کد خبر : 103754 تاریخ : ۱۳۹۹/۱۲/۱۷ - 23:59
ستاره صبح عواقب و پیامد تحریم‌ها را با یک اقتصاددان بررسی کرد ضرر فرودستان؛ سود ثروتمندان اشاره: این روزها بارقه‌های امید برای احیای برجام و گشایش مسیر دیپلماسی در روابط ایران با غرب بیشتر شده است. در این شرایط انتظار می‌رفت که باوجود تأیید دولت و مجلس دهم، مجمع تشخیص مصلحت نظام پس از حدود دو سال بلاتکلیف گذاشتن بررسی لوایح اف‌ای‌تی‌اف، سرانجام به دو لایحه پالرمو (کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان‌یافته فراملی) و سی‌اف‌تی (کنوانسیون مبارزه با تأمین مالی تروریسم) بپردازد و آن‌ها را تصویب کند؛ اما این اتفاق نیفتاد و آن‌گونه که دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام اعلام کرده، تکلیف نهایی دو لایحه اف‌ای‌تی‌اف در فروردین ۱۴۰۰ مشخص خواهد شد. هرچند تضمینی هم برای تایید این لوایح وجود ندارد و برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از ادامه این روند تا زمان انتخابات ریاست‌جمهوری در خرداد 1400 است. این تأخیر در حالی صورت می‌گیرد که به عقیده صاحب‌نظران در حوزه اقتصاد، تجارت بین‌الملل و سیاست خارجی، یکی از نکات مهم در راستای کاسته شدن فشار تحریم‌ها و حل مشکل عدم ورود ارز به کشور و کمک به زندگی مردم، پیوستن به گروه ویژه اقدام مالی (اف‌ای‌تی‌اف) و پذیرفتن لوایح و مقررات آن است تا تبادل پول بین بانک‌های ایرانی با بانک‌های جهانی سهل و آسان و بدون هزینه انجام شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که هزینه مبادلات بانکی برای ایران پس از قرارگیری در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف افزایش‌یافته است. در این شرایط مخالفان دولت هم با طرح ادعاهایی به دنبال ایجاد گره در این فرایند هستند. برای مثال در میان زمزمه‌های جسته‌وگریخته مطرح‌شده در خصوص لزوم تصویب اف‌ای‌تی‌اف و رویارویی موافقان و مخالفان آن در عرصه سیاسی، علیرضا سلیمی، نماینده محلات و عضو هیئت‌رئیسه مجلس یازدهم در اظهاراتی عنوان کرد که «اگر اف‌ای‌تی‌اف صادق است، اطلاعات ترور شهید سلیمانی و شهید فخری‌زاده را به ما ارائه کند». این در حالی است که اف‌ای‌تی‌اف تنها یک سازوکار اقتصادی است و نقشی در بررسی اطلاعات تروریسم در سراسر جهان ندارد. روز گذشته روزنامه ایران نوشت که به دلیل نپیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف، بانک‌های ایرانی مجبورند برای مبادلات خود هزینه بیشتر پرداخت کنند. دراین‌ارتباط ستاره صبح نظر یک اقتصاددان و استاد دانشگاه را جویا شده که در ادامه می‌خوانید.

ستاره صبح-

آلبرت بغزیان، اقتصاددان در گفت‌وگو با ستاره صبح با اشاره به زمزمه‌های پذیرش لوایح اف‌ای‌تی‌اف گفت: «متأسفانه طی روزهای گذشته، شاهد اتخاذ مواضعی از سوی برخی از نمایندگان مجلس و تعدادی از چهره‌های سیاسی در خصوص اف‌ای‌تی‌اف هستیم که کوچک‌ترین ارتباطی با کارکرد این سازوکار مالی بین‌المللی نداشته و تعجب‌برانگیز است. هر طور که از بالا به پایین به اف‌ای‌تی‌اف و سازوکار آن نگاه کنید، این موضع‌گیری، هیچ ارتباطی با کارکرد این معاهده نخواهد داشت. اف‌ای‌تی‌اف به زبان ساده دو بحث جدی را دنبال می‌کند. نخست اینکه، شما با عضویت در آن، معاملات مالی و بانکی خود را شفاف خواهید کرد و این معاملات به این شکل، قابلیت پیگیری بحث پول‌شویی و معاملات کثیف را پیدا خواهد کرد. دوم اینکه ازآنجاکه بعد از واقعه یازدهم سپتامبر، بحث تأمین مالی تروریسم مطرح شد، این الزام از سوی اف‌ای‌تی‌اف و کنوانسیون مربوطه به کشورهای عضو اعمال شد که برخی از گروه‌ها و جنبش‌ها را به‌عنوان گروه‌های تروریستی شناخته‌شده و از کمک به آن‌ها خودداری شود. بر این اساس، هرگونه مبادله مالی با این گروه‌ها و جنبش‌ها، تخلف از تعهدات به اف‌ای‌تی‌اف خواهد بود. ظاهراً هم دلیل برخی مخالفت‌ها با پذیرش این لوایح، با همین دو اصل بوده است. ضمن اینکه، به نظر می‌رسد عده‌ای بنا ندارند که معاملات مالی و بانکی شفاف شود.»

معامله با اف‌ای‌تی‌اف؟
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به اظهارنظر یک نماینده در خصوص ارائه اطلاعات ترور شهدای هسته‌ای تصریح کرد: «وقتی چنین نگاهی وجود داشته باشد، طبعاً صحبت از اف‌ای‌تی‌اف و لزوم پیوستن به آن از دید آقایان، معنی نخواهد داشت. ضمن اینکه، ما نمی‌توانیم برای اف‌ای‌تی‌اف شرط گذاشته و مثلاً عنوان کنیم که ما عضو خواهیم شد و در مقابل این نهاد باید یک سری از مسائل نامربوط به کارکرد و وظایف خود را در اختیار ما بگذارد. چنین فرضی به چه معنا خواهد بود؟ یعنی ما بنای معامله با اف‌ای‌تی‌اف راداریم؟ به نظر من، طرح چنین مباحثی، مغایر منافع ملی کشور است. مسئله اف‌ای‌تی‌اف اساساً معامله‌پذیر نبوده و شرط اخیر یک نماینده مجلس برای عضویت ایران در این نهاد بین‌المللی، منطقی به نظر نمی‌رسد. چراکه اصولاً، ارائه اطلاعات فلان ترور و بحث عضویت یک دولت در اف‌ای‌تی‌اف از یک جنس نبوده و ربطی هم به کارکرد این نهاد ندارد. بحث کارکرد اف‌ای‌تی‌اف در حوزه مسائل مالی و بانکی بوده و شرط آقای نماینده، مربوط به مسائل امنیتی و نظامی است. متأسفانه، طرح چنین مباحثی، جنبه جلب‌توجه داشته و البته برای وجهه سیاسی کشور در افکار عمومی بین‌المللی نیز، چندان مناسب نیست. چراکه در صورت انتشار این موضع در رسانه‌های بین‌المللی افکار عمومی قضاوت خوبی نخواهند داشت.»

هزینه بر دوش مردم
بغزیان در ادامه به‌ضرورت پذیرش لوایح اف‌ای‌تی‌اف برای اقتصاد کشور وزندگی مردم پرداخت و خاطرنشان کرد: «ازنظر اقتصادی، عدم عضویت در اف‌ای‌تی‌اف مسیر معاملات بین‌المللی ما با جهان را بسته و هرگونه معامله‌ای، خارج از این چارچوب با مشکلات جدی و بعضاً غیرقابل‌حلی مواجه خواهد بود. مسئله‌ای که متأسفانه، هزینه آن بر دوش مردم تحمیل می‌شود. چراکه حتی به فرض لغو همه تحریم‌های آمریکا و در صورت عدم عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف ما امکانی برای جابجایی پول‌های معاملات خود نخواهیم داشت. باید توجه داشت که ایران باید عضو اف‌ای‌تی‌اف شده و تکلیف این مسئله نیز مشخص شود هرچند این مسئله به تحریم‌ها نیز بستگی دارد زیرا اگر تحریم‌ها هم رفع شود، با مسئله پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف و چگونگی انتقال پول‌ها مواجه خواهیم شد. با توجه به شرایط فعلی و موارد موردنظر اف‌ای‌تی‌اف بعید است پیوستن به این سازمان به سرانجام برسد و تا دولت بعدی این مسئله در هاله‌ای از ابهام باقی خواهند ماند. مجلس نیز این مسئله را پذیرفته و اکنون این مورد به عهده مجمع تشخیص مصلحت نظام است و با توجه به صحبت اعضای مجمع هیچ نشانه‌ای از حرکت به سمت پذیرش شرایط اف‌ای‌تی‌اف و پیوستن به این سازمان مشاهده نمی‌شود.»

تأثیر انتخابات بر اقتصاد
این اقتصاددان برجسته همچنین در ادامه گفت‌وگوی خود به تأثیر برگزاری انتخابات بر روند آینده اقتصاد کشور نیز اشاره کرد. بغزیان به خبرنگار ما گفت: «با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در خرداد 1400، معمولاً در چند ماه نخست سال بعید است که دولت سیاست‌های خود را تغییر دهد؛ همچنین دولت بعدی سعی می‌کند چند ماهی را صرف شناخت از مسائل کند، این موارد منجر به گرفتن فرصت می‌شود و سوءاستفاده کنندگان و فرصت‌طلبان نیز از این وضعیت استفاده می‌کنند و شرایط را به سمت افزایش قیمت‌ها سوق می‌دهند و نه دولت جدید و نه دولت قبلی نیز پاسخگو نخواهد بود؛ بنابراین وضعیت خوبی از وضعیت اقتصادی سال آینده قابل‌تصور نیست؛ اگر بانک مرکزی نرخ ارز را نگه ندارد و بدون اراده در محدوده‌ای نوسان دهد و به بازار نگاه کند، نباید انتظار هیچ بهبودی داشته باشیم. این روزها صحبت‌هایی از داخل در خصوص مخالفت با احیای برجام شنیده می‌شود. مخالفان برجام باید بدانند که خروج ایران از پروتکل‌ها و تعهدات، وضعیت را وخیم‌تر می‌کند و اکنون نیز امکان هیچ‌گونه توافقی نیست ولی ازنظر اقتصادی هرگونه محدودیت، ممنوعیت، تحریم در کوتاه‌مدت همیشه به ضرر مردم و به‌ویژه اقشار ضعیف و دهک‌های اول جامعه بوده و به سود ثروتمندان است زیرا با تغییر نرخ ارز، قیمت مسکن، زمین و ... تغییر می‌کند و به نفع این قشر خاص است؛ بنابراین مهم‌ترین بحران برای دولت فعلی این است که در ماه‌های آینده شاهد افزایش مجدد نرخ ارز باشیم که این مسئله می‌تواند مانع کاهش جزئی قیمت برخی کالاها شود و انتظارات کاهشی را برعکس می‌کند.»