و چه آنتونی بلینکن، نگفته‌اند که ما قطعاً به برجام برمی‌گردیم؛ بلکه گفته‌اند که ما به میز مذاکره برمی‌گردیم و اگر ایران به تعهداتش عمل کند، آنگاه به برجام برمی‌گردیم. بازهم قطعی نگفته‌اند که ما تحریم‌ها را برمی‌داریم. بنابراین به نظر نویسنده موضع آمریکا روشن است. آن‌ها توپ را در زمین ایران انداخته‌اند تا ایران واکنش منفی نشان دهد؛ هرچه ایران واکنش منفی بیشتری نشان دهد، طرف‌های بین‌المللی به سمت سیاست آمریکا میل می‌کنند. البته اروپایی‌ها که به دولت بایدن نزدیک شده‌اند و سایر طرف‌ها نیز به همان سمت خواهند رفت. یعنی درواقع دولت بایدن با یک زیرکی خاص، آثار انزوای آمریکا در اثر رفتار غیرعاقلانه و غیرقانونی ترامپ مبنی بر خروج از برجام را (با این شیوه که می‌گوید ما آماده مذاکره هستیم) از بین برده است و ایران بر سر دوراهی است که این پیشنهاد مذاکره را بپذیرد و یا از آن امتناع کند؛ اگر ایران از این پیشنهاد سرباز زند کند، در عمل موضع آمریکا را تقویت می‌کند و این موضوع خواست مخالفان برجام در داخل آمریکا و منطقه نیز هست؛ دولت بایدن هم از این طریق، آنان را با خود همراه می‌کند. از دیدگاه نویسنده بهترین مسیر پیش روی همه طرف‌های برجام، مذاکره است؛ اما باید دید که ایران برای انجام مذاکره چه اهرم‌هایی را در نظر گرفته و چه امتیازاتی را می‌پذیرد. ایران توقع دارد که آمریکا قبل از هر چیزی به برجام بازگردد و به تعهدات برجامی خودش پایبند باشد هرچند آمریکا هنوز این موضوع را قبول نکرده و موضوع احیای گام‌به‌گام برجام را مطرح کرده است. اکنون باید دید که ایران با آمریکا به توافق می‌رسد یا از طریق 1+4 به نتیجه می‌رسد و یا به‌صورت گام‌به‌گام احیای برجام را رقم خواهد زد. بنابراین به عقیده نگارنده هنوز نمی‌توان درباره احیای برجام سخن گفت و پیش‌بینی درست انجام داد اما با توجه به مواضع مقامات ایران می‌توان امیدوار بود که اگر این مسیر از طریق دیپلماسی طی شود، به نتیجه مثبت خواهیم رسید.