کد خبر : 103633 تاریخ : ۱۳۹۹/۱۲/۲ - 00:10
ستاره صبح در گفت‌وگو با دکتر علی بیگدلی، تحلیلگر روابط بین‌الملل بررسی کرد ستاره صبح در گفت‌وگو با دکتر علی بیگدلی، تحلیلگر روابط بین‌الملل بررسی کرد اشاره: دو روز گذشته، روزهایی مهم در روابط تازه بین ایران و آمریکا بود؛ زیرا پس از آن‌که ایران در نامه‌ای به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که در راستای مصوبه هسته‌ای مجلس، اجرای پروتکل الحاقی را از روز ۲۳ فوریه (۵ اسفند) متوقف می‌کند، طرف‌های برجام به فکر افتادند تا جلوی ضرر را بگیرند و اجازه ندهند برجام از بین برود. همین موضوع باعث شد تا تروئیکای اروپایی و آمریکا پنج‌شنبه‌شب بیانیه‌ای درباره برجام صادر کنند. وزرای خارجه آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در این بیانیه نوشتند: «چنانچه ایران به رعایت دقیق تعهداتش در برجام برگردد ایالات‌متحده نیز اقدام مشابه انجام خواهد داد و آماده رایزنی با ایران در جهت این هدف خواهد بود.» آن‌ها درباره پیامدهای عدم رعایت تعهدات ایران نیز هشدار دادند. همچنین بامداد روز گذشته آمریکا اعلام کرد که حاضر است دعوت اتحادیه اروپا را برای شرکت در یک نشست احتمالی گروه ۱+۵ با ایران برای یافتن راه‌حلی دیپلماتیک درباره برجام بپذیرد. نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیز در نامه‌ای رسمی به شورای امنیت سازمان ملل خبر داده که دولت آمریکا از بازگرداندن تحریم‌‌‌‎های سازمان ملل علیه ایران از راه مکانیسم ماشه، چشم‌پوشیده و تحریم‌های سازمان ملل که شش سال پیش برداشته شدند، «فسخ‌شده باقی می‌مانند». این در حالی است که دولت دونالد ترامپ روز 30 مرداد امسال با این ادعا که ایران با فرستادن تسلیحات به یمن، قطع‌نامه ۲۲۳۱ را زیر پا گذاشته، اعلام کرد سازوکار ماشه را به‌کار می‌اندازد تا همه تحریم‌های پیش‌از برجام علیه ایران برگردند اما کشورهای دیگر عضو برجام، این ادعا را نپذیرفتند و ۱۳ کشور از 15 عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا مخالفت کردند. محمدجواد ظریف، وزیرامورخارجه ایران در توییتر خود از عقب‌نشینی دولت بایدن از «بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل» استقبال کرد و گفت با این کار موافق است. ظریف افزود که دولت آمریکا باید همه «تحریم‌هایی را که در دوران دونالد ترامپ بازگردانده شد فوراً و بدون قیدوشرط بردارد و پس‌ازآن ایران هم از کاهش تعهدهای برجامی‌اش دست برمی‌دارد. واشنگتن همچنین اعلام کرده محدودیت‌های تردد اعمال‌شده علیه دیپلمات‌های ایران در نیویورک به منظور تسهیل دیپلماسی و تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای کاهش خواهند یافت. دراین‌ارتباط ستاره‌صبح در گفت‌وگو با دکتر علی بیگدلی، تحلیلگر روابط بین‌الملل به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می‌خوانید.

ستاره صبح-

علی بیگدلی، استاد دانشگاه و تحلیلگر روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ستاره صبح عنوان کرد: «از زمانی که با بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا روی کار آمده، ازآنجایی‌که او و تیمش به مذاکره و تعامل به‌جای تقابل تأکید دارند، همواره از مذاکره با ایران استقبال کرده است، اما کشورمان اعلام کرده تا زمانی که آمریکا به تعهدات خود عمل نکند مذاکره‌ای صورت نخواهد گرفت. مسئله‌ای که این روز‌ها بسیاری از کارشناسان و حتی مردم در مورد آن صحبت می‌کنند این است که چه کسی اول گام نخست را بردارد و به‌نوعی به تعهدات خود در قبال برجام بازگردد، ایران و آمریکا هرکدام یکدیگر را به این کار فرامی‌خوانند، اما نکته مهم این است که الان مسئله تنها بر سر برجام نیست، به‌نوعی می‌توان گفت پرونده تهران-واشنگتن تنها بر سر مسئله هسته‌ای نیست. در این زمینه مسئولان ایران با زیرکی اعلام می‌کنند که این آمریکا بوده که از ابتدا از برجام خارج‌شده و حال که بایدن می‌گوید می‌خواهد به توافق هسته‌ای برگردد، باید خود او نیز در این راستا پیش‌قدم باشد و درصورتی‌که آمریکا به تعهدات خود پایبند باشد و این کار با راستی آزمایی همراه باشد، ایران نیز گام‌هایی که در رابطه با کاهش تعهدات هسته‌ای خود برداشته را بازخواهد گرداند. اما بایدن به دنبال آن است که با بازگشت به برجام زمینه گفتگو در مورد مسائل موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران را نیز به گفتگو بگذارند و تمامی این موضوعات را در قالب یک بسته دنبال کند، او در این زمینه نیز همواره تأکید بر گفتگو کرده، اما در مقابل مقامات کشورمان اعلام می‌کنند که تنها در مورد برجامی که در سال ۲۰۱۵ به امضا رسید، مذاکره خواهند کرد آن‌هم فقط در مورداجرای تعهدات دو طرف نه چیزی بیشتر نه چیزی کمتر، مسئله مهم همین موضوعاتی است که به آن‌ها اشاره‌کرده‌ام، بنابراین در حال حاضر بحث صرفاً مذاکرات مربوط به مسائل هسته‌ای نیست و مقامات ایران این موضوع را نیز به‌خوبی می‌دانند و برای همین است که تن به مذاکره نمی‌دهند. حال باید دید در روز‌ها و ماه‌های پیش رو مذاکرات و گمانه‌زنی‌های سیاسی که به‌صورت غیرمستقیم بین دو طرف در جریان دارد آیا می‌تواند منتج به این شود که یک مذاکره مستقیم و یا باواسطه و میانجیگری اروپا بین ایران و آمریکا آغازشده و دو طرف بالاخره پای میز مذاکره حاضر شوند یا خیر.»

گام‌های آمریکا
گفتنی است دولت آمریکا اعلام کرده که حاضر است در کنارقدرت‌های بزرگ دنیا  برای بازگشت به توافق اتمی سال ۲۰۱۵ و رد قاطعانه سیاست فشار حداکثری ترامپ، با ایران مذاکره کند. سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، ند پرایس در یک بیانیه گفت که ایالات‌متحده دعوت اتحادیه اروپا برای شرکت در یک نشست مشترک با پنج عضو شورای امنیت سازمان ملل و ایران را درباره توافق اتمی می‌پذیرد. وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که این اقدامات نتیجه مذاکراتی بود که آنتونی بلینکن وزیر خارجه با همتایان بریتانیایی، فرانسوی و آلمانی‌اش در روز پنج‌شنبه ۱۸ فوریه انجام داد و در حالی انجام شد که بایدن خود را برای اولین دیدار مهم مجازی‌اش با رهبران دنیا آماده می‌کند. ند پرایس همچنین گفته است: «ایالات‌متحده دعوت نماینده عالی‌رتبه اتحادیه اروپا برای شرکت در جلسه کشورهای پنج به‌اضافه یک و ایران را برای گفت‌وگو درباره راه‌های دیپلماتیک برای بازگشت به توافق اتمی می‌پذیرد». این اظهارات پس‌ازآن صورت گرفت که انریکه مورا، مدیر سیاسی اتحادیه اروپا، در توییتر پیشنهاد ملاقاتی غیررسمی با شرکت ایران و آمریکا را مطرح کرد. ایالات‌متحده از زمان خروج ترامپ از توافق اتمی با ایران در هیچ‌یک از نشست‌های کشورهای چهار به‌علاوه یک درباره ایران شرکت نکرده بود. البته دعوت اتحادیه اروپا هنوز رسماً به آمریکا داده نشده اما به‌زودی پس از مذاکرات بلینکن با وزرای خارجه بریتانیا، آلمان و فرانسه تحویل دولت ایالات‌متحده می‌شود. ضمن آن‌که هم‌زمان دولت بایدن کتباً به شورای امنیت سازمان ملل اطلاع داد که بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران موسوم به «مکانیسم ماشه» را که در سپتامبر سال گذشته میلادی از سوی ترامپ اعلان‌شده بود و براساس آن تحریم‌ها دوباره به‌صورت اتوماتیک علیه ایران اعمال می‌شد را لغو می‌کند. این تحریم‌ها شامل تحریم خریدوفروش اسلحه برای ایران نیز بود که مهلت آن تمام‌شده است. در سپتامبر ۲۰۱۹ دولت ترامپ نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل فرستاد و در آن اعلام کرد که ایالات‌متحده تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را به دلیل «انجام ندادن تعهداتش» بازمی‌گرداند. این اقدام ترامپ بی‌توجهی به سایر اعضای شورای امنیت و نیز دنیا بود و اکثریت کشورهای شورای امنیت آن را غیرقانونی اعلام کردند زیرا آمریکا دیگر عضوی از توافق اتمی با ایران نبود.