ارشد محمد و پریسا حافظی
15 اوت 2022
تارنمای رویترز
برگردان و کوتاه‌سازی علی‌اصغر شهدی
Asghar.shahdi@gmail.com
دیپلمات‌ها، تحلیلگران و مقامات سیاسی معتقدند تهران و واشنگتن خواه پیشنهاد نهایی اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای 2015 ایران را بپذیرند یا خیر، احتمالاً هیچ‌کدام این توافق را از بین رفته اعلام نخواهند کرد، زیرا زنده نگه‌داشتن آن منافع هر دو طرف را تأمین می‌کند؛ اما دلایل آن‌ها متفاوت است.
برای دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده هیچ راه واضح یا آسانی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران به‌جز توافق وجود ندارد که بر اساس آن ایران برنامه اتمی خود را در ازای رهایی از تحریم‌های اقتصادی ایالات‌متحده، سازمان ملل و اتحادیه اروپا محدود کرده بود. بهره‌گیری از فشار اقتصادی برای وادار کردن ایران به محدود کردن بیشتر برنامه اتمی خود، در زمانی که کشورهایی مانند چین و هند به خرید نفت ایران ادامه دهند، دشوار خواهد بود.
افزایش قیمت نفت پس از تهاجم روسیه به اوکراین و حمایت عمومی مسکو از تهران، راه‌های حیات اقتصادی را برای ایران ایجاد کرده است؛ موضوعی که مقامات این کشور را متقاعد کرده که می‌توانند صبر کنند.
یک دیپلمات اروپایی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «هر دو طرف از تحمل وضعیت موجود خوشحال هستند.»
یک مقام ارشد ایرانی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «ما برای توافق عجله نداریم. ما نفت خود را می‌فروشیم، تجارت معقولی با بسیاری از کشورها ازجمله کشورهای همسایه داریم، ما دوستانمان مانند روسیه و چین را داریم که هر دو با واشنگتن در تضاد هستند... برنامه (هسته‌ای) ما در حال پیشرفت است. چرا باید عقب‌نشینی کنیم؟»
زمانی که ترامپ از توافق هسته‌ای سرپیچی کرد، استدلال کرد که این توافق برای ایران بیش‌ازحد سخاوتمندانه است و تحریم‌های شدیدی را برای تحت‌فشار قرار دادن صادرات نفت ایران به‌عنوان بخشی از کمپین «فشار حداکثری»، طراحی کرد.
ایران پس از حدود یک سال انتظار، شروع به نقض محدودیت‌های هسته‌ای توافق کرد، ذخایر بیشتری از اورانیوم غنی شده را جمع‌آوری کرد، اورانیوم را با خلوص 60 درصد - بالاتر از حد 3.67 درصد توافق – با استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر غنی‌سازی کرد.
پس از 16 ماه گفتگوهای غیرمستقیم ایالات‌متحده و ایران، درحالی‌که اتحادیه اروپا بین طرفین درگیر شده بود، یک مقام ارشد اتحادیه اروپا در 17 مرداد (8 اوت) گفت که آن‌ها «پیشنهاد نهایی» را ارائه کرده‌اند و انتظار دارند تنها در طی «چند هفته» پاسخ داده شود.»
دیپلمات‌های منطقه‌ای گفتند که اتحادیه اروپا به طرفین گفته است که انتظار دارد در 24 مرداد پاسخ مشخصی را دریافت کند که تاکنون از طرف ایران نشانه‌ای مبنی بر پذیرش پیش‌نویس متن اتحادیه اروپا به چشم نمی‌خورد. ایالات‌متحده اعلام کرده است که آماده است تا به‌سرعت توافقی را بر اساس پیشنهادهای اتحادیه اروپا منعقد کند. ...
فقدان گزینه‌های سیاسی بهتر برای واشنگتن و دیدگاه تهران مبنی بر اینکه زمان به نفع او است، می‌تواند این توافق را معلق کند.
«هنری روم» تحلیلگر گروه اوراسیا گفت: «هم ایالات‌متحده و هم ایران دلایل قانع‌کننده‌ای برای زنده نگه‌داشتن چشم‌انداز یک توافق دارند، حتی اگر به نظر نمی‌رسد که مایل به دادن امتیازاتی باشند که درواقع احیای آن را تسهیل می‌کند».
مشخص نیست که مقامات ایران چه تصمیمی در ارتباط با احیای توافق گرفته‌اند، درهرصورت ادامه این دوره برزخ احتمالاً منافع آن‌ها را تأمین می‌کند. به نظر می‌رسد اصرار غرب بر نهایی بودن ضرب‌الاجل‌ها و اینکه تهدید کرده است زمان در حال اتمام است احتمالاً اعتبار خود را ازدست‌داده است.»