ستاره صبح-

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی به‌منظور تقدیم پیام رهبر انقلاب به پوتین و دیدار با همتایان خود در دوما و سنا به روسیه سفرکرده است. اما متأسفانه روس‌ها در عمل نشان‌ داده‌اند که رفتارشان با ایران متوازن و برابر نیست. روابط و مناسبات دیپلماتیک کشورها با یکدیگر بر اصل رفتار و احترام متقابل استوارشده و این مسئله به معنی این قاعده است که اگر برفرض، وزیر خارجه ما یک‌بار به مسکو سفرکرده، دفعه بعد، وزیر خارجه روسیه به تهران عزیمت کند. متأسفانه با توجه به شرایطی که در سیاست خارجی ایران پدید آمده و نیاز تهران برای نگه‌داشتن روسیه در کنار خود، رویکردی بر مناسبات دو کشور حاکم شده که شاهد آن هستیم. ایران با توجه به مشکل و درگیری خود با آمریکا و یا در رابطه با چالش حضور در سوریه، با نگاه بالا به پایین روس‌ها مواجه شده است. پوتین، هیچ‌گاه در طول بالغ‌بر ۳۰ سفری که ظریف به مسکو داشته به وزیر خارجه ما، وقت ملاقات نداده است. درحالی‌که وزرای خارجه آمریکا، اسرائیل، کشورهای اروپایی، ترکیه و حتی عربستان سعودی در سفر خود به مسکو به‌راحتی با رئیس‌جمهور روسیه ملاقات داشته‌اند. روابط نابرابر، حاصل سیاست خارجی نامتوازن و عدم همه‌جانبه گرایی در آن است.البته درگذشته، روس‌ها علاقه‌مند به مذاکره با رئیس‌جمهور بعدی ایران بودند و به‌عنوان نمونه، مرحوم آیت‌الله هاشمی در اواخر دهه شصت و پیش از روی کار آمدن دولت سازندگی در حد یک رئیس‌جمهور از سوی مقامات کرملین مورد استقبال قرار گرفت. اما این وضعیت ظاهراً به‌عکس شده و داوطلبان بالقوه ریاست جمهوری در تلاش هستند تا به شکلی، اعتماد مسکو را جلب کنند. بنابراین، نگارنده بر این باور است که این‌گونه رفت‌وآمدها به نفع منافع ملی ما نیست. سفر قالیباف به مسکو، منافع ملی ایران را تأمین نمی‌کند. زیرا روس‌ها همواره در تلاش هستند تا روابط تهران با اتحادیه اروپا، همچنان متشنج باقی بماند تا ضمن تداوم این شکل از رفتار خود با ایران، حضورشان در آسیای میانه و قفقاز را تحکیم کنند و از نزاع بین ایران و غرب سود ببرند. ازاین‌جهت، وقتی‌که روابط ما با قدرت‌های جهانی، یک سری روابط همه‌جانبه و متوازن نیست، این‌گونه سفرها، منافع چندانی را برای ایران به وجود نخواهد آورد. ضمن آن‌که در دنیای امروز، رئیس مجلس، سخنگوی نمایندگان مردم در مجلس بوده و وظیفه اداره جلسات آن را بر عهده دارد. از این منظر، نمایندگان مجلس نیز با یکدیگر، شانیت برابر دارند. مضاف بر این‌که، روسای پارلمان کشورها، شانیت مستقل سیاسی ندارند و ازاین‌جهت، سایر کشورها برای آن‌ها، پروتکل‌های خاص دیپلماتیک تعریف نمی‌کنند. درحالی‌که برخلاف، رئیس مجلس یا مثلاً رئیس دستگاه قضائی که شان مستقل سیاسی در مناسبات دیپلماتیک ندارند، رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و سایر وزرا دارای این شان مستقل هستند. بر این اساس، نویسنده معتقد است که روس‌ها در رابطه با سفر قالیباف به این مسئله توجه داشته‎اند. اگر هم آن‌گونه که اعلام‌شده قالیباف در این سفر، حامل پیامی از سوی رهبر انقلاب بوده، ارسال این پیام توسط او به دلیل جایگاه فرستاده ویژه خواهد بود، نه به دلیل حضورش در جایگاه ریاست مجلس. به همین دلیل پوتین با توجه به نوع رفتارش با ایران به قالیباف اجازه ملاقات مستقیم نداد.